Çanta, Günümüzde çanta yapımı için çok çeşitli yardımcı malzemeyi bulmak, bu malzemelerden zevkimize ve bütçemize uygun cıvıl cıvıl renklerde, örgü çantalar hazırlamak mümkündür. Örgü çantalarda ana malzeme olarak çeşitli yünler kullanılırken çantaları çeşit çeşit kumaşlarla (kot, keten, kadife, deri, saten) birleştirip, çok çeşitli aksesuarlarla zenginleştirerek çok farklı ve kişiye özel modeller oluşturulabilir. Örgü çantalarda farklı astarlık kumaşlar kullanılarak (kareli, puantiyeli vb.) çantaların içi de son derece estetik bir hâl alabilir. Çantaların ağız kısmını kapatmak için, modeline göre, fermuar, düğme ya da magnet çıtçıt kullanılabilir, çok farklı saplar ile zenginleştirilen çantalara daha da hoş bir hava veren süs ve aksesuarlarda yün çiçek, ponpon, kurdele ve aplike örnekleri uygulanabilir.
Çantanın Giyim Süslemesindeki ve Yaşantımızdaki Yeri
Çantanın giyimi tamamlayan aksesuarlar içerisindeki yeri küçümsenemeyecek kadar büyüktür. Modaya ve gereksinimlere göre çantaların gündüz kullanılanları, gece kullanılanları, “iş”te kullanılanları, tatillerde ve alışverişlerde kullanılanları mevcuttur. Son yıllarda giyim sektöründeki gelişmelere paralel olarak moda tasarımcıları giyimi tamamlayan çanta tasarımlarına büyük önem vermiştir. Bu nedenle çantanın yaşantımızdaki yeri ve önemi gelişerek korunmaktadır. Çantanın gelişmesinin el sanatlarıyla ilişkisi olduğundan topluma çeşitli yollarla ekonomik fayda sağlayacağı bir gerçektir. Ham maddenin kullanılması, boş zamanların değerlendirilmesi, fertlerin gelir kaynaklarının çoğaltılması açısından da önemli rol oynar. Örgü çanta yapımı ve üretimi fertlerde gizli kalmış yeteneklerin ortaya çıkartılması ve işsizliğin önlenmesi açısından önem taşır.
Çanta Çeşitleri
Günümüzde (kullanılan gerece göre) en çok tercih edilen çanta çeşitlerini birkaç başlık altında toplamak mümkündür;
- Örgü çantalar,
- Kumaş çantalar,
- Pul boncuk çantalar,
- Deri/kürk çantalar,
- Dokuma çantalar,
- Metal çantalar,
- Karışık gereçler kullanılarak yapılan çantalar,
- Hasır çantalar vb.
Örücülükte Kullanılan Araçlar
Şiş örücülüğünde kullanılan temel araç şiştir. Şişler genellikle çelik, plastik, alüminyum, tahta ve bambudan yapılır.
Şiş Örücülüğünde Kullanılan Gereçler (İpler)
Pamuk, keten, yün, ipek, naylon vb. dokuma maddelerinin uzun, ince liflerinin birlikte bükülmüş durumuna iplik denir. El örgüsünde kullanılan en önemli malzeme kuşkusuz örgü ipliğidir. Şiş örücülüğünde kullanılacak ipliği doğru seçmek ve iplik türü hakkında bilgi sahibi olmak, örgünün başarılı olması açısından büyük önem taşımaktadır. Günümüzde çok çeşitli örgü iplikleri kullanılmaktadır.
Şiş Örgü Çanta Yapımında Kullanılan Malzemeler
Günümüzde kullanım alanları göz önünde bulundurularak çok çeşitli malzemelerden çanta üretimi yapılmaktadır. Çantaların dayanıklılık süresini artırabilmek için kullanılan malzemelerin yapısal özelliklerini iyi bilmek gereklidir.
- Astarlık Kumaşlar: Çantanın genel görüntüsü kadar astarının da estetiği aynı özenle ele alınmalıdır. Çanta astarlarına çeşitli cepler ve fermuarlar ilave edilerek çantanın daha kullanışlı olması ve ihtiyaçlara cevap vermesini sağlamak mümkündür.Astarlık kumaşlar, çanta kumaşının özellikleri dikkate alınarak seçilmelidir. Sağlam olması ve kolay temizlenmesi amacıyla sentetik astarlar daha çok tercih edilmektedir. Ayrıca düz renk astarların yanı sıra ekoseli, puantiyeli, desenli astarlar da sıkça kullanılmaktadır.
- Çanta Sapı: Sap, çantayı taşımak için kullanılır; çantanın gövdesine veya ağız kısmına monte edilir. Çantanın özelliğine göre çeşitli şekillerde sap hazırlanabilir. Omuzda taşınan çantaların sapları uzun, elde taşınan çantaların sapları daha kısa hazırlanır. Bazı çantalarda çift sap kullanılırken bazılarında tek kullanılabilir. Çanta sapı uzun ömürlü olabilmesi için sağlam hazırlanmalıdır. Çok çeşitli malzemelerden çanta sapı yapılabilir.
