TEKSTİLİN TANIMI VE ÖNEMİ

Tekstil, Latince bir kavram olan ‘texere’ kelimesinden türetilmiştir. Örme yada dokuma anlamına gelmektedir. Tekstil liflerini, ürünlerini yarı mamullerini ve bunlardan elde edilen ürünlerini içermektedir. İnsanların kültürel düzeylerinin farklılaşması ve çevre şartları ile giyime olan ihtiyaç artmış, yeni tekstil teknikleri ortaya çıkmıştır. Giysinin kültürel işlevi, boyar maddelerin dokuma ve örme işlemi öncesi ve sonrasında kullanılması ile daha da ileri gitmiştir.

Tekstil, her türlü tekstil elyafından çeşitli yöntemler uygulanarak (dokuma, örme ve dokusuz yüzey elde etme yöntemleri) yüzey elde etme sanatı olarak tanımlanabilir. Giyim, insanoğlunun yaratılışından beri en önemli üç ihtiyacından biridir (giyecek, yiyecek, barınma), yani insanlık ile yaşıttır. Tekstil çok geniş uygulama alanı olan bir bilimdir.

Tekstil sözcüğü; elyafın elde edilmesinden, örülmüş, dokunmuş ve ya dokumasız yüzeyler oluşturuluncaya kadar geçirdiği aşamaları kapsayan bir terimdir.

Hayvansal, bitkisel veya sentetik kaynaklı lifler ana kullanım ürünleridir. Giyilebilen her şey, bazı dekorasyon ürünleri ve her çeşit aksesuarları da içine alan imalat sektörüdür.  Türkiye’nin en önemli ve en çok istihdam sağlayan sektörlerdendir. Tekstil kavramı tekstil liflerini, tekstil ürünlerini ve yan mamullerini ve bunları kullanarak elde edilen mallarını kapsamaktadır. Bu yüzeyler kullanılarak üretilen giysiler (yani tekstil malları) insanın, kendisini hava şartlama karşı koruma ihtiyacından doğmuştur. İlk önceleri bu amaçla; hayvan postları, keçeler; eğirme tekniğinin geliştirilmesinden sonra elde edilen ipliklerin yardımı ile de örgüler ve dokumalar kullanılmıştır.

Hazır Giyim & Sanayi

Öte yandan giysi, vücudu koruma işlevi yanında sosyal bir markalaşma ögesidir, insanlar, değişik giysiler kullanarak sosyal statülerini de belli ederler. Giysinin bu sosyal işlevi, boyar maddelerin dokuma işlemi öncesi ve sonrasında kullanılması ile daha da ileriye gitmiştir. Bu aşamadan sonra iplik ve yüzey oluşum teknikleri ilerlemiş; örneğin desenli kumaşlar, örgüler, dokumalar ve dokusuz yüzeyler geliştirilmiştir.

Dokuma kumaş üretimi yapan bir fabrika

Tekstil terbiye işlemleri ilerletilmiş (kumaş baskı, flok baskı gibi) akıllı ve teknik tekstil üretimleri geliştirilmiştir. Batı dillerinden gelen tekstil kelimesi, sadece kumaş demek iken, Türkçede bu terim çok daha geniş anlamlara kavuşmuştur. Tekstil sektörü, 2 ana kategoriye ayrılır: hazır giyim ve ev tekstili. Hazır giyim, tekstil sektörünün giyecek ile ilgilenen ve buna yönelik ürünler üreten bölümüdür. Ev tekstili, ev içinde kullanılan tekstil ürünlerinin üretimiyle ilgilenen bölümüdür. Bu ürünler perde, çarşaf, nevresim, her çeşit örtüler ve havlu gibi ürünlerden oluşmaktadır. Hazır giyim ise insanların günlük giyim ve aksesuar ihtiyaçlarını karşılar, iç giyim, dış giyim, yazlık, kışlık gibi birçok alt dallara ayrılabilir.

Tekstilin Önemi

Tekstil bilindiği gibi insanoğlunun yaratılışından beri en önemli gereksinimlerden biri olmuştur. Tekstil, her türlü elyaftan; çeşitli yöntemleri (örme, dokuma, dokusuz yüzey elde etme metotları) kullanarak yüzey elde etme sanatı olarak tanımlanabilir.

Elyafların eğirilmeye müsait duruma getirilebilmesi yüzey elde etme aşamalarının önemli bir başlangıç noktasıdır. Elyafların bir araya getirilip büküm verilmesiyle oluşan liflerin ise belirli bir en boy oranına sahip olması gerekir. Tekstil liflerini oluşturan elyaflar büküm verilerek bir araya getirilir, böylece bu lifler arasındaki sürtünme kuvveti sayesinde birbirine tutturularak belirli bir mukavemet ve düzgünlük sağlanmış olur. Bundan sonraki aşamalar ise bu işlemlerin üzerine temellenir, burada lifler belirli oranlarda karıştırılarak yeni lif kombinasyonları elde edilir.

Burada çeşitli liflerin güçlü özellikleri bir araya getirilerek yeni lif kombinleri elde edilir. Bu lifler istenen özelliklere göre belirli oranlarda karıştırılır, lifkarışımları tekstilde çok önem verilen konulardan biridir. Hatta geçmişte ”iyi bir tekstilci yaptığı lif ve elyaf karışımı ile anlaşılır” gibi söylemler yaygındı.

Türkiye’de Tekstilin Yeri ve Önemi

Ülkemizde tekstil sanayi, Defterdar ve Hereke Yünlü Fabrikaları ile Bakırköy Pamuklu Fabrikası’nın kuruluşu ile Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde endüstri aşamasına ulaşmıştır. Daha sonra Sümerbank’ın kuruluşunu izleyen yıllarda tekstil sanayi ülkemizde hızla gelişmiş, bu gelişme son yıllardaki özel sektör yatırımları ile büyük önem kazanmıştır. Ülkemiz için özellikle çok işçi kullanılan, büyük parasal yatırımları gerektiren bu endüstri, yalnız insanların ihtiyaçlarını karşılamak için değil, aynı zamanda ihracat olanakları bakımından da önemlidir. Ülkemizdeki üretim maliyetlerinin düşük, kalitesinin yüksek olması uluslararası pazarda Türk tekstil ürünlerinin rekabet şansını arttırmıştır.

TEKSTİL FABRİKA

Halı, kilim ve keçe yapımı biçimindeki tekstil, el sanatlarının ülkemizde köklü bir geleneği vardır. Son yıllarda Türkiye’de faaliyet gösteren özel sektör suni ve sentetik lif sanayi genelde Bursa, Adana ve İstanbul’da yoğunlaşmıştır.1980 yılından sonra ekonomik alanda meydana gelen değişmeler yurt dışına açılmaya yönelik bir seyir içine girerken konfeksiyon sektöründe bir ihracat patlaması gerçekleşmiştir.

Ülkemizde meydana gelen ihracat patlamasını şu nedenlerle açıklamak mümkündür:

• Pamuk üretimi çok iyi değerlendirilmiştir,
• Ülkemizde yetmişli yıllarda kurulmuş pamuk ipliği üreten fabrikalar önemli bir üstünlük sağlamıştır,
• Konfeksiyon sektörü emeğe dayalıdır,
• Konfeksiyon sektörünün sermayeye fazla gereksinimi yoktur,
• Ülkemiz, alıcı piyasalara coğrafi bakımdan yakındır,
• Avrupa Birliği (AB) ile olan ticari ilişkiler çok önemli bir yere sahiptir.