(HA.) KENEVİR LİFİ

Cannabaceae (Cannabis) familyasına ait, tek yıllık bitki cinsidir. İnsanlık tarihinin en eski bitkisel ham madde kaynağı olan, kendir adı da verilen, saplarında bulunan lifler iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kâğıt yapımında kullanılan bir tekstil bitkisi türüdür. Anavatanı Orta Asya’dır. Ilıman ve Tropik bölgelerde yetişir ve kültürü yapılır.

Tür; sert, çalımsı, gövde içi boş, palmat yapraklı, dioik ve tek yıllıktır. Ekiminden 120-140 gün sonra hasadı yapılır. Ketende olduğu gibi lif hücreleri, kabuk kısmında demetler halindedir. Lif üretimi ketende olduğu gibi çürütme, dövme ve taraklama işlemleri ile gerçekleştirilir. Lif uzunluğu 40-45 mm.’dir, Parlak sarı veya esmer renklidir. Lifleri dayanıklı ve oldukça uzundur. Liflerde lignin maddesi biriktiğinde esneklik özelliği azalır.

Cinsin lifleri, kaba dokumacılıkta (halının çözgü iplikleri, çuval, halat, urgan, çanta, ağ yapımı, çadır bezi gibi) kullanılır. Yapraklarının tıpta ve kozmetikte kullanımları vardır. Tohumu ise oldukça yağlı olması açısından yakıt ve oldukça besleyici olması açısından da gıda olarak kullanılmaktadır. Sabun yapımı ve boya yapımında da tohumlarından yararlanılır. Tohumları kuşların en sevdiği besinlerden biridir.

Cinsin yağ ve lif eldesinde kullanılan türü Cannabis sativadır. Esrar eldesinde kullanılan türü ise, Cannabis indicadır. Kenevirin esrar yapımında kullanılanı, dişi eşeyli bitkidir ve yetiştirilmesi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmektedir. Erkek bitki esrar elde etmede kullanılmazken, yetiştirmek için izin gerekli olup olmadığı kanunda tam olarak belirtilmemiştir.

Kenevir Türkiye’de yetiştiği yerler: Kastamonu – Samsun – Kocaeli – Adana – Amasya – Kayseri – Sivas – İzmir – Kütahya – Antakya. Benzer iklimlerde yetiştirilen, temmuz-ağustos aylarında soluk yeşilimsi renkli çiçekler açan, kültürü yapılan ve yabani olarak da yol kenarlarında, ekilmemiş alanlarda rastlanan, 50 cm. ile 3 m boylarında, bir senelik, iki evcikli ve otsu bir bitki. Esrar otu olarak da bilinir. Gövdeleri dik ve içi boş olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayı pürtüklüdür

Tarihte Kenevir Üretimi

Kenevir bitkisi, 1930’larda ABD’de çıkarılan “Marihuana Vergi Yasası” ile yetiştirilmesine engeller getirildikten sonra adım adım tüm dünyada yasaklanmıştır. Yasaklamanın bilimsel açıdan çok, ekonomik ve siyasi çıkar gruplarınca yapıldığı düşünülmektedir. Bir dönüm kenevir 4 dönüm ağaca denk kağıt hamuru sağlayabilecek, selüloz açısından çok zengin bir odunsu bitkidir. Lifleri ise, petrol yan sanayi ürünü olan sentetik lifler dünya çapında yaygınlaşmadan önce bütün dünyada lif kaynağı olarak kullanılmıştır.

Kenevir lifinden yapılmış kumaş örneği

Günümüzde dünyadaki tarım ilaçlarının büyük bir kısmı, lif üretiminde kullanılan pamuk yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Kenevir çok güçlü bir bitkidir ve ilaç kullanımına neredeyse hiç ihtiyaç duymaz. Keneviri yasaklamada önderlik eden çıkar çevrelerinin aynı zamanda da petrol ve ilaç endüstrisiyle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Dişi kenevirin yasaklanması için neden olarak gösterilen döllenmemiş bitkinin goncalı üst kısımlarında yoğun olarak bulunan tetra-hidro-kanabinol (THC) maddesi insanlık var olalı beri “esrar” olarak kullanılmıştır ve tıbbi kullanımlarının olduğunu gösteren bilimsel dergilerde yayınlanmış birçok araştırma vardır. Erkek bitkiyle aynı ortamda bulunan dişi bitkide etken madde oluşmaz. Günümüzde Hollanda’da kullanımı, yetiştirilmesi serbestleştirilmiştir.

Penye Kenevir Karışımlı Kumaş