GİYİMDE DRAPAJ TEKNİĞİ

Drapajın Tanımı ve Tarihçesi

Drapaj kelimesinin aslı Fransızcadan alınmıştır. Giysilere yapılan çeşitli büzgüler, pililer anlamına gelen drape, ‘draper’ sözcüğünden türetilmiştir.

Drapaj, insan bedeni veya cansız manken üzerinde kumaşa şekil verilmesi işlemidir. Canlı veya cansız manken üzerinde kâğıt veya kumaşla istenilen bir giysi modelinin kalıbı drapaj yoluyla elde edilebilir. Yani drapaj, canlı veya cansız manken üzerinde genellikle her türlü giysi (etek, bluz, elbise vb.) kalıbı elde etmek için kullanılan bir tekniktir.

Drapajın Tarihçesi

İnsanların önemli ihtiyaçlarından biri olan giyim çok eski çağlardan günümüze kadar toplumların yaşantısına göre birçok değişiklikler göstermiştir. İnsanoğlunun korunma ve rahatlık amacıyla örtünme ihtiyacı duyduğu ilk zamanlarda, bu iş için bulunabilecek tek malzeme hayvan derisiydi. O dönemlerde insanların giysi üretmek için gerekli teknolojisi yoktu. İnsanlar hayvan derilerini vücutlarına oturtmak için değişik yollar buldular. Bunun sonucunda da drapaj doğdu. Bu giyim tarzı yüzyıllar boyunca sürdü. Yunan ve Roma kültürleri ilk insanın giyim tarzının çok ötesine giderek, drapajı estetik bir giyim için kullandılar.

Göçebe hayat buyunca hayvan derileri kullanıldı. Fakat insanoğlu yerleşik hayata geçtikten sonra toprağın işlenmesinden, hayvanların evcilleştirilmesine kadar pek çok konuda bilgi ve becerisini arttırdı. Kumaş ve giysi üretimi de bunlardan birisiydi.

Yunanlıların kullandığı dokuma tezgâhları daha geniş olduğundan ürettikleri kumaşın vücuda drape edilmesinde çok farklı yöntemler kullanmışlardır. Ama genel olarak omuzlardan toplu iğnelerle tutturulan kumaş, göğüs ve belin etrafına sarılarak zarif katların oluşturulması sağlanırdı. Bu tip giysiler Yunan ve Roma İmparatorluklarında uzun yıllar kendini göstermiştir.

İngiltere’de III. Henry döneminde son derece gösterişli ve güzel kumaşlar üretilmiştir. Bu kumaşların, giysilerde metrelerce kullanılması sonucunda bu döneme ‘Drape Yüzyılı’ denmiştir. Uzun yıllar da bu tür giysi modelleri kullanılmıştır.

Dokumacılık, kesim ve dikim sayesinde toplumlar pek çok ayrı amaç için pek çok değişik tarzda giysi üretebileceklerini gördüler. İnsanın, tekniğini ve becerisini geliştirmesiyle kumaşın kesim ve dikim işlemi çok daha gelişmiş bir düzeye ulaştı. Giysiler ölçü ve oranlamada daha büyük ustalıkla üretilmeye başlandı.

Kalıp çıkarma tekniğinin bulunuşu Orta Çağ’a kadar uzanır. Kişinin üzerinde drape edilen kumaş daha sonra kalıp çıkartma yoluyla diğer siparişlerde kullanılacak standart bir şekle ulaşmıştır. Bu süre içinde geliştirilen matematik kuralları da bu standart kalıp çıkarma yöntemine yardımcı oldu.

İngiltere’de dikiş makinesinin bulunuşuyla seri üretim ve standardizasyon ucuz giyinme imkânı sağladığı için çok kolay kabul edildi. Fakat yüksek tabakanın farklı olma arayışı daha değişik bir kalıp çıkarma yöntemini oluşturdu. Pek çok terzi zengin müşterilerinin ölçülerine uygun mankenler edinip, bunlar üzerinde istenilen modelleri çalışarak drapaj işlemini gerçekleştirmeye başladılar. Klasik Fransız drapajı olarak bilinen teknik bugüne kadar çok az değişime uğradı. Bu teknik bugün modacılar arasında kullanılmaktadır.

Drapaj Çalışmayı Gerektiren Durumlar

Model özelliği :Bazı modellerin (drapeli, asimetrik vb.) kalıplarının biçki yöntemi ile çıkarılması zor ya da oldukça uğraştırıcıdır. Bu tür modellerin kalıplarının drapaj yöntemi ile çıkarılması işi kolaylaştırmaktadır.

Modelin tümünü görmek: Uygulanmak istenen bir modelin manken üzerinde nasıl duracağını görmek için de drapaj tekniği kullanılmaktadır.

Oransız vücutlarda: Bazı vücutlarda kalıp ve biçki uygulama olanağı oldukça zordur. Örneğin; beden boyu, kalça düşüklüğü vücutla orantılı değildir, çok şişman ya da çok zayıftır veya vücudun sağ ve sol tarafı arasında farklılıklar vardır. Bunun gibi durumlarda drapaj tekniğinin kullanılması daha avantajlıdır.

Prova ve kontrol alıştırmaları yapmak için: Prova ve kontrol alıştırmaları yapmak için de drapaj çalışılmaktadır.

Drapajın Giyimdeki Yeri ve Önemi

Drapaj tekniği ile kalıp elde etmek için insan vücudunu çok iyi tanımak gerekir. Bunun için drapaj çalışan kişinin insan anatomisini çok iyi bilmesi gerekmektedir. Bu şekilde hazırlanan drapaj insan hareketlerini kısıtlamadığı için daha rahat kullanım sağlar.

1. Drapaj çalışmanın sağladığı yararları şu şekilde sıralayabiliriz:
2. Drapaj çalışma, prova yapma yeteneğini kazandırır ve geliştirir.
3. Model yaratma yeteneğinin gelişmesini sağlar.
4. Kumaşların özelliklerini tanımayı sağlar.
5. Model ayrıntılarının (kuplar, kollar, cepler, etek ve beden vb.) oranlarını bir bütünde görmeyi ve estetik açıdan uyumunu ayarlayabilmeyi sağlar.
6. Oransız ve asimetrik vücutlara uygun modelleri seçme ve belirli kurallara göre çalışma yeteneğinin kazandırılmasını sağlar.

Drapaj Çalışmada Kullanılan Araç-Gereçler

Drapaj Modelleme Malzemesi: Mülaj kâğıdı, amerikan bezi, patiska vb. kumaşlar kullanılabilir.

Cansız manken: Kadın, erkek ve çocuk için birçok cansız manken çeşidi vardır. Ölçülere uygun bir cansız manken seçiniz. Canlı manken üzerinde de drapaj çalışılmaktadır. Ancak yeni başlayanlar için canlı manken ile çalışmak önerilmemektedir.

Tahta pamuk: Cansız mankeni doldurmak için kullanılmaktadır. Çeşitli elyaf, vatka, metre pamuk vb. malzemeler de kullanılmaktadır.

Kesim masası: Standart boyut 3 m. boyunda, 1,5 m. eninde, 91,5 cm. yüksekliğinde olmalıdır. Bu boyut çoğu kumaş genişliğine uymakta ve tam boy bir gece elbisesine izin verir. Yükseklik, ayakta rahat çalışmaya elverişli olmalıdır.

Ayna: Durulan yerin arkasına yerleştirilmiş bir ayna, çalışanın drapajın dört bir yandan görmesine imkân sağlar.

Makas: Kumaş, kâğıt ve karton kesmek için kullanılır. Küçük makaslar dikiş yeri karşılıklarını işaretlemek amaçlı kullanılır.

Ekstrafor: Cansız manken üzerinde rehber çizgileri ( bel, kalça vb.) belirlemede kullanılır. İnce bir ekstrafor ( ya da kurdele) kullanılmalıdır.

Dik açı cetveli: Drapaj esnasında dik açı elde etmek ve kalıp üzerinde gerekli düzeltmeleri yapmak için gereklidir.

Rulet: Drapaj parçalarının çizgi ve işaretlerini kâğıda ya da kartona aktarma işleminde kullanılır.

Pistole ve riga takımı: Kalıp üzerinde gerekli düzeltmeleri yaparken kavisleri çizmek için kullanılır.

Kalemler: HB işaretli yumuşak kalemler, suda çözünür kalemler ya da çizgi taşları kumaş veya kağıt işaretleme ve çiziminde kullanışlıdır. Ancak bazı ipek ve satenlerde leke bırakırlar. ‘Eriyip giden’ kalemler, kaybolmadan önce birkaç saat leke bırakırlar ve bu kalemler çoğu kumaşlar için kullanışlıdır.

Toplu iğneler: İnce ve uzun olmalıdır. Özellikle çelik toplu iğneler kumaştan çıkarıldıktan sonra iz bırakmaz. İnce-özel kumaşlar için çok ince çelik iğneler kullanılmalıdır.