Keşan bezi dokuma, genel olarak 6 mihrabın sağlı sollu kenarda dizilmesi ve iç kısımda çözgü ipliklerinin renk özelliğine göre motif oluşturulması şeklinde dokunur.
Keşan dokumalarında çözgü sıklığı kullanılan tarağa göre ayarlanır. Genelde 12cm taraktan 24 iplik geçer. Atkı sıklığı ise 12–16 adet olabilir. Dokumanın eni 45–50- 90–100- 110 cm, boyu ise 170- 200(klasik Keşan) cm’dir. Keşanın boyu talebe göre değişebilir. Boyu 1350 metreye kadar yapılan dokumalar bulunur. Eski dokumalarda çözgünün boyu 500–600 metreyi geçmezdi. Çünkü elde ve ev ortamında yapıldığından imkânlar sınırlı olduğundan bu dokuma genelde Karadeniz yöresinde başörtüsü olarak her yerde kullanılmıştır.
Bir dokuma kumaşın oluşabilmesi için üç temel hareketin yapılması gerekir. Bunlar; atkının atılması için ağızlığın açılması, açılan ağızlıktan atkının atılması, tefe ve tarak yardımıyla tefeleme yapılarak atkının kumaş oluşum çizgisine sıkıştırılmasıdır. Bu üç temel hareketle birlikte çözgünün salınması ve dokunan kumaşın sarılması gerekir.
Bezayağı: Atkı ipliğinin çözgü ipliklerinin bir altından bir üstünden geçmesi ve diğer atkının ters hareket yapması ile oluşan basit dokumadır. Bezayağı örgüsünde çözgü ve atkı ipliklerinin bağlantısı sepet veya hasır örgüye benzer.
Keşan bezi dokuma da, bezayağı dokumadır. Keşan bezi dokumada, çözgüler el tezgâhına asılır ve iplikleri ayrıştırılarak sayılır. Rapora uygun olarak sırasıyla midara(gücü) geçirilir. İplikler ayrıştırılmış olarak midardan geçtikten sonra çift olarak tarağa alınır. İki midar ayakçalar yardımıyla hareketlendirilir.
Tarak tefeye yerleştirilir. Tezgâhın ayarı yapıldıktan sonra mekiğin sürgü üzerindeki hareketiyle dokuma yapılır. Keşan dokuyan bir kişi, günlük olarak 8 saatlik çalışmayla, 20–25 metre arasında dokuma yapar.
Keşan el dokuma tezgâhlarında tefenin her iki tarafında da sağa sola giden, taka adı verilen mekik vurucular bulunur. Bu vurucuların uçlarına bağlı ipler tefenin ortasında birleş- tirilmiş durumdadır. Bu iki ipin ucuna da el ağacı(tutamak) adı verilen bir tahta parçası bağlanır.
Bu işlem için kullanılan küçük mekik, içine masura yerleştirilecek şekilde ayarlanmış- tır. İplik ucu boncuk veya göz denilen mekikçik kenarındaki porselenden dışarı çıkarılarak kenardaki çözgü ipliklerinden birine dolanır.
Dokumacı tezgâhın ortasında durur. Bir eliyle tefeyi diğer eliyle de el ağacı- nı(tutamak) tutar. Ayaklara basarak ağızlık oluşturur. Mekik sağ yuvada ise bu yuvanın el ağacına(tutamak) bağlı ipi sola doğru hızla çekilerek mekikçik sol yuvaya doğru atılır. Tefe hızla kumaşa doğru çekilir ve atkı sıkıştırılır. Tekrar ayaklara basılarak yeni ağızlık oluşturulur. Bu defa el ağacı sağa doğru hızla çekilerek mekikçiğin sağa doğru atılması sağlanarak atkı atma işlemi gerçekleştirilir.
Keşan Dokuma tezgâhı aşağıda sayılan kısımlardan oluşur.
- Tefe(Midarlara hareket veren makaralar)
- Midar(Gücü)
- Tefe yerleşmiş tarak
- Ayakça (midari kontrol ederek hareket ettirir).
- Vernek (Desen Çubukları2–3–4–5–6 adet olabilir)
- Mekik (Dokuma işlevini gerçekleştirir)
- Salmi (Dokunan keşanı saran bölüm)
- Sürgü (Mekiğin hareket ettiği bölüm)
- Gön Sürgü içerisinde bulunur(Mekiğin hareketini sınırlar).
- El ağacı(Tutamak) (Tezgâhın gerekli hareketini kontrol eder).
- Salmiyel ağacı (Salmiyi kontrol eder).