- Örgü sap,
- Kumaş sap,
- Metal sap,
- Zincir sap,
- Plastik sap,
- Ahşap sap,
- Deri sap,
- Bambu sap vb.
- Örgü sap,
Metal Aksesuarlar: Sağlam ve kullanışlı olması nedeniyle çanta yapımında metal aksesuarlara sıkça rastlamak mümkündür. Klipsler, tokalar, halkalar, çıtçıtlar (fermejüp) ve birçok süsleme malzemesinde metal aksesuarlar tercih edilmektedir. Metal aksesuarlar seçilirken dayanıklı olacak şekilde kaplanmış ve fonksiyonlarına uygun büyüklükte olmalarına dikkat edilmelidir. Ayrıca çanta yapımında kullanılan tüm gereçler alım ve kullanım aşamasında kontrol edilmeli ve daha sonra kullanılmalıdır.- Çanta Ağzı Kapatma Klipsleri: Farklı teknikler kullanarak çantanın ağız kısmını temizlemek ve kapatmak mümkündür.
Fermuarlar: Uç kısmından (fermuar başı, stoper) çekince açılıp kapanan bir çeşit kapama aracı olarak tanımlayabileceğimiz fermuar, çanta kumaşını astara ve kapağa tutturmak, açıp kapamak için kullanılır. Çantanın en önemli yardımcı malzemesidir.
Çantanın ağız kısmı, model özelliğine göre farklı teknikler kullanılarak kapatılabilir. Bunlar;
- Toka ile kapatma,
- Aksesuar ile kapatma,
- Mıknatısla kapatma,
- Klipsle kapatma,
- Kapakla kapatma,
- Düğme ile kapatmadır.
Şiş Örücülüğünde Kullanılan Temel Teknikler
Şiş örücülüğünde, kullanılan temel tekniklerle çeşitli çantalar üretmek mümkündür.
Şiş örücülüğünde kullanılan temel tekniklerin birçoğu çanta örmede kullanılabilir. Önemli olan ipliğe ve modele uygun teknikleri doğru şekilde kullanmaktır. Ayrıca çantanın kullanım amaçları da göz önünde bulundurularak çok fazla esnemeyen modeller tercih edilmelidir.
Yüz İlmek: İlmek atılan şiş sol ele, boş şiş ise sağ ele alınır. Sağ eldeki boş şiş önden arkaya doğru ilmeğin içinden batırılır. İşaret parmağı ile şişe alttan yün ip dolanır. Şiş arkadan öne doğru yeni bir ilmek ile çekilir. Bu şekilde yüz ilmek oluşturulur.
Ters İlmek: İlmekli şiş sol ele, boş şiş sağ ele alınır. Sağ eldeki boş şiş arkadan öne doğru ilmeğin içinden batırılır. Ters ilmek oluşturulurken yün mutlaka işin ön tarafında olmalıdır. Yün şişe önden arkaya doğru dolanır. Şiş örgünün arka tarafına yeni bir ilmekle çekilir. Bu şekilde ters ilmek oluşturulur.
Lastik Örgü: Ters ve düz ilmeklerin sırayla örülmesiyle meydana gelir.1/1 lastik, 2/1 Lastik, 2/2 lastik gibi farklı lastik örgüler oluşturulabilir.
Artırma: Sağ şiş üzerindeki bir ilmeğin önünden, arkasından veya içinden yün ipi dolayarak ikinci bir ilmeğin oluşturulması işlemidir. Çantanın modelinin veya deseninin oluşturulmasında ilmek artırma işlemi uygulanır. İlmek artırma, örgünün sıra başlarında, ortalarında, sonlarında çantaya şekil vermede uygulanır.
Eksiltme: Sağ şiş üzerindeki ilmek ile sol şiş üzerindeki ilmeğin birlikte alınıp sağ şiş üzerine tek bir ilmek olarak çıkartılması işlemidir. Örgü çanta yapımında desen ve motif oluşturmada ilmek eksiltme tekniği uygulanır.
Saç Örgüsü: Şiş üzerindeki ilmeklerin çapraz olarak yer değiştirmesi sonucu oluşan saç örgüsü, en çok tercih edilen modeller arasındadır. Farklı sayıda ilmek kullanılarak değişik modeller üretmek mümkündür.
Hazır Gereçler ile Süsleme
Çantanın ip ve model özelliğine göre hazır aplikeler, pul, boncuk, deri parçaları, çeşitli metal ve taşlı tokalar, halkalar kullanılabilir. Çanta süslemede amaç, çantanın daha güzel ve şık görünmesini sağlamaktır. Örülüp bitirilmiş çantanın üzerine süsleme gereçleri dikilerek, silikonla yapıştırarak veya metal objeler birbirine geçirilerek sabitlenmelidir.
Örgü Motifler ile Süsleme: Örgü çantanın rengine uygun (zıt renkler tercih edilebilir.) tığ veya şiş yardımı ile çeşitli (yaprak, gül, mine) küçük objeler hazırlanır. İğne veya tığ yardımı ile çantanın belirli yerlerine monte edilebilir.