Sentetik Liflere Kir İticilik ve Parlaklık Veren Apre
Sentetik esaslı mamullerin ağırlıklı olduğu karışım kumaşlarda ve %100 sentetik olan kumaşlarda yapılan uygulamalardır. Sentetik lifler genellikle parlak olduklarından parlaklık kimyasal metotlarla arttırılmaz. Yaygın olan uygulama parlaklığın mekanik yollarla arttırılmasıdır.
Sentetik lifler uygulama alanları bakımından kendi aralarında da ayrılırlar. Döşemelik kumaşlarda çokça kullanılan Polipropilen (PP) kumaşlar, Polialrilonitril (PAN) kumaşlar, Poliester (PES) ve Poliamid (PA) kumaşlar. Burada bahsedilen sentetik lif grupları farklı yumuşama dereceleri nedeniyle bunlara uygulanan aprelerin fikse dereceleri de farklıdır.
Kullanılan Yardımcı Kimyasal Maddeler ve Görevleri
- Florokarbon esaslı su ve yağ iticilik maddesi: Florokarbon bileşikleri, kumaşların hava ile arasındaki yüzey enerjisini düşürür ve sıvı ile kumaş arasındaki yüzey gerilimini arttırır. Bu sayede kumaşlara iyi bir su ve yağ iticilik özelliği kazandırılır.
- Çapraz bağlayıcı maddeler: Genel bir kir itici özellik isteniyorsa çapraz bağlayıcı madde kullanımı gerekli değildir, kalıcı bir yağ itici özellik isteniyorsa o takdirde bir çapraz bağlayıcı madde kullanımı gerekebilir.
- Asit tamponlayıcılar: pH genellikle 4,5–5,5 olarak uygulanır. Bu nedenle ortamda ya asetik asit ya da çözeltide asidik ortamı destekleme özelliği de olan asit tamponlayıcılar kullanılır.
- Islatıcı: Sabun, alkol ve yağ asitleri gibi suya ilave edildiğinde, suyun yüzey gerilimini azaltarak bir diğer malzemenin içine daha kolay nüfuz etmesine veya bu malzemenin yüzeyine yayılmasına sebep olan yüzey aktif maddedir.
- Yağ sökücü madde: Temizleme görevi yanında tekstil mamulünün üzerindeki yağları parçalayarak uzaklaştıran solvent içerikli sabunlardır.
Uygulanma Şekilleri ve Reçeteleri
Emdirme metodunda kir iticilik ve parlaklık veren apre reçetesi
PP, PES, PAN, PA liflerden oluşan kumaşlara apre işlemine geçmeden önce iyi bir yıkama yapılması gerekir. Lif üretimi ve kumaş üretimi sırasında kumaş üzerine gelen ya da bulaşan yağlar temizlendikten sonra apre işlemlerine geçilir. Yıkama için örnek reçete;
B. N: 1: 8 Yağ sökücü……………………………………………………………….3 g/ l
Soda…………………………………………………………………………3-8 g/l
pH……………………………………………………………………………9,5- 10,5
70 °C’de 30 dakika yıkama
Sıcak- soğuk durulama
120 °C’de 1 dakika kurutma
PP kumaşlar için kir iticilik apre reçetesi:
Florokarbon esaslı kir iticilik Maddesi …………………………10-30 g/l
Islatıcı………………………………………………………………………3- 5 g/l
Sıkma efekti ……………………………………………………………..%70
pH……………………………………………………………………………4–5
110 °C de 2 dakika kurutma+fikse
Polipropilen (PP) liflerin yumuşama sıcaklıkları ve camlaşma sıcaklıkları düşük olduğundan yukarıdaki reçetede verilmiş olan Florokarbon esaslı su ve yağ iticilik maddesi düşük sıcaklıklarda fikse olabilen özellikte olmalıdır. PP kumaşlar 120 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda zarar görürler. Dolayısıyla verilen aprenin fikse sıcaklığı 110 °C civarında olmalıdır
Kir iticilik özelliği kazanmış kumaş ikinci adımda parlaklık için mekanik yöntemlere tabi tutulur. Bunun için yaygın kullanım sıcak metal yüzeylerdir.
PP haricindeki sentetik kumaşlara uygulanan kir iticilik apre reçetesi:
Florokarbon esaslı kir iticilik Maddesi …………………………10-30 g/l
Islatıcı………………………………………………………………………3- 5 g/l
Sıkma efekti ……………………………………………………………..%70
pH……………………………………………………………………………4–5
120 °C’de 1 dakika kurutma
160 °C’de 2 dakika fikse
Uygulama usullerinden olan çektirme metodu yaygın olarak kullanılmamaktadır.
Son İşlemler
Döşemelik ve perdelik kumaşlarda apre işleminden sonra kumaş ramöz makinesinden geçirilerek egalizesi sağlanır. Kaplama vb. işlemler yapılacaksa ramözde uygulanır.