Büküm; Bütün eğirme sistemlerinde ipliğe büküm, onu kendi ekseni etrafında döndürerek verilir.
Büküm ipliğin imal edildiği elyaf cinsine, iplik tipine (atkı, çözgü ipliği vb.) ve ondan yapılacak kumaşın özelliklerine bağlıdır. Yumuşak büküm az sayıda yapılan bükümdür, örgü için kullanılır. Eğirme işleminden sonra oluşan tek kat ipliklere iki veya daha fazla katlı büküm işlemi uygulanır.
Burada amaç; ipliğe dayanıklılık ve dikilebilirlik özelliği kazandırarak iplik katlarını bir arada tutmaktır. Büküm; ipliklerin büküm yönü ve 1m. başına düşen büküm sayısıyla alakalıdır.
İplik Büküm Çeşitleri
Büküm Çeşitleri ve Yapıları; Büküm çeşitleri ipliğin büküm yönüne göre iki şekilde olur. İpliğe büküm verirken saat yönünde döndürülünce ”Z” büküm, saat yönünün tersine döndürülünce ”S” büküm adı verilen bükümler elde edilir. Genel olarak dikiş iplikleri çok katlı iplik olarak satışa sunulur. Bunun yanında bileşik bükümlü iplikler, fantezi bükümlü iplikler ve kaplanmış bükümlü iplikler de vardır. Yetersiz büküm verilen ipliğin katları tek tek ayrılır, çabuk kopar. Fazla büküm verilen iplikte topaklanma, dolaşma gibi olumsuzluklar görülebilir. 1m. başına düşen büküm sayısına göre iplik dörde ayrılır.
- Hafif büküm; 1m’ deki büküm sayısı 200 adettir. Yumuşak, su emici iplikler üretilir.
- Normal büküm; 1m’ deki büküm sayısı 200–600 adettir. Daha sağlam iplikler üretilir.
- Fazla büküm; 1m’ deki büküm sayısı 600–1200 adettir. Sert ve tanecikli iplikler üretilir.
- Aşırı büküm; 1m’ deki büküm sayısı 1300–2500 adettir. Çok tanecikli ve ıslandığında çeken iplikler üretilir.
Bükümlü İpliklerin Özellikleri
Düzenlilik: Bükümlü iplikler aynı kalınlığa sahip basit ipliklere göre kalınlıkları açısından daha düzgündürler. Her bir ipliğin sahip olduğu düzensizlik, büküm işlemi sırasında birçok ipliğin tesadüfi olarak birleşmesi nedeniyle ortadan kaldırılır ve düzgün bir görünüm meydana gelir.
Sağlamlık: Bükümlü iplikler aynı kalınlığa sahip ipliklere oranla daha yüksek bir kopma dayanıklılığına sahiptir(lif yüzeylerinin daha fazla bükülmesiyle daha fazla sürtünme dayanıklılığına sahip olduğu görülmektedir)
Sertlik / Büküm: Bükümlü iplikler, basit ipliklerde olduğu gibi farklı sertliklerde bükülebilirler. Büküm sertliğinin yol açtığı etkiler bükümlü iplikler ile basit ipliklerde aynıdır.
Kullanım: Bükümlü iplikler, yüksek dayanıklılık ve aşınmazlığın gerektiği yerlerde kullanılırlar(zorlanmalara karşı dayanıklı kumaşlarda ve dikiş ipliklerindeki gibi)Bükümlü ipliklerin düzenliliği, kumaşlarda görünüm, dikiş ipliklerinde ise dikilebilirlik özelliğini artırmaktadır