Örücü elemanlar vasıtasıyla ilmek şekli verilen ipliğin, kendinden önceki ve sonraki ilmekler ile bağlanması sonucu oluşturulan yüzeylere örme kumaş denir.
Teknik açıdan örmecilik başlıca iki gruba ayrılır:
- Atkı Örmeciliğinde, tekbir iplik enine ilmekler yapar. Bu ilmeklerin alt ve üst ilmek sıraları ile bağlanması sonucu bir yüzey oluşur. Bu örgü türünde ipliği çektiğimizde örgü enine yönde sökülür. Atkı örme yöntemi ile elde edilen ürünlerden bazıları; kazak, yelek, ceket, etek, elbise gibi dış giysilikler, fanila, külot gibi iç giysilikler, T-Shirt, eşofman, sweet-shirt gibi penye ürünleri, çorap, bazı tıbbi ve teknik kumaşlardır.
- Çözgü Örmeciliğinde, her iğneye en az bir iplik beslenir. Her iğnenin ayrı ayrı oluşturduğu ilmek çubuklarının yanındaki ilmek çubukları ile bağlanması ile yüzey oluşur. Bir çözgü örme mamulü sökmeye çalıştığımızda ya hiç sökülmez ya da boyuna yönde biraz sökülür. Çözgülü örme yöntemi ile elde edilen ürünlerden bazıları; tül perde, dantel, mayo ve döşemelik kumaşlar, havlu ve halılar, bandaj ve suni damar gibi tıbbi malzemeler, ayakkabı yüzü, filtre, çuval, sera örtüsü gibi teknik kumaşlardır.
ÖRME MAKİNALARI
Örme Makinalarının Sınıflandırılması
Farklı iğne tiplerinin ilmek oluşturma yöntemi farklı olduğundan her bir iğne için değişik bir makina geliştirilmiştir. Buna göre örme makinalarını şöyle sınıflandırabiliriz.
- Cotton Makinaları da denilen bu tip makinalarda, arka yüzünde iplik atlamaları olmaksızın renkli desenli ince kazaklar üretilir.
- Mayözlü Makinalar, tüp halinde düz veya atlamalı desenli kumaşların üretiminde kullanılır.
- Trikotaj makinaları olarak adlandırılan bu tip makinalar üç gruba ayrılır:
a. Tek yataklı olanları, kalın kazak üretiminde kullanılan ev tipi makinalardır,
b. Çitf yataklı olanları, her türlü desenin üretimine uygun olup V-yataklı makinalar olarak adlandırılır. Sanayide en çok kulla¬nılan trikotaj makinasıdır.
c. Özel iki ucu dilli iğnelerin kullanıldığı haraşo makinalarının kullanımı oldukça azdı. - Daha ince örme mamullerin üretiminde kullanılan yuvarlak örme makinaları da üç gruba ayrılmaktadır.
a. Tek yataklı olanları sanayide süprem veya single-jarsey makinası olarak adlandırılmaktadır, küçük çaplı olanları ince bayan çorabı üretiminde kullanılır.
b. Birbirine dik iki iğne yatağına sahip bu makinalar sanayide silindir- kapak veya double-jarsey makinaları olarak adlandırılmaktadır. İki yataktaki iğneler yükseldiğinde birbirinin arasından geçiyorsa rib, birbirine karşılık geliyorsa interlok makinası diner.
c. İki ucu dilli iğnelerin kullanıldığı tip, çift silindir makinası olarak adlandırılır ve çorap üretiminde kullanılır. - Çözgü otomatı oiarakda bilinen bu makinalarda ince her türlü giysilik kumaş üretmek mümkündür. Desenlendirme imkanı sınırlıdır.
- Raşel olarak da adlandırılan bu makinalarda desenlendirme imkanı çok yüksektir. Özellikle dantel ve fantazi kumaş üretiminde kullanılırlar.
- Halı üretiminde, balık ağı vs…
Örme makinalarında ilmek oluşumuna örnek olması açısından tek yataklı dilli iğneli örme makinasında ilmek oluşumu Şekil 3 ‘de verilmiştir.
Örme Makinaları Hakkında Bilgiler
Makinayı Tanıtıcı Bilgiler
- a. Makina İnceliği (E): Belirli mesafedeki iğne sayısı olup, mesafe ölçüsü olarak genellikle İngiliz ölçü birimi inch (1 inch = 2,54 cm) kullanılır. İncelik, üretiminde kullanılacak iplik numarası, çalışma hızı, örgü cinsi, elde edilecek dokunun eni ve en çekmesini doğrudan etkileyen bir faktördür.
- b. Makina Çapı (D): Yuvarlak örme makinalarında çıkacak dokunun enini belirleyen bir ölçüdür. Mamulün kullanım yerine göre değişik çaplarda makinalar seçilir. Birim olarak inch (*) kullanılır.
- c. Çalışma Hızı (v): Düz örme makinalarında kilit sisteminin, yuvarlak örme makinalarında iğne yatağının m/sn olarak hızıdır. Bu hız, makinanın örme prensibine (RL, RR, LL), desenlendirme durumuna, makina eni veya çapına, örgünün yapısına ve kullanılan iplik özelliklerine göre belirlenir. Yuvarlak örme makinalarında hız
- d. İplik Numarası (v): Bir örme makinasında kullanılacak iplik numarası başta makina inceliği olmak üzere, örgünün yapısı ve özelliklerine göre belirlenir.
Bu bilgiler dışında bazı yuvarlak örme makinaları için şu ek bilgiler sıralanabilir:
Örme Prensibi | Makina Tipi | D” | E | SS/inch |
RL | İnce bayan çorabı | 3.5-4.5 | 32-42 | <4.8 |
düz/desenli dış giysilikler | 18-60 | 7-34 | <4 | |
Jakarlı dış giysilikler | 11 -24 | 18-32 | ||
vücut ölçüsünde iç giysilikler | 30 | 5-32 | <4 | |
3 – iplik futter | 11 -32 | 12-28 | ||
havlı kumaşlar | 10-34 | 7-28 | <2 | |
RR | düz / desenli dış giysilikler | 6-36 | 7-42 | <4 |
Jakarlı dış giysilikler | 10-32 | 5-30 | .2 | |
vücut ölçüsünde iç giysilikler | 10-24 | 10-22 | ||
LL | şoset çoraplar | 1.5-5 | 2-26 | <2 |
dış giysilikler | 30-33 | 4-20 | <0.8 |
RL: Single – Jersey, RR: Rib, LL: Haroşe
RL yuvarlak örme mak. İçin