Yakma baskı tekniği selülozik ve sentetik karışımlı liflerden oluşturulmuş yüzeylere, kimyasal maddeler ile baskı işlemi yapılarak ve bu baskı işleminden sonra yıkama banyolarında selülozik liflerin olduğu kısımların yanarak dökülmesi sonucu desen elde edilmesini sağlayan baskı çeşididir.
Burada bulunan yanma olayı kimyasal bir tepkimedir. Yakma baskı tekniği tekstil sektöründe devore baskı ya da burn-out olarak da geçmektedir. Esas olarak iki farklı iplikten dokunmuş kumaşın ipliklerinden biri kimyasallarla yakılarak yok edilmekte ve geriye kalan tek lifin oluşturduğu yapay şeffaf görüntü sağlamaktadır.
Yakma baskı ilk zamanlar yün temizleme endüstrilerinde, yün yapağı içinde sıkışmış bitki kalıntılarını gidermek için kullanılırdı. Daha sonraları bitki kalıntılarının yerini yünlü dokuma kumaş içine konulan pamuk iplikleri aldı.
Günümüzde pamuk/polyester karışımlı örme kumaşlar sıkça tercih edilmektedir. Bunlarda selüloz kısmı sülfürik asit ile bozuşturulur, fakat sentetikler zarar görmezler. Sülfürik asit, renksiz baskı patı ile karıştırılarak kullanılan bir kimyasaldır. Bu asit, selüloz esaslı lifleri parçalar ancak diğer lifleri etkilemez.
Devore baskı; birden çok lif karışımından meydana gelmiş kumaşlarda, liflerden birinin yakılarak yakılan kısmın, şeffaf bir görünüm almasıyla elde edilen baskı yöntemidir. Genellikle perdelik ve şeffaf görünümlü bayan tişörtleriyle abiye kumaşlara uygulanır.
Yaygın olarak devore baskı uygulanan karışımlar, polyester ve pamuk karışımlarıdır. Devore baskıdan beklenen sonucun alınabilmesi için % 50 polyester, % 50 pamuk karışımı idealdir. İşlemin esası, karışımda bulunan selüloz liflerine yüksek konsantrasyonda asit emdirilerek bu liflerin yakılması daha sonra da kumaştan uzaklaştırılmasıdır. Karışımda bulunan polyester lifler, yok denilecek kadar az etkilenirler. Tasarlanmış desen biçiminde kumaşın üzerinden eksilen pamuk liflerinden dolayı desenin olduğu yerler boşalır. Verilen desen kadar şeffaf bir bölge oluşur.
Devore baskı yöntemiyle basılmış pamuk polyester üç iplik kumaş örneği
Devore baskının diğer bir adı da yakma baskıdır. Uygulamanın yakmayla yapılmasından dolayı bu isimle de anılmaktadır.
Devore Baskı Patında Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Baskı
Devore baskı patında yer alan kimyasal maddeler ve oranları aşağıdaki gibidir:
| Kıvamlaştırıcı: | 550-650 g |
| Gliserin : | 80 g |
| Alüminyum Sülfat : | 150-180 g |
| Islatıcı | 1 g |
| Selülozu Çözmeye yetecek miktarda Asit | |
| Su : | x g |
| 1000 g | |
Reçetede belirtilen sıraya göre kimyasal maddeler ilave edilerek mikserle homojen bir karışım elde edilinceye kadar karıştırılır. Baskı yapmak üzere mamul, baskı masasına sabitlenir ve baskı şablonu üzerine yerleştirilerek hazırlanan baskı patı, pat garaj alanına dökülür. Rakle yardımıyla baskı yapılır. Baskı tamamlandıktan sonra basılmış mamul, fikse makinesinde 120 °C’de kurutulur.
Kurutma işlemi tamamlandıktan sonra kumaş üzerindeki pamuk liflerinin yakılması gerekir. Basılıp kurutulan mamulün üzerindeki pamuk liflerinin, fikse makinesinde 170-180 °C’de yakılması sağlanır. Kumaş üzerindeki pamuk liflerinin yanması baskı patında yer alan asit yardımıyla ve yüksek ısının tesiriyle kolaylaşacaktır.
Baskı Sonrası Yapılan İşlemler
Kumaş üzerindeki pamuk lifleri 170-180 °C’de yakıldıklarında kumaşta kavrulmuş bir şekilde dururlar. Desenin ortaya çıkması için bu liflerin kumaştan uzaklaştırılması gerekir. İki şekilde uygulanabilir. Birincisinde kumaş, mekanik yöntemlerle basınçlı silindirler arasından geçirilerek ve sonra fırçalanarak temizlenir. Bu yöntem özel haller dışında yaygın olarak uygulanan bir yöntem değildir. Daha çok ikinci yöntem olan yıkamayla liflerin uzaklaştırılması tercih edilir. Bunun için 0,3-1 g/ l sabun konulmuş banyoda, 50-70 °C’de 20 dakikalık bir yıkama işlemi yeterlidir.