Ham Derinin Elde Ediliş Kaynaklarına Göre Sınıflandırılması
Türk deri ürünleri üretiminde kullanılan büyükbaş hayvan derilerinin yüzde 46’sı, küçükbaş hayvan derilerinin ise yüzde 75’i ithalatla karşılanmaktadır. İthalata bu oranda bağımlılığın nedeni hem sayısal hem de kalite açısından sanayi ihtiyacının yurt içinden karşılanamamasıdır.
Ham deri üretiminin tek kaynağı hayvancılık olduğu için, hayvan varlığı ve hayvancılıktaki gerilemeler bu sektörü doğrudan etkilemektedir. Ayrıca, canlı hayvan ihracatının yapılması da ihtiyaç duyulan ham deri kaynaklarının da elden çıkarılması anlamına gelmektedir.
Ülkemizde üretilen ham deri konusunda sağlam verilere ulaşabilmek oldukça güçtür. Zira Türkiye de sağlıklı hayvan sayımı, envanteri, hayvan doğum kütükleri olmadığı için doğru bilgilere ulaşılamamaktadır.
Küçükbaş Hayvan Derileri
Küçükbaş Hayvan Sürüsü
- Koyun ve Keçi Derileri: Tüm evcil hayvanlar arasında kullanım yönünden ikinci sırayı koyun derileri almaktadır. Koyun ve kuzuların az bir bölümü kürkçülükte kullanılmaktadır. Avustralya ve Yeni Zelanda en fazla koyun postu ihraç eden ülkelerdir. Koyun ve kuzularda yün yapısı ne kadar ince ve kıvrımlı ise, deri dokusu o kadar gevşek olur. Kıl koyunlarının derileri yün koyunlarına oranla daha sıkı bir yapıya sahiptir. Keçi ve oğlak derisinin daha çok bulunduğu ülkeler Hindistan ve Çin’dir. Bunları Türkiye, Brezilya, Etiyopya, Kuzey Afrika ve Asya ülkeleri izlemektedir. Bağ dokusundan ve üst yüzeyindeki karakteristik sırça deseninden dolayı genç keçi ve oğlaklardan kaliteli deri elde edilir.
- Domuz Derileri: Domuzlar deri dokusu sıkı ve sağlam bir üst deri ile oldukça yağlı bir alt deriye sahiptir. Kıl yapısı seyrek ve kıl kökleri kalındır. Kıl kökleri derinin et yüzünden görünecek kadar derindir. Karın bölgeleri çok ince ve gevşek bir yapıdadır.
Büyükbaş Hayvan Derileri
- Düve derisi: Henüz buzağılamamış genç dişi sığırdan elde edilen deridir. Deri kalitesi gayet iyidir. Deriler homojen ve çok ince bir kolagen yapısına sahiptir.
Büyükbaş hayvanlar
- İnek derisi: çoğunlukla buzağılamış yaşlı sığır derileridir. Çok fazla gebelikten dolayı karın ve yanlarda esnemeler ve genişlemeler görülür. Bundan dolayı deri kalitesi düşüktür.
- Dana Derisi: Henüz gelişmemiş erkek hayvan derisidir.
- Genç Doğa derisi: Henüz gelişimini tamamlamamış fakat cinsel yönden aktif erkek hayvan derisidir
- Boğa Derisi: Bir yaşından büyük erkek sığırların derisidir. Damızlık olarak seçilirler. Bu nedenle deri dokusu daha kötü durumdadır.
- Öküz Derisi: Yetişkin, gelişmiş ve kısırlaştırılmış erkek hayvan derisidir. Genellikle sıkı bir dokuya sahiptir. Boğa derisine göre daha ince lif ve sırça yüzeyine sahiptir.
Av ve Kürk Hayvan Derileri
Bunlar güderi tabaklanması yapılmış derilerdir. Bu derilerin sırçaları tabaklamadan önce deriden uzaklaştırılır. Böylece tabaklama maddesinin rahatça deriye nüfuz etmesi ve arzu edilen deri görünümünün verilmesi sağlanmış olur.
Av Hayvanlarında;
- Napa: Av hayvanlarının kromla sepilenmiş derileridir. Bunların sırçaları deriden uzaklaştırılmazlar. Bu nedenle derinin üst yüzeyi pürüzlü değildir. Tam tersine sırça yüzü düzgündür.
Kürk Hayvanlarında;
- Karagül: (Astragan):Karagül koyunun doğmamış veya yeni doğmuş kuzularından elde edilir. Karagül postunun değeri kendi has olan buklelerinin durumuna göre tayin edilir. Buklelerinin bulunmayışı veya açılmış olması, postun ticari yönden değerinin düşmesine neden olur.
- Tilki:130 cm metre boyunda, uzun tüylü, uzun kuyruklu bir hayvandır. Ceket, manto yapımında kullanılır. Son senelerde tilki kürkü en çok kullanılan kürkler arasına girmiştir.
- Koyun: Kürk piyasasında muton denir. Kuzu kürkünden kunduz ve fok taklidi kürkler yapılmaktadır.
- Montondore: Postu yaldıza benzer parlaklıkta olduğu için bu ismi alır.
- Vizon: Postunun rengi gri veya koyu gri olur.
- Vaşak: Açık kahverengi benekli postu vardır. Tüyleri kışın daha da koyulaşır.
- Leopar: Kirli sarıya yakın postunun üzerinde siyah benekler bulunur. Yavru leoparın kürkü giyim eşyası yapmaya elverişlidir. Büyük leoparın derisi 4-5cm kalın olduğu için dikişe elverişli değildir.
- Tavşan: Kürk endüstrisinde önemli bir yer tutar. Değişik boy ve renkte olurlar.
- Samur: Kumralca, sarı renkte, çok yumuşak, ince tüylü kürkü olan hayvandan alınır. Postu makbuldür.
- Fok: Üstün kaliteli kürkler arasındadır.
- Kanguru: Avustralya’da yaşayan postundan ve kürkünden faydalanılan bir hayvandır. Kürkü kül rengindedir.
- Kurt: Tüyleri kahverengi veya gri renktedir.
- Sansar: Sansar kürkü zerdevadan daha az makbuldür. Bundan zerdeva taklidi kürk yapılır.
- Köstebek: Bunlar etol ve manto yapılır. Gri, sarı ve beyaz renkte olan köstebekler vardır.
- Kokarca: Kürkü dayanıklı, pek pahalı değildir. İlk görüşte esmer siyahımsı kılları vardır.
- Şinşilla: Ortalama 30–35 cm uzunluğunda sırtının üzerinde 7–8 cm boyunda tüyleri vardır.