Tekstil sanayinde ürettiğimiz kumaş ve ipliklerin çeşitli kullanım alanları vardır. Üretimi bu alanları dikkate alarak belirleriz. Kumaşın ya da ipliğin kullanım özellikleri bitim işlemleriyle son şeklini alır. Çoğu zaman bu özellikler dikkate alınarak üretimin her aşaması planlanır. Örneğin, dinkleme yapılacak bir kumaşın dokumadaki atkı ve çözgü sıklığı planlanmalıdır. Aksi takdirde istediğimiz dink etkisini alamayız. Yumuşak ve kaygan bir kumaş elde etmek için bu şekilde üretim aşamalarının da planlanması gerekir.
Yumuşaklık ve Kayganlık Veren Apre
Giyim üretim sanayinde konfeksiyon yapılırken ipliklerin ve iğnenin kumaş içindeki hareketlerinin rahat olması istenir. Buna kısaca, dikiş kolaylığı denir. Dikiş kolaylığını sağlayabilmek için ipliğin ve kumaşın kaygan olması sağlanmalıdır. Kayganlık apresi, mamul kumaşın kaygan tutumlu olması istendiğinde de uygulanan apre işlemidir. Kumaşın ya da ipliğin kaygan olması istendiğinde bununla beraber başka bir tutum özelliği de istenebilir. Yumuşaklık ve kayganlık verme iki farklı tutum apresinin kombinasyonudur. Bu kombinasyon kimyasal ve mekanik yöntemlerle kumaşa kazandırılır.
Kombinasyondan Beklenen Sonuçlar ve Tercih Nedenleri
Kayganlık hem tutumda kendini gösterir hem de yüzeyin daha parlak görünmesini sağlar. Sentetik liflerde, lif yüzeyi düzgün olduğu için sentetiklerden mamul iplikler ve kumaşlar parlak ve kaygan özelliktedir. Genellikle bu özelliklerin artması istenmez. Ancak sentetiklerle karışım oluşturulan mamullerde, doğal lifler karıştırıldığı zaman kayganlık azalacaktır. Çokça kullandığımız doğal lif olan pamuk ve yün liflerinin yüzeyleri pürüzlüdür. Ayrıca bu lifler, sentetik lifler gibi düz değil kıvrımlıdır. Doğal liflerden mamul kumaşlarda kayganlık oluşturulması gereken bir özelliktir. Liflerdeki kohezyon özelliği, kimyasal yöntemlerle zayıflatılarak kayganlaşma sağlanır. Kayganlığını sağladığımız sentetik ya da doğal liflerden oluşmuş mamullerin kullanım yerleri dikkate alınarak daha yumuşak tutum alması istendiğinde, kayganlık ve yumuşaklık veren apre kombinasyonlarına ihtiyaç vardır. Bu kombinasyonlar dikiş ipliklerinde, fantazi tekstilde çokça kullanılan kombinasyonlardır.
Yumuşaklık ve Kayganlık Veren Apre Kombinasyonunda Dikkat Edilecek Hususlar
- Apre banyosunda pH 5,5’ten yukarı çıkmamalıdır. Banyonu pH’si alkaliye doğru gittikçe çökmeler ve kumaşa yapışmalar görülür.
- pH ayarı asitlerle değil asit tamponlayıcılarla yapılması tavsiye edilir. Bu sayede banyonun pH’si değişmeden uygulamanın sonuna kadar çalışılabilir.
- Apreye girmeden önce kumaş çok iyi temizlenmelidir.
- Apre uygulanacak kumaş hidrofil olmalıdır.
- Kalandır yüzeyi temiz ve düzgün olmalıdır.
- Dekatür esnasında buhar temiz olmalıdır.
- Birbirine eklenerek apreden geçirilecek kumaşların dikişi sırasında dikişler düzgün, yüzleri ve tersleri aynı yönde olmalıdır.