Tanımı; Su jetli dokuma makineleri, atkı ipliği sevkinin basınçlı su ile gerçekleştirildiği dokuma makineleridir. Su jeti ile atkı atma sisteminde biraz düşük olmakla beraber yaklaşık olarak hava jetli atkı atma hızlarına ulaşmak mümkündür. Su jetli dokuma makinelerindeki atkı sevki sadece ana jetten püskürtülen basınçlı su ile yapılır, yardımcı jetlere ihtiyaç yoktur.
Özellikleri: Su jetli dokuma makinelerinde atkı atma hızı dolayısıyla üretim, hava jetliler hariç diğer dokuma makinelerinden çok daha fazladır. Su jetli dokuma makinelerinde hava jeti hariç diğer atkı atma sistemiyle çalışan dokuma makinelerine göre gürültü daha azdır. Su jetli dokuma makineleri sentetik ipliklerle yapılan dokumalar için uygundur.
Dokuma ortamında suyun uzaklaştırılması ve kumaşın kısmen kurutulması gibi işlemler için ek tertibatlar gereklidir. Bu da önemli bir enerji ihtiyacı yaratır. Sistem su ile çalıştığı için suya temas edecek makine parçalarının paslanmaya dayanıklı malzemeden yapılması veya kaplanması gerekir. Su jetli sistemle atkı atmada genellikle tek veya iki renk çalışılır.
Opsiyonel olarak 3 renkli atkı atımı yapan makineler vardır. Su jetli sistem tek renk çalışmada kumaş enine bağlı olarak maksimum 1100 atkı/dk hızla çalışabilmektedir.
Kullanım Alanı: Su jetli dokuma makinelerinde dokuma işlemi sulu ortamda gerçekleştirildiği için özellikle kumaş cinsi olarak çok sınırlı bir çeşitlilik vardır. Su emiciliği olmayan (hidrofob) özellikli ipliklerle çalışılabilir. Bunun yanında ıslandığında mukavemeti azalmayan naylon, terilen, cam gibi sentetik filament iplkler başarıyla dokunabilmektedir. Astarlık, şemsiye, yağmurluk, spor elbiselik, bayan elbiselikleri, çadır bezi ve endüstrilik kumaşlarda, ayrıca sentetik perde türü ev tekstili üretiminde kullanılmaktadır. Yünlü iplikler keçeleşme etkisi göstereceğinden su jetli sistemde kullanılmaz.
Su Jetli Atkı Atma Sisteminin Ana Elemanları ve Çalışma Prensibi
Ana Elemanları
Atkı Besleyiciler: Su jetli sistemde atkı besleyici olarak akümülatör kullanılır. Tek jetle çalışan makinelerde akümülatör görevi yapan besleyici makine üzerinde monte edilmiş hâldedir. Çift ve üç jetli makinelerde ise diğer atkı atma sistemlerinde olduğu gibi akümülatörler kullanılmaktadır.
Su Jetleri: Su jetli sistemde üretimi artırmak için jetler ikili şekilde kullanılmaktadır.
Pompa: Suyu yüksek basınçlı hâle getitirip jetlere besleyen elemandır. Su jetli atkı atma sistemlerindeki pompa sayısı jet sayısıyla doğru orantılıdır.
Su Vakumlama ve Kurutma Kısmı: Su jetli atkı atma sisteminde kumaş üzerindeki suyu uzaklaştırmak amacıyla çeşitli sistemler kullanılmaktadır. Bunlar sıkma silindirleri, su vakumlama sistemi ve kurutma fanlarıdır.
Su Jetli Atkı Atma Sistemi Çalışma Prensibi
Su jetli çalışma prensibi
Su jeti ile atkı atma işleminin temel prensibi, yeterli basıncı ve hızı sabit jet formunda su akımı oluşturulması ve atkı ipliğinin bu su akımı ile ağızlıktan geçirilmesidir. Atkı ipliği sabit duran atkı bobinlerinden sağılarak atkı regülatörlerine (atkı besleyicileri) gelir.
Atkı regülatörlerinde atkı ipliğinin gerginlik kontrollü yapılmaktadır ve tarak enine göre belirlenen bir uzunlukta sarılarak depo edilir. Artık regülatörlerinden çıkan atkı ipliği kılavuz ve kontrol ünitelerinden geçirilerek su jeti düzesine verilir. Pompadan gelen ve jet’ten çıkan basınçlı su ile atkı ipliğine ilk hareket verilir. Su jetinin bu andaki ekseni hemen hemen kumaş çizgisine paraleldir.
Başlangıçta atkı ucu jetin önünden 3-6 cm kadar geride hareket eder sonra jet yavaşlar ve atkı kazandığı kinetik enerji ile jete ulaşır. Jetin yavaşlaması ile su saçılmaya ve daha sonra atomize hâlinde dağılmaya başlar. Atkı yerleştikten sonra tarak ıslak atkı ipliğine yapışarak onu tefelerken, çekilmesini önleyerek frenler. Su jetli makinelerde diğer sistemlerden farklı olarak kumaş üzerindeki suyu uzaklaştırmak için su emme ve kurutma mekanizmaları bulunur.