Dijital baskı teknolojisi, son yıllarda oldukça önemli gelişmeler kaydederek tekstil baskıcılığında yeni bir dönem başlatmış, artan üretim kapasiteleriyle dijital baskı sistemlerinin kullanımı konvansiyonel baskı yöntemlerine oranla tüm dünyada hızla yayılmaya başlamıştır. Bu gelişimin en önemli sebepleri; dijital baskı yöntemi ile milyonlarca renk içeren fotoğraf kalitesindeki çok çeşitli desenlerin aynı netlikte tekstil mamulü üzerine basılabilmesi, müşteri isteklerine hızlı yanıt verme olanağı sağlaması ve konvansiyonel metotlara göre çok daha ekonomik olmasıdır.
Dünyada dijital basılmış tekstil miktarı her yıl ortalama %20 artış göstermektedir, 2015 yılına kadar dijital baskı ile basılmış toplam tekstil miktarının 500 milyon metre kareden fazla olacağı düşünülmektedir. Hızlı üretim prosesi, sınırsız renk kapasitesi Desen tasarımı, ön hazırlık, numune baskı ve baskı prosesinin tamamlanmasına kadar geçen sürede konvansiyonel metotlara göre önemli ölçüde zaman tasarrufu sağlar. Dijital baskı alanında gelişen teknolojiyle birlikte baskı süresi gün geçtikçe daha da kısalmaktadır. Günümüzde 16.7 milyon renk kapasitesiyle istenilen raport boyunda desen imkânı sunan dijital baskıda üretim hızı son yıllarda saate 10 metre kare basıdan bugün 700 metre karelere kadar gelişmiştir. Düşük yatırım, yüksek tasarruf Dijital baskıda şablon, kalıp ve boya mutfağı gibi maliyetler yoktur. Dijital baskı yöntemi ile tekrarlanabilirliği çok yüksek, baskı malzemelerinin kalitesi ile paralel olarak uzun ömürlü ve dayanıklı baskılar elde edilmektedir.
Kaliteli dijital baskı için makine kafaları ile boyaların uyumluluğu da önem taşıyor. Robustelli firmasının geliştirdiği Monna Lisa makinesi de bu konuda oldukça iddialı bir ürün olarak karşımıza çıkıyor
Sürdürülebilir teknoloji Klasik baskı tekniklerine göre %30 daha az su ve %45 daha az elektrik kullanılmaktadır. Ayrıca temizlik işlemlerinde kullanılan su miktarı klasik baskının %3 ü kadardır. Rotasyon baskıda bir şablonun temizlenmesi için 700 litre suya ihtiyaç vardır ki, bu da 10 renkli bir rotasyon baskıda 7 ton boşa tüketilen su anlamına gelir. Ayrıca dijital baskı sisteminde kumaş yüzeyine aktarılacak boya miktarı önceden hesaplandığı için klasik baskıda ortaya çıkan boya ve atık baskı patı kayıpları önlenmiştir. Green teknoloji olarak nitelendirebileceğimiz dijital baskı tekniği, CAD sisteminde üretilen sayısal desen bilgilerini kullanarak çok ince düzeler yardımı ile baskı mürekkebinin online olarak kumaşa püskürtülmesi esasına dayanır. Dijital baskı sistemi; baskı kafası, gövde, kumaş besleme sistemi ve kartuş gövdesinden oluşur. Baskı kafası, dijital baskı sisteminin en önemli parçasıdır. Dijital baskı makinelerinde thermal, piezo ve kontinü kafa teknolojilerinden genellikle Piezo baskı kafası teknolojisi kullanılmaktadır. Piezo baskı kafaları uzun ömürlüdür, yüksek frekansta çalışırlar, çözünürlükleri yüksektir (720 dpi), bu sistemde yüksek viskoziteli (> 20 cps) çeşitli mürekkep formulasyonları kullanılabilir. Dijital baskıda boyarmadde penetrasyonunu artırmak, haslık özelliklerini geliştirmek ve renk verimi yüksek, parlak baskılar elde etmek için tekstil mamulünün baskıya hazırlanması gerekmektedir. Bu amaçla baskı işleminden önce kumaş ön işleme tabi tutularak temizlenir ve hidrofil hale getirilir.
Durst Dijital Baskı Makineleri’nin Türkiye temsilciliğini yapan Saatçioğlu firması, süblime baskı makineleri ile başladığı tekstil yolculuğuna, rotasyon makinelerine alternatif hız ve kalitede üretim gerçekleştiren “direkt dijital tekstil baskı” sistemleriyle devam ediyor.
Baskı aşamasına geçildiğinde ise; yüksek çözünürlükte olan görselin birebir basılmasında, kullanılan dijital baskı makinesinin yanı sıra baskı patının ve boyaların seçimi oldukça önemlidir. Farklı tekstil yüzeylerinde aynı kaliteyi yakalamak için doğru zeminde doğru boyanın seçilmesi gerekmektedir. Günümüzde asit, reaktif, dispers ve pigment boyalarla çok çeşitli tekstil mamulleri üzerine baskı yapılabilmektedir. Selülozik kumaşların reaktif ink- jet baskıcılığında iki aşamalı olarak işlem gerçekleştirilir. Ön işlem olarak kıvamlaştırıcı ve kimyasalları içeren çözelti kumaşa uygulanır, ardından sadece boyarmaddeyi içeren mürekkeple baskı yapılır. Kıvamlaştırıcı olarak, reaktif klasik baskılarda büyük çoğunlukla; ink jet baskı ön işlemlerinde ise neredeyse tamamen alginatlar kullanılmaktadır. Renk verimi ve haslık değerleri açısından ink jet baskı yapılacak olan kumaşların ön işlemleri için en uygun kıvamlaştırıcı tipi yüksek viskoz alginatlardır. Asit boyarmaddeleri yapısında amino grup bulunduran poliamid, yün ve ipek gibi protein esaslı elyafa iyonik ya da elektrostatik çekim kuvvetleri ile bağlanır. Dijital baskı öncesindeki ön işlem prosesi içinde asit donör ve guar tipi kıvamlaştıcı madde kullanılmalıdır. İşlem adımlarında ön işlem ve yıkama prosesleri konvansiyonel asit baskı ile benzerlik göstermektedir.
MS firmasının Lario olarak adlandırdığı yeni dijital baskı makinesi, dakikada 70 metre baskı yapabilmesi ile dikkat çekiyor. Sürekli yenilikçi ürünler ile hizmet veren firmanın ürettigi makineler birçok ezberi bozacak nitelikte.
Dispers ink jet boyaları, transfer ve direk ink-jet baskı sistemleri için ikiye ayrılmaktadır.
Dijital transfer baskıda, tasarlanan desen özel transfer kağıdına dijital baskı makinesinde basılır. Transfer kâğıdına baskı yapılan desen ardından bir ısı presi (210 °C 30 sn) ile polyester esaslı yüzeye aktarılır. Bu şekilde transfer işlemi gerçekleştirilmiş olur. Ön işlem ve durulama işlemine gerek yoktur.
Dijital direkt baskıda, ön işlemli kumaş üzerine direkt olarak dijital baskı makinelerinde baskı yapılır. Bu metod sayesinde transfer kağıdı ortadan kaldırılmış olur. Bu sayede transfer kâğıdına baskı yapılırken oluşan kağıda kafa sürtmeleri gibi sıkıntılar ortadan kalkmış olur. Ayrıca yıkama işlemine gerek yoktur. Pigment boyalar değişik kumaş baskı varyasyonlarında kullanılmakla birlikte genel olarak pamuk ve pamuk / polyester kumaş baskılarda kullanılır. Pigment boyaların en önemli özelliği, kumaşta ön işlem ya da son işlem gerektirmemesidir. Türkiye’de dijital baskı yaygınlaşıyor Günümüzde dijital baskının sunduğu kısa üretim süreleri, desende çeşitlilik, yüksek tekrarlanabilirlik, azalan stok ve stok riskleri gibi avantajlarla Pazar taleplerinin getirdiği kaçınılmaz bir strateji olarak konvansiyonel baskı pazarı üreticileri de dijital baskı çözümlerine odaklanmış durumdadır. Özellikle modadaki hızlı hareket ve sezonların ikiden dörde çıkması, varyant boylarının kısalması üreticiler için dijital baskıyı kaçınılmaz kılmaktadır.
Güncel verilere göre Türkiye pazarında kurulu endüstriyel üretim amaçlı 100 adet dijital baskı makinesi mevcuttur. Bu dijital baskı makinelerden 75’i pamuklu baskı için, 23’ü sadece dispers baskı için, 2 tanesi ise asit baskı için kullanılmaktadır.
Ayrıca Türkiye’de kurulu olan dijital baskı makinelerinin üreticilere göre dağılımı incelendiğinde;54 Reggiani, 20 MS, 13 Robustelli, 12 Konica, 3 Durst şeklindedir.
Üretim maliyetlerini düşürmek amacıyla dijital baskı teknolojisindeki ve kimyasal maddelerdeki ar-ge çalışmalarıyla tek bir hat üzerinde kumaşın ön hazırlık, baskı, yıkama, kurutma ve ambalajma işlemlerinin gerçekleşmesi çalışmalarına devam edilmektedir. Türkiye, bu alandaki son yatırımlar, dijital baskı kalitesinin ve yüksek kapasiteli dijital baskı sistemlerinin kullanımının artmasıyla global hazır giyim markalarının önemli bir tedarikçisi haline gelmiştir. Referanslar: