Dijital baskı, kelime anlamı olarak baskının bilgisayar destekli dijital ortamlarda yapılması demek. Biraz daha açıklayıcı olmak gerekirse son yıllarda geliştirilmesine hız verilen hassas dijital ortamların birden çok sağlayıcı desteğiyle bez, kumaş, naylon gibi yüzeylere yazılma işidir. Günümüzde özellikle kumaş ve tekstil firmaları artık dijital baskı kullanıyor. Böylece hazırlanacak numuneler için günlerce kalıp, şablon hazırlanmasına gerek kalmıyor.
DİJİTAL BASKI MAKİNESİNİ