Dikiş makinesinin icadı, eşinin elde dikiş dikmesi ancak bu şekilde çok yorulduğunu fark eden bir eş tarafından gerçekleşmiştir. Günümüzden 250 yıl öncesine dayanan bu icat bugün de hala birçok yeniliğin eklenmesiyle gelişmeye devam ediyor.
İlk dikiş makinesi fikri ile 1755 yılında Alman Charles Frederic Weissental’in teknik çizimlerini İngiliz Birleşik Krallığı Patent Bürosuna götürmesi ile karşılaşılır. Weissental bu çizimlerinin patentini bürodan 24 Haziran 1755 tarihinde almıştır. Sadece Weissental ekonomik yetersizliklerden ötürü bunun dışında herhangi bir şey gerçekleştirememiştir.
Aradan 35 yıl sonrasında marangozlukla ilgilenen Thomas Saint ayakkabı derisi ve çizme dikmek için bir makine geliştirir ve bunun patentini alır. 1830 yılında ise Barhelemy Thimoner bugün kullanılmakta olan ve hakkaten işe yarayan ilk dikiş makinesi yapmayı başarmıştır. Makine halen Londra Fen Müzesi’nde sergilenmektedir.
Fotoğraf 1.2: Dikiş çeşitleri
Dikiş Makinesi Çeşitleri
Dikiş makineleri çalışma şekillerine ve yapabildikleri işlere göre farklı şekillerde sınıflandırılmıştır. Çalışma şekillerine nazaran el, ayaklı ve motorlu dikiş makineleri bulunmaktadır.
- El Dikiş Makineleri: Bu makinelerde sağ tarafta bulunan bir pervane üzerinde bir kol bulunmaktadır. Bu kolun çevrilmesi ile çalışmaktadır.
- Ayaklı Dikiş Makineleri: Ayaklı dikiş makinesinin üst kafa kısmı bir kasa üzerine monte edilmiştir. Alt bölümde ise ayakla çalışmayı sağlayan bir pedal bulunmaktadır.
- Motorlu Dikiş Makineleri: Bu makinelerde ise hem elle hem de ayakla çalışan çeşitlere birer motor ilave edilmiştir. Elektrik gücü ile çalışmaktadır.
Düz Dikiş Makineleri
Dikiş teknikleri içinde düz dikiş olarak adlandırılan dikişi oluşturmaya yardımcı olan makinelere düz dikiş makinesi adı verilmektedir. Düz dikiş makinelerinde dikiş oluşumu iğnenin aşağı – yukarı hareket etmesi ile gerçekleşir. Bununla birlikte kavrayıcı iğne ipliği kavrar ve ipliklerin birbirine bağlanmasını sağlar.
Klasik anlamdaki düz dikiş makineleri alt transportlu olarak yapılmıştır. Bunun haricinde üst transportlu ve iğne transportlu dikiş makineleri de bulunmaktadır. Eğer yapılacak olan iş kalın kumaşlarda, birleştirmeli dikişlerde ya da astar, vizotin ve kumaş gibi birkaç farklı malzemenin her beraber dikildiği bir işlemi gerektiriyorsa bu durumda üst transportlu ve iğne transportlu dikiş makineleri tercih edilir. Ek olarak düz dikiş makinelerinde diferansiyel transport da kullanılır.
Düz dikiş makineleri 301 tip dikiş dikebilmektedir. Bu makineler 201 ayrı dikiş derslikını yapabilen, bir oldukça giysinin dikiminde kullanılabilen ve giysi yapımı esnasında birçok fonksiyonu yerine getirebilen makinelerdir. Diğer makineler ise daha özel işler için kullanılmaktadır. Bundan dolayı da özel makineler olarak isimlendirilirler.
Overlok Dikiş Makineleri
Overlok, kumaş kenarlarını tutturmak ve sökülmemesi için emniyete almak için yapılan bir işlemdir. Kumaşın kenarları düzeltilerek temizlenir ve elde sürfile dikişi yapılmışçasına iplikle sarılarak meydana getirilen bir makine dikişi gerçekleştirilir. Overlok makineleri ile yapılabilen overlok dikişi daha çok;
- Örme kumaşların giysi parçalarını birleştirebilmek için
- Kumaşlarda kenar temizleme, sürfile ve bitirme yapabilmek için
- Bir takım malzemeleri giysi parçalarına eklemek için
- Özel bir ekip aparatlara dikiş dikebilmek için ve
- Dekoratif amaçla kullanılmaktadır.
Reçme Makinesi
Reçme dikişi isminde olan dikiş türü, 2 yahut 3 iğne ipliği grubu ve alt lüper ipliğinin bağlantısı ile meydana gelmektedir. Ön yüzde düz dikiş görüntüsü alt yüzeyde ise kaplama dikişi görüntüsü ortaya çıkmaktadır. Eğer ön yüzeye de kaplama dikişi görüntüsü verilmek istenirse reçme makinesine karyoka aparatı takılması gerekmektedir. Değişik iğne sayıları ve değişik aparatlarla farklı dikiş türleri elde edilebilir. Reçme makinesi daha çok süsleme ve kumaşın orta bölümlerinde birleştirme amacıyla kullanılan bir makinedir.