Tekstil malzemeleri yıllardır binalarda kullanılmaktadır. Bu malzemelerin kullanımı sentetik liflerin kullanımı ile birlikte artmıştır. Günümüzde hava alanları, stadyumlar, spor salonları, fuar ve gösteri merkezleri, askeri ve endüstriyel depolar gibi yerlerde bu malzemeler oldukça sık kullanılmaktadır. İnşaat tekstillerinin inşaat sektöründe kullanılmaya başlanmasıyla binalara hem esneklik ve mukavemet kazandırılarak depremle mücadelede önemli bir yol katedileceği hem de tekstil materyallerinin sağlayacağı çeşitlilikle mimari açıdan estetik binaların inşasına hız kazandırılacağı aşikardır.
TEKSTİL KUMAŞLARIN BİNALARDA KULLANILMA AVANTAJLARI
Bu kumaşların binalarda kullanılmasının çok sayıda avantajı bulunmaktadır: Bunlar; ağırlık, esneklik, kısa süre ve kolaylık teşkil etme, yıkıcı etkilere karşı dayanıklılık ve şekil ve görünüş bakımından çeşitliliktir. Bir kumaş örtüsünün ağırlığı tuğla çelik veya betondan oluşan diğer örtülere göre 30 kat daha hafif olabilir. Dolayısıyla daha az takviye kullanılabilir. Böylece maliyet de düşmektedir.
Kumaş örtülerinin inşası geleneksel inşaat malzemelerine göre daha kısa bir sürede ve daha kolay bir şekilde gerçekleşebilmektedir. Aynı zamanda daha küçük olan kumaş örtüleri kolay bir şekilde sökülüp başka bir yere tekrar monte edilebilmektedir. Kumaş örtülü binalar deprem gibi yıkıcı etkilere karşı esnek oldukları için daha dayanıklıdırlar. Tekstil yapıları şekil ve görünüş bakımından çok fazla çeşitte bina yapımına olanak sunarak estetik binaların ve değişik mimarilerin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır.
İNŞAAT TEKSTİLLERİNDE KULLANILAN LİFLER
Teknik kumaşlar genellikle sentetik liflerden yapılırlar. En yaygın şekilde kullanılan lifler; yüksek dayanımlı polyester, cam lifleri ve naylon lifleridir. Çekme özelliklerinden, mukavemetinden ve maliyetinden dolayı polyester diğer liflere göre daha fazla kullanılmaktadır.
Uzun bir dönem için düşünüldüğünde polyester daha ucuz olmaktadır. Naylon, örtü uygulamaları için bazen kullanılır. Bu lif polyesterden daha dayanıklıdır. Ancak polyestere göre daha pahalıdır. Cam liflerinden oluşturulan kumaşlar gerilmeye karşı oldukça dirençlidirler. Aynı zamanda güneş ışınının bir kısmını yansıtırlar ve yapının içinin soğuk kalmasını sağlarlar.
Ayrıca yanma dirençleri de yüksektir. Bu liflere ek olarak mukavemetin çok yüksek olması istenen binalarda HDPE (yüksek yoğunluklu polietilen), ısı ve ses izolasyonuna yönelik uygulamalarda içi boş lifler (hollow fibers) ve bunun gibi çeşitli uygulamalarda teknik liflerin kullanımları da giderek önem kazanmaya başlamaktadır.
İNŞAAT YAPILARI İÇİN KULLANILAN KUMAŞLAR VE ÖZELLİKLERİ
Bu alandaki tekstiller; yük altında deformasyona ve bozunmaya, rüzgara, suya, güneş ışığına veya asit yağmurlarına uzun bir süre maruz kalmaları durumunda bozulmaya karşı dayanıklı olmalıdırlar. Ayrıca kullanım yerine göre farklı düzeylerde ışığı yansıtma veya geçirme özelliğine sahip olmalıdırlar. Bahsedilen bu özelliklerin büyük çoğunluğu kullanılan temel kumaşların çeşitli kimyasallar ile kaplanmasıyla elde edilir.
Genellikle bezayağı konstrüksiyonunda düşük tüylülüğe sahip dokuma kumaşlar, sağlam yapıda oldukları için çözgülü örme kumaşlar, ucuz ve hafif oluşları nedeniyle iğneleme yöntemiyle üretilmiş nonwoven kumaşlar, su geçirmezlik sağlayan ve temel kumaşı güneş ışığına ve iklim değişikliklerine karşı koruyan kaplama kumaşlar ya da yanmaya karşı dayanıklı çoğunlukla polivinilklorür (PVC), politetrafloretilen (PTFE) ya da silikon kaplama kumaşlar, ya da kaplanmış kumaşlara göre daha ucuz, fakat çekme mukavemetleri, esneme ve aşınma dirençleri daha düşük genellikle dokunmuş veya örülmüş polyester veya naylon yüzeylerin üzerine vinil film kaplamasıyla oluşturulan lamine kumaşlar tercih edilmektedir. Resim 1’de tekstil kaplama kumaşın kullanıldığı portatif bir garaj görülmektedir
Tekstil kaplama kumaşın kullanıldığı portatif bir garaj
Binalarda istenilen başlıca özellikler esneklik ve dayanımı bir arada bulundurabilmesidir. Bunların yanında ısı, ses izolasyonu sağlayabilmeleri, güneşin zararlı ışınlarından koruyabilmeleri, deprem, fırtına, vb. doğal afetlerden koruyabilmeleri, zararlı böcek, sinek istilalarından koruyabilmeleri gibi özellikler yeni yapılardan istenen özellikler haline gelmiştir. Bu özelliklerin kazandırılması yeni kumaş yapılarının geliştirilerek kullanılmasıyla mümkün olmaktadır. Günümüzde artık estetikliliğin de önem kazandığı görsel, modern binaların oluşturulması, tekstillerin inşaat tekstillerine kazandırılmasıyla artık mümkün olmaktadır. Bu bölümde yeni yapılarda kullanılan yeni kumaşlara örnekler temel özellikleriyle beraber görülebilir.
Isı ve ses izolasyonu yeni binalardan istenen temel özellikler haline gelmiştir. Bu özellikleri sağlayabilmek için hem yeni lifler hem de yeni kumaş yapıları geliştirilmektedir.
Resim (2-4)’de bu amaçla geliştirilmiş kumaşlar görülebilir.
Resim 2‘de inşaat tekstillerinde kullanılan tek sıra aralıklı bir kumaş tipi, Resim 3‘de ise blister folyo ve metal folyo kombinasyonları görülmektedir
Resim 4’de 1.kumaş, cam elyafı kullanılmış üç eksenli bir kumaş, 2. ve 3. kumaş friksiyon hibrit ipliği kullanılarak örülmüş spacer (boşluklu) kumaşlar görülmektedir.
Resim 4: Kullanılan kumaşlara örnekler
Çözgülü örme kumaşlar özellikle dayanımın fazla istendiği yapılarda önem kazanmıştır. Cam elyafı, kevlar gibi liflerin kullanımıyla dayanım daha da arttırılmıştır. Resim 5’de ısı yalıtımında kullanılan ve üç yönlü çözgülü örme makinalarında cam elyafı kullanılarak örülmüş kumaşlara örnekler görülmektedir. Özellikle deprem riskine karşı geliştirilmiş bu kumaşta istenen esnekliği de sağlanabilmiştir.
Resim 5:Isı yalıtımında kullanılan kumaşlara örnekler
Çok fonksiyonlu kumaşlar, özellikle kamuflaj amaçlı yada yapıyı sıcak veya soğuk iklimden koruma amaçlı faz değiştiren materyaller kullanılarak geliştirilmiş kumaşlardır. Stuttgart’ da bir araştırma projesinde kullanılan çok fonksiyonlu kumaş örnekleri Resim 6’da görülebilir. Bu kumaşlar aynı zamanda zararlı böcek ve sinek kovucu amaçlı da özel terbiye işlemlerinden geçirilerek kullanılabilmektedir. Bu kumaşların kullanımıyla yapılara estetik özellikler kazandırılması da ayrıca hedeflenmiştir.
Resim 6:Çok fonksiyonlu kumaş örnekleri
İnşaat sektöründe esneklik ve dayanımın hedeflendiği ısı ve ses yalıtımına yönelik boşluklu (spacer) kumaş kullanımları da yaygınlaşmaya başlamıştır. Resim 7’de solda boşluklu (spacer) kumaş görülürken, sağda ara tabakada spacer kumaşın kullanıldığı tekstil takviyeli beton sandwich yapı görülmektedir .
Resim 7: Boşluklu (spacer) kumaş
Hibrit ipliği kullanılarak çok yönlü takviye olarak edilmiş atkılı örme kumaşlar, hafif yapılarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Burada amaç yapıya esnekliğin yanında dayanım da kazandırabilmek ve ısı-ses izolasyonunu da aynı anda sağlayabilmektir. Resim 8’de karışım hibrit ipliği kullanılarak çok yönlü olarak takviye edilmiş atkılı örme kumaş simülasyonu görülmektedir.
Resim 8: Karışım hibrit ipliği (solda),
İNŞAAT TEKSTİLLERİNİN SINIFLANDIRMASI
Aşağıdaki şekilde bir sınıflandırma yapılabilir;
- Bina yapımında kullanılan inşaat tekstilleri
- Su izolasyonu
- Isı izolasyonu
- Ses izolasyonu ve
- Deprem takviyesi olarak
- Membran konstrüksiyonlarında kullanılan inşaat tekstilleri
- Spor kompleksleri
- Fuar merkezleri
- Otel,vb. alanlarda kullanılmaktadır.
- Geçici (değiştirilebilen) yapılarda kullanılan inşaat tekstilleri
- Çadır
- Tente ve
- Güneşliklerde
- Barajlarda kullanılan inşaat tekstilleri
- Köprülerde kullanılan inşaat tekstilleri
- İnşaat sırasında kullanılan inşaat tekstilleri (halat, emniyet ağı, örtüler, vb.)