Genel kullanımda PVC veya kauçuk hortumlar üç katman içerir: Astar ya da tüp (iç tabaka), takviye ya da iskelet (orta tabaka) ve koruma için kılıf (dış tabaka). Esnek hortum kesiti Şekil 1.27’de gösterilmiştir. İhtiyaca göre takviye malzemesi olarak aramid, karbon, pamuk, keten ipliği, keten kumaşı, rayon, naylon, polyester, polipropilen ve cam elyafı kullanılabilir. Dış manto ise neopren, renklendirilmiş silikon, kauçuk, PVC ve lamine edilmiş vinil içerebilir.
Şekil 1.27: Kumaşla güçlendirilmiş hortumun şematik kesit görünüşü
Materyal seçimi genellikle hortumun çalışma basıncına bağlıdır. Takviye katmanı örme, saç örgüsü, spiral sargı ve yuvarlak dokuma astar olabilir.
Şekil 1.28: Takviye edilmiş hortum tipleri
Takviye aynı zamanda kumaş kaplanmasıyla ya da astarın üzerine verevli sarılmasıyla da yapılabilir. Eğer birden fazla takviye kullanılıyorsa, kauçuk bir yalıtım katmanı araya yerleştirilir. Üretim tekniğine göre beş temel hortum tipi vardır. Bunlar: kalıp hortum, hidrolik hortum, makine yapımı sarılmış hortum, el yapımı hortum ve yuvarlak dokuma hortumdur. Kalıp hortumda, ilk olarak eriyikten iç polimer tüp çekmeyle (ekstrüzyon) biçimlendirilir. Ardından kumaş takviyesi saç örgüsü ya da tekstil yapısı etrafına sarılarak takviye edilir. Daha sonra üst katman tekrar eriyikten çekmeyle (ekstrüzyon) biçimlendirilir.
PES ipliklerin hortum üzerine yatırılmasıyla elde edilen takviyeli hortumların yanı sıra, örme takviyeli kauçuk veya PVC hortumlarda üretilmektedir (Şekil 1.29). Bunun için üretim hattında, bobin tamburunun yerine örgü yüzeyi oluşturacak makine yerleştirilmektedir.
Şekil 1.29 Örme takviyeli PVC hortumunun üretim akış şeması.
Çalışmanın Amacı
Geleneksel küçük çaplı yuvarlak örme makinelerinde makine çapının belirlenmesindeki en önemli parametre kam profilidir. Kam profili iğnenin ilmek yapabilmesi için gerekli olan minimum yükselme miktarını sağlamalıdır. Ancak bu yükselmeyi sağlarken kamın mekanik açısının da (iğne sayısına bağlı olarak) 450 ’nin üzerine çıkmaması gerekir. Bu nedenle geleneksel kamlar kullanılarak küçük çapta çift yatakta (silindir ve kapak iğneleri için) rib örgü elde etmek mümkün değildir.
Teknik tekstillerin giderek önem kazandığı günümüzde yüksek performanslı materyaller, koruyucu ve akıllı giysiler, elektronik, tıp ve otomotiv alanlarında teknik tekstil temel yapı elemanı olarak kullanılabilecek değişik iplik materyali ile küçük çapta ve çift plakada örülebilen üç boyutlu bir kordonun tasarımı ve üretimi konusunda çalışmalar yapılmaktadır.