Kalıp Beyz Nedir?
Bilgisayar sisteminde makine programlarına uygun olarak çorabın ilk ve son aşamasına kadar (kıvırma, astar, lastik, konç, topuk, taban, burun, rosso ve halka) teknik zincir programının yapılmasıdır. Çorap kalıp programları çorap örme makinelerinin markalarına göre farklılıklar göstermektedir. Çorap kalıp programlarında çorap örme makinelerinin marka ve tipine göre çeşitli özelliklerde çorap üretimi yapılmış olur.
Kalıp ( Beyz) Çeşitleri
Çorap örme makinelerinde farklı çorap özelliklerine göre farklı makine parçaları devreye girerek örme işlemini yapar. İstediğiniz çorap kalıbını yapabilmek için ilk önce çorap kalıbını seçmeniz gerekir.
Kalıp (beyz ) üç şekilde hazırlanmaktadır.
- Düz çorap kalıbı: Kalıp beyz hazırlamada elekronik çorap örme makinelerinde düz örgü işleminin seçilmesidir.
- Havlu çorap kalıbı: Kalıp beyz hazırlamada elekronik çorap örme makinelerinde havlu örgü işleminin seçilmesidir.
- Boyutlu çorap kalıpları: Kalıp beyz hazırlarken desenin çiziminden sonra tekrar üç boyutlu desen özelliğine göre desen zincir programının yerleştirilmesidir.
Çorabın boyutu oluşturulurken çorap örme makinelerinde topuk oluşumu tekniğinden yararlanılarak yapılır.
Desen Sayfası İçine Desen Yerleştirme
Çorap örme makinelerin tiplerine göre kalıp (beyz) programları farklılık gösterir. Bu faklılıklar aynı zamanda desen yerleştirmede de mevcuttur. Bazı kalıp programlarında makinelerin iğne sayılarına göre farklı bir sayfa açılır ve desen açılan sayfanın içine yerleştirilir, kaydedilir. Kaydedilen desen beyz programının içinde belirlenen bölüme çizilen desenin ismi yazılarak kaydedilir. Bazı çorap desenlerinin özelliğine göre makinenin iğne sayılarının yarısı kadar desen sayfası açılarak desen çizilmiş olur. Çizilen desen beyz programına kaydedilir. Bu yöntemle yapılan çorap desenleri çorabın iki yönünde de oluşmuş olur. Bazı çorap örme makinelerin programlarında ise ayrı bir desen sayfası oluşmaz. Kalıp programının içinde desen çizim bölümü mevcuttur. Bu sayfa içinde istenen desen makine iğne sayılarına göre çizilir, program içinde kaydedilmiş olur
Kalıp Beyz Programları
Kalıp ve beyz programları çorap örme makinelerinin markalarına göre değişiklik göstermektedir. Özellikle son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle üç boyutlu çorap programları hazırlanmıştır. Bu üç boyutlu programların amacı, çoraptaki kalıp oluşumunun üzerine farklı örgü teknikleri ile desen oluşturmasıdır.
Bir Çorabın Kalıp Oluşum Sıralaması
- Adım: Kıvırma Başlangıcı
- Adım: Lastik
- Adım: Transfer
- Adım: Konç
- Adım: Topuk
- Adım: Tabanaltı
- Adım: Burun
- Adım: Rosso ve Burun payı
- Adım: Çorap Sonu
Düz bir çorap kalıbı hazırlamak istenirse çorap kalıp oluşum sıralaması sırasıyla uygulanarak hazırlanmalıdır. Çorabın sıfırdan kalıbını hazırlarken beyzin her adımında karşımıza çıkan çorap kalıp çeşitlerinden uygun olanı seçerek çorap beyzi oluşturulur. Çorap örme makinesinin özelliğine göre iğne sayısı, selektör sayısı ve silindir çapı yazılarak kaydedilir.Çorabın konç kısmına desen oluşturulacaksa desen bölümüne daha önceden paint grafikte çizilmiş desen adı zincir adım sayısına uygun olarak yazılarak kaydedilmelidir. Desen çorabın hem lastiğinde hem de konç kısmında ise desenler ayrı ayrı çizilmeli ve adlandırılmalıdır.
Çorap Örülürken Çalışan Parçalar
- Kıvırma Başlangıcı: Desen topu selektörleri 1×1 pozisyonuna getirilir. Daha sonra unçini çıkış pompası kademeli olarak devreye girer. Unçinilerin kıvırma ipliğini üzerlerine alır. Bu işlemden sonra lastik astarını ya da astar yoksa lastik örülmeye başlar.
- Lastik: Astardan sonra lastiğin örülmesi için lastik örgü çeliği devreye girer. Birinci düşüş araba çeliği de geri çekilerek lastikte desen yapılabilmesine olanak sağlar. Ayrıca lastikte desen yapılabilmesi için desen topları selektörleri desene göre hareket ettirir.
- Transfer: Transfer unçinilerin üzerindeki ipliği iğnelere bırakma işlemidir. Burada unçini çıkış ve giriş pompaları devreye girer. Ayrıca lastikte devreden çıkar. Lastik örgü çeliği de kademeli bir şekilde devreden çekilir.
- Konç: Birinci düşüş araba çeliği geri çekilerek iğneleri desen yapılabilmesi için serbest bırakır. Desen topları da devreye girer.
- Topuk: Bazı makinelerde bulunan selektör kabartıcıları eğer kabartıcı yoksa desen topları sellektörlerin dışarıya çıkmasını engeller. Böylece topukta silindirin geri dönüşlerinde selektörlerin kırılması önlenir. Birinci düşüşte araba çeliği de kapanır. Uzun ayak iğneler bir çelik ile yukarı kaldırılır. Kaldırıcı tırnaklar devreye girer verilen sayıya göre tırnakların kaldırıldığı orta ve kısa ayak iğneler daha sonra indirici tırnağın devreye girmesiyle indirilir.
- Tabanaltı: Topuğa kalkan uzun ayak iğneler bir çelik ile indirilir. Konçta çalışan çelikler aynen burada devreye girer.
- Burun: Topukta çalışan çelikler aynen burada da devreye girer. Aynı işlemler tekrarlanır.
- Rosso ve Burun Payı: Burun işlemleri için yukarı kaldırılan iğneler yine çelik aracılığı ile indirilir. Verilen sıra sayısına göre rosso payı ve halka payı örülür. Mekiklerin yukarıya kalkmasıyla iğneler örgüyü boşaltmaya başlar. Bu arada makinedeki vakum havası kapanır, böylece çorabın sökülmesi engelenir. Daha sonra vakum tekrar açılır ve çorap çıkarılır.
- Çorap Sonu; İğne açıçı devreye girer. Bir sonraki çorap için iğne dillerini açar.
Çorap Kalıp Terimleri
- Terimler
- Desenli için bir düşüşlü çift boğaz
- Bir düşüşlü düz çorap için İngiliz boğaz
- Jakarlıda ikinci düşüşlü düz çorap için İngiliz boğaz
- Pikot ve desenlide bir düşüşlü çift boğaz
- Bir düşüşlü tek boğaz
- Desen ve pikotluda çift boğaza dönülüyor
- Bir düşüşlü tek boğaz lastikli çorap iki düşüşlü havlu girişi
- Bir düşüşlü tek boğaz lastikli çorap bir düşüşlü havlu girişi
- Bir düşüşlü çift boğaza naylonlu desenle başlama
- Bir düşüşlü çift boğazdan bir düşüşlü havlulu çorap
- Bir düşüşlü çorap için bir düşüşlü havlu başlangıcı
- Bir düşüşlü düz çorap için iki düşüşlü havluya geçiş
- Lastik sonunda bir düşüşlü düz çorap için bir düşüşlü havluya geçiş
- Lastik sonunda bir düşüşlü bir düz çorapta iki düşüşlü havluya geçiş
- İki düşüşlü havlulu havlulu çoraplar için lastik btimi
- Düz çoraplar için bir düşüşlü çift boğazdan bir düşüşü geçiş
- Düz çoraplar için bir düşüşlü çift boğazdan iki düşüşlü jakara geçiş
- Düz çoraplar için bir düşüşlü çift boğazdan bir düşüşe geçiş
- Düz çoraplar için lastik bitiminde ikiden bire geçiş
- Düz çorapta çift boğazda tek düşüşten ikinci geçiş
- Jakarlı düz çoraplar lastik bitiminde ikiden bire geçiş
- Düz çorapta kısa çift boğazda tek düşüşten çift düşüşe geçiş
- Düz çorapta
- Tek ikinci düşüşe geçiş
- Çorap ayarları
- Lastikli çorap havluya geçiş
- İki düşüş lastikli çorapta havlu giriş
- Düzlerde bir düşüşlü desen için iki düşüş düz sonu
- Bir düşüşlü desenli için bir düşüş düz sonu
- Bir düşüşlü jakar için iki düşüş desen sonu
- Desenlide bir düşüşlü havlu çorap için iki düşüşlü havlu sonu
- İki düşüşlü deseli havlu çoraptan birinci düşüşün sonu
- Birinci düşüşlü havlulu çoraptan bir düşüşlü topuga başlama
- Bir düşüşlü düz çoraptan topuga başlama
- Jakarlı iki düşüşlü düz çoraptan topuga başlama
- Bir düşüşlü havlu çorapların topuk sonu Lastikli iki düşüşlü havlu çoraplar için topuk sonu
- Bir düşüşlü havlu çoraplar için Y topuk sonu
- İki düşüşlü havlu çoraplar için Y topuk sonu
- Bir düşüşlü düzayak için topuk sonu
- Desensiz iki düşüşlü düzayak topuk sonu
- Jakarlı iki düşüşlü düzayak için topuk sonu
- Bir düşüşlü düzayak için tropuk bitiş
- İki düşüşlü düzayak için topuk bitişi
- Ayak (taban)
- Bir düşüşlü havlulu tabandan buruna başlama
- İki düşüşlü havlulu tabandan buruna başlama
- Bir düşüşlü düzayaktan buruna başlama
- Desensiz iki düşüşlü düzayaktan buruna başlama
- İki düşüşlü tabandan buruna başlama
- Bir düşüşlü düz burundan yuvarlak buruna başlama
- Desensiz iki düşüşlü düz burundan yuvarlak buruna başlama
- Jakarlı iki düşüşlü düzayaktan yuvarlak buruna başlama
- Jakarlı iki düşüşlü düzayaktan yuvarlak burun
- Rosso ve klipste havlulu çorapta burun
- Bir düşüşlü havlulu tabandan yuvarlak burun
- Rosso ve baglantılı hat havlulu çorabın burunda
- Tek sıra
- Burun sonunda tek sıra
- Burun sonu ve kalın rosso
- Lastrik sonunda düz örgüde tek düşüş
- Konçta lastik sonu tek düşüş havlu başlangıcı
- Konçta lastik bantı atar
- Çift kıvırmada bitiş çoraptan düz konça ikinci düşüş
- Çorap bitimi