Örme makinelerinin çalışma hızları üretimde randımanı artırmak içim önemlidir. Düz örme makineleri ile yuvarlak örme makineleri çalışma prensiplerinden dolayı hız açısından çok farklıdır.
DÜZ ÖRME MAKİNELERİNDE ÇALIŞMA HIZLARI
Düz örme makineleri gidiş geliş yollu olduğu için daha yavaştır. Düz örme (triko) makineleri 1-2-3-4 sistemli olarak birbirinden ayrılmaktadır. Buradaki sistem sayısı makinenin bir gidiş gelişte kaç sıra ördüğünü gösterir. Her sistem bir sırayı oluşturur.
- TEK SİSTEMLİ DÜZ ÖRME (TRİKO) MAKİNELERİ ÇALIŞMA HIZLARI: Düz örme makinelerinde makinenin çalışma genişliğinden ayrı olarak bir de her iki tarafta kızak dönüş yolları bulunmaktadır. Makine çalıma hızı hesaplanırken bu dönüş yollarının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Hesaplama yapılırken makine eni olarak dönüş yolunun dahil edildiği sonuç baz alınmalıdır. Burada bulunan değer düz örme makinesinin sistemlerinin bağlı bulunduğu kızağın (semer) hızını saniyede yaptığı yolu sistem sayısı ile orantılı olarak ortaya çıkarır. Aşağıda düz örme makinesinin çalışma hızını hesaplama formülü verilmiştir.
Düz örme makinelerinde kurs sayısı yerine devir sayısı verilir. Bu yüzden hesaplama yapılırken makinenin bir devirde bir gidiş bir geliş yaptığı ve iki sıra ördüğü göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yüzden sıra sayısı bulunurken devir sayısını iki ile çarparız.
Örnek : Tek sistemli düz örme (triko) makinesinde çalışma eni 320, dönüş yolu 40 cm, makine devri 16 dev/dakikadır. Bu makinenin çalışma hızı kaçtır?
Kızak dönüş yolunu bir giderken bir de gelirken katettiği için makine eni hesaplanırken dönüş yolu iki ile çarpılır.
- ÇİFT VE DAHA FAZLA SİSTEMLİ DÜZ ÖRME MAKİNELERİNDE ÇALIŞMA HIZLARI: Çift ve daha fazla sistemli düz örme (triko) makinelerinin tek sistemliden farkı, her sistem bir sıra örüyorsa her harekette sistem sayısı kadar sıra örmesidir. Burada sadece sıra sayısı değişir. Yukarıda bir sistem için hesaplanan örnekte makine 32 kurs/dk. Yapıyordu. Yukarıdaki örneğe göre devir sayısı 16 dev/dk. olan tek sistemli makine 32 kurs/dk. oluyordu. Birden çok sistemli makinelerde ise devir sayısı sistem sayısına çarpılır, dakikada ördüğü sıra sayısı (kurs/dk.) bulunur. Örneğin; yukarıdaki verilere göre makine 16 dev/dk. yapıyorsa ve makine sistem sayısı 6 ise hesaplama aşağıdaki gibi olur.
Örnekten de görüldüğü düz örme makinelerde devir sayısı kadar sistem sayısı da üretim randımanı açısından önemlidir.
YUVARLAK ÖRME MAKİNELERİNDE ÇALIŞMA HIZLARI
Yuvarlak örme makineleri, düz örme (triko) makinelerine göre kat kat daha hızlıdır. Yuvarlak örme makinelerinde devir sayı ve sistem sayısı düz örme makinesinden çok daha fazladır. Yuvarlak makinelerinin asıl ortaya çıkış amacı ve çalışma prensibi de aslında kısa zamanda daha çok kumaş üretmektir. Sistemler sabitleştirilebilir hareketli iğne plakaları oluşturulmuş böylece aynı anda 40-120 sıra örebilecek Şekilde tasarlanmıştır.
Yuvarlak örme makinelerinde çalışma hızları aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:
V (m/sn.) = π x n x Q (Pus) x 2.54
100 x 60
Formüldeki 2,54 sayısı makine pusunun inç olarak verilmesi nedeniye bu değerin cm’ye çevrilmesi içindir. Yuvarlak örme makinelerinde hesaplanan hız örme silindirinin saniyede yaptığı yolun metre olarak değerini gösterir. Yuvarlak örme makinelerinde n değeri yani devir/dakikası aynı verildiği Şekliyle kullanılır. Çünkü bu makineler aynı yönde dairesel döndükleri için başladıkları noktaya geldiklerinde bir devir olarak hesaplanır. Eğer bir makine 28 dev/dk. gösteriyorsa bu makine dakikada 28 tur dönüyor demektir.
Yuvarlak örme makinelerinde çalışma prensibinden dolayı sistem sayısının çevresel hıza bir etkisi yoktur.