Asit Boyar maddelerinin Tanımı ve Özellikleri
Protein ve poliamid lifi asidik ortamda boyadıkları için bu adı almış suda çözünebilen boyar maddelerdir. Boyar madde ile lif arasında iyonik bağ oluşur.
Asit boyar maddeleri, genel özellikleri ve uygulanış yöntemine göre üç guba ayrılır :
- Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddeleri (pH 2 – 3,5),
- Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddeleri (pH 3,5 – 5,5),
- Zayıf asidik ve nötr ortamda boyayan asit boyar maddeleridir (pH 5,5 – 7).
Asit Boyar maddelerle Yünlü Materyalin Boyanmasında Kullanılan Kimyasal Maddeler
- Su: Boyama banyosunda kullanılacak işletme suyu yumuşak (metal iyonları içermeyen su) olmalı veya boya banyosu içine su sertliğini giderici maddeler konulmalıdır. Suya sertlik veren ağır metal iyonları boyamayı olumsuz yönde etkiler.
- Tuz: Boyar maddenin lif tarafından kontrollü çekimini sağlamak için kullanılır.
- Asit: Banyonun pH’ını asidik olarak ayarlamak için kullanılır.
- Egalize maddesi: Düzgün boyamaya yardımcı olur.
- Koruyucu maddeler: Yün lifinin mekanik etkilerden zarar görmesini engellemek için kullanılır.
Asit Boyar Maddelerle Yünlü Materyali Boyama Diyagramı
Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddeleri yünlü materyal aşağıdaki diyagrama göre boyanabilir
Ard İşlemler ve Haslıkların Değerlendirilmesi
Asit boyar maddeleri yünün düzgün ve eşit bir şekilde boyanmasını sağlayan canlı ve parlak renkleri olan boyar maddelerdir. Işık haslıkları iyidir, yıkama haslıkları bazı tiplerinde iyi değildir, ter haslıkları düşüktür. Kuru temizleme haslıkları oldukça kötüdür Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları düşük, ışık haslıkları orta seviyededir. Zayıf asidik veya nötral ortamda boyayan asit dink veya asit süper dink boyar maddeleri en yüksek yaş haslıklarına sahip olan boyar maddeleridir. Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları asit boyar maddeleri kadar düşük değildir.
Yünlü mamulü asit maddeler ile boyama uygulamasını aşağıda verilen reçeteye göre yapınız.
REÇETE:
X g Mamul ağırlığı
1:15 Banyo oranı
% x Asit boyar madde
%2 – 10 Kalsine sodyum sülfat
%2 – 4 Sülfürik asit veya
%2 – 4 Formik asit veya
%2 – 4 Asetik asit
% 0. 5 Egalize maddesi
98 oC Sıcaklık
45 – 90 dk. Süre