İnşaat ve Yapı Tekstilleri (Buildtech)
İnşaat ve yapı teknik tekstilleri (Buildtech) inşaat ve yapı alanının toprak üstünde kalan kısmında kullanılan tekstilleri içermektedir. Tekstil teknolojisinin ilerlemesi ile özellikle sentetik liflerde yaşanan gelişmelere paralel inşaat ve yapı alanında kullanımı hızla artmaktadır. Daha fonksiyonel özellikleri barındırması itibariyle tekstil ürünleri inşaat ve yapı alanının farklı kısımlarında yer almaktadır. İnşaat ve yapı tekstilleri aşağıdaki şekilde sınıflandırma yapılabilir.
- Membran konstrüksiyonunda kullanılan inşaat tekstilleri
- Geçici (Değiştirebilen) yapılarda kullanılan inşaat tekstilleri
- Barajlarda kullanılan inşaat tekstilleri
- Köprülerde kullanılan inşaat tekstilleri
- İnşaat sırasında kullanılan yardımcı inşaat tekstilleri
- İnşaat yapımında kullanılan inşaat tekstilleri
Membran Konstrüksiyonunda Kullanılan İnşaat Tekstilleri
Sentetik liflerin gelişmesiyle beraber büyük yapılarda çatı kaplamalarında kullanılmaya başlanmıştır. Membran yapılar diye ifade edilen bu yapılar ile çok büyük alanlarda tekstil ürünleri kullanılmaktadır. Temel inşaat malzemelerine 1/30 oranında hafiflik içermektedir. Günümüzde membran yapılar spor kompleksleri, fuar merkezleri ve otel gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Şekil 1.1: Membran çatı uygulaması
Geçici (Değiştirilebilen) Yapılarda Kullanılan İnşaat Tekstilleri
Değiştirilebilen yapılar olarak tenteler, çadırlar ve güneşlikler ortaya çıkmaktadır. Kullanım yerinin değiştirilmesi ve portatif olması büyük avantaj sağlamaktadır. Hafiflik en büyük avantajlarıdır. Tekstil teknolojisinin gelişmesi ile ısıya, soğuğa, suya dayanıklı yapılar oluşmuştur.
Şekil 1.2: Fuar amaçlı çadır örneği
Barajlarda Kullanılan İnşaat Tekstilleri
Barajlar ve sulama göletleri inşaat alanlarında biridir. Bu alanda da tekstil ürünleri kullanılmaktadır. Özellikle yüksek performans liflerinin gelişimi ile baraj bentlerinde beton destekleyici, dayanım artırıcı olarak beton içinde kullanılmaktadır. Bu sayede çatlamaları önleyici, beton tutucu etkisi diğer beton kullanımı olan yerlerde yer almaktadır. Bu noktada alkali dayanımı yüksek elyaf türleri tercih edilmektedir. Zira zaman için de beton içinde mukavemet kaybı oluşmaktadır. Ayrıca göletlerde zemin üzerine su geçirmez tekstil yüzeyleri kullanılmak suretiyle sızıntı önlenmektedir.
Köprülerde Kullanılan İnşaat Tekstilleri
Köprü inşaatlarında dayanıklılığı artırmak için beton içinde yüksek performans liflerinden kullanılmaktadır. Yüksek performans lifleri beton harcının içinde beton yapısını sabit tutan, uzun yıllar çatlamaları engellemek için kullanılmaktadır. Bunun dışında köprülerde güçlendirme amacıyla yüksek performans lifleri ile üretilmiş kumaşlar reçineyle birlikte kullanılmaktadır. Bu tip uygulamalar deprem dayanımını artırma amacıyla yapılmaktadır. Köprü kenarlarında file, ağ tarzı güvenlik amaçlı tekstil ürünleri kullanılmaktadır. Ayrıca yüksek performans liflerinden yapılmış FRP uygulamaları hafif olmaları nedeniyle açılır kapanır köprülerde günümüzde uygulamaları yaygınlaşmaktadır.
Şekil 1.4: FRP uygulaması ile yapılmış köprü
İnşaat Sırasında Kullanılan Yardımcı İnşaat Tekstilleri
İnşaat ve bina yapımı sırasında doğrudan inşaat yapımında kullanılmayan ancak yardımcı ifade edilen tekstil materyalleri kullanılır. Başlıca kullanılan yardımcı malzemeler halatlar, emniyet ağları, örtülerdir.
Şekil 1.5: İnşaatlarda güvenlik ağı uygulaması
İnşaat Yapımında Kullanılan İnşaat Tekstilleri
İnşaat yapımında kullanılan teknik tekstil ürünleri temel olarak su izolasyonu, ses izolasyonu, ses izolasyonu ve deprem için güçlendirme amaçlı olarak kullanılmaktadır. Özellikle sentetik liflerin gelişmesi izolasyon ve güçlendirme alanlarında ilerlemeler sağlanmıştır. Daha hafif ve dayanıklı materyaller ile fonksiyonel özellikleri artırılmış inşaatlar yapılmaktadır. Su izolasyonu için çatı altlarında ve duvarlarda sentetik liflerin yapılmış dokusuz yüzey kumaşlar tercih edilmektedir.
Şekil 1.6: Su izolasyonu için kullanılan tekstil ürünü
Isı izolasyonu günümüzde enerji maliyetlerini düşürmek, küresel ısınmada daha verimli enerji tüketimi tüketmek adına önem arz etmektedir. Bu bağlamada gerek ısıtma gerekse de soğutmada ısı izolasyonu için tekstil ürünleri inşaatlarda kullanılmaktadır. Bunun için çoğunlukla dokusuz yüzeylerden üretilmiş ürünler, keçeler kullanılmaktadır.
Şekil 1.7: Isı izolasyonu için keçeler
Günümüzde insanlar yüksek sayılarda aynı binalarda yaşamaktadırlar. Bu birlikte yaşam beraberinde ses izolasyonu kavramının önem arz etmesine yol açmıştır. Konfor alanının artması adına yapılan konutlarda, iş yerlerinde ses izolasyonu için tekstil ürünlerinin sunduğu çözümler kullanılmaktadır. Birbirinden ayrılmış mekanlar arasında sesi sönümleyici, geçişini önleye ürünler kullanılmaktadır. Ayrıca profesyonel ses düzenlemesi gerektiren konser salonları, ses kayıt stüdyoları gibi alanlarda da tekstil ürünleri kullanılmaktadır.
Şekil 1.8: Ses izolasyonu için üretilmiş keçe
Deprem için güçlendirme amaçlı olarak inşaat sırasında ya da daha sonradan eski yapılara uygulamalar yapılabilmektedir. Güçlendirme amacıyla diğer inşaat yapılarında kullanıldığı üzere yüksek performans lifleri beton karışımında kullanılmaktadır. Temel amacı beton çatlamalarını önlemek, oluşmuş çatlamaların ilerlemesini önlemektir. Eğilme ve çekme dayanımlarına katkıda bulunur. Darbe dayanımlarını artırır.
Tekstil takviyeli beton
Diğer uygulama şekilleri ise kolon, kiriş veya duvar gibi elemanların güçlendirilmesi amacıyla farklı üretim metotlarıyla üretilmiş kumaşların uygulanmasıdır.
Şekil 1.10: Binalarda güçlendirme uygulaması a) Yan duvar güçlendirmesi b) Kolon güçlendirmesi
T.C.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
SERDAR BAŞEV
DENİZLİ, OCAK – 2022
Kaynak: https://tez.yok.gov.tr/