Patlama Mukavemeti Testi, Amacı
Amacı: Patlama mukavemeti, aynı anda çeşitli yönlerden kuvvet etkisi altında kalan tekstil ürünlerinin mukavemetini ölçebilecek bir test metodudur.
Örgü kumaşlar, dokunmuş kumaşlar, dokusuz yüzeylere ve lamine kumaşlara uygulanabilir. Özellikle paraşüt kumaşları, filtre bezleri, çuval ve ağ gibi bezler için patlama mukavemeti son derece önemlidir.
Teste Uygun Numune Hazırlama
Test ortamı, hidrolik veya pnömatik patlatma cihazı ve numune deney alanı olarak iki parçadan oluşur. Standarda göre örülmüş kumaşlar için deney alanı 50 cm² (79,8 mm çap) seçilmektedir fakat yüksek veya düşük kumaş genleşmesi veya diğer kumaş özellikleri söz konusu ise 100 cm2 (112,8 mm çap), 10 cm2 (37,7 mm çap) ve 7,3 cm2 lik (30,5 mm çap) deney alanları da kullanılabilir.
7,3 cm2 lik bir deney alanı içeren numune örneği için önceden standart atmosfer koşullarında 24 saat bekletilerek kondüsyonlanmış kumaş düz bir zemin üzerine yayılır. 150 mm içeriden 140×140 mm ölçülerinde 5 adet numune kesilerek hazırlanır. Numunelerin farklı atkı ve çözgü iplikleri içermesine, kırışık olan yerlerden alınmamasına dikkat edilmelidir. Cihazın kavrama özelliğinden dolayı test kumaşı kesilmeden de cihaza yerleştirilebilir. Kumaş numunesi için verilmiş bir özelliğin olmaması durumunda Şekil 1.1’de verilen örnek kullanılmalıdır.
Şekil 1.1: Deney parçalarının önerilen konumu
Islak şartlarda yapılan deneyler için deney numunesi sıcaklığı 20 (+/-2) ˚C olan su içine bir saat süreyle daldırılır. Su yerine 1 litrede en fazla 1 gram ıslatma reaktifi içeren sulu çözeltiler kullanılabilir. Deney numunesi sudan çıkarıldıktan hemen sonra fazla suyu almak için bir kurutma kağıdının üzerine kısa bir süre konularak kurutulur, kenarlarından kesilir ve cihaza yerleştirilerek deneye geçilir.
Numuneyi Kondüsyonlama
Deneyden önce standart atmosfer koşullarında (%65 nispi nem ve 20± 2 oC oda sıcaklığı) 24 saat bekletilerek numune kondüsyonlanır.
Testin Uygulanışı
Patlama mukavemet testi uygulanırken kumaşa yüklenen elastik bir diyafram kullanılır. Cihazın genel görünümü Şekil1.2’deki gibidir.
Belirtilen ebatların herhangi birinde hazırlanan deney parçası diyaframın üzerine, herhangi bir gerilim uygulamadan yerleştirilir. Test numunesi alanı ile cihazın kavrama alanının aynı olmasına dikkat edilmelidir. Deney numunesi dairesel tutturucu ile sıkıca tutturulur. Cihaz sıfıra ayarlanır ve emniyet mahfazası yerine yerleştirilir. Deney numunesinin patlatılması için çalışma hızı 20 ±5 saniye olacak şekilde ayarlanır. Kumaş patlayıncaya kadar belirtilen çalışma hızında numuneye basınç uygulanır (Şekil 1.3).
Şekil 1.3: Diyafram kalınlığı 2 mm’ ye kadar ve yüksek genleşmeye sahip olmalıdır.
Kumaş patladıktan sonra cihaz eski konumuna geri getirilir. Patlama anındaki yükseklik (mm) ve/ veya patlama hacmi, patlama basıncı (kg/ cm², kp/ cm², N/ cm² ) ve deney süresi (saniye) kaydedilir. Tutturma çizgisinin 2 mm içinde oluşan tutucu çene kopmaları kabul edilmez. Böyle bir durumda deney kumaşın farklı yerlerinden en az 4 defa tekrarlanır.
Patlama Testi Metotları
Patlama dayanımı test cihazı kumaşların patlama mukavemetinin ve patlama yüzey gerilmesinin tayini için yağ basıncı ile ( pnömatik) veya hava basıncı ile (hidrolik ) çalışır.
- Yağ Basıncı ile Patlama: Kumaş üzerindeki gerilimi ölçmek için diyaframın gerisinde basınçlı bir akışkan kullanılır.
- Hava Basıncı ile Patlama: Bu metotta diyafram basıncı hava ile sağlanır.
Kumaş patlatma mukavemeti testi 1
Patlama Mukavemeti Değerini Hesaplama
Test numunesinin patlaması 20±5 saniyede gerçekleşmelidir. 20±5 saniyede patlamayanların test sonucu kabul edilmez. Patlama gerçekleştiğinde cihaza bağlı bilgisayar ekranında patlama anındaki hız, süre, numunedeki şişme, kaç kilo/ pascal’da patladığı tespit edilir. Bu şekilde 5 adet numune test edilerek aritmetik ortalaması alınır.
Kumaş patlatma mukavemeti testi 2
Testi Değerlendirme
En son diyafram tek başına aynı işleme tabi tutulur. Diyafram basıncı numunenin aritmetik ortalamasından çıkarılarak patlama mukavemeti otomatik olarak hesaplanır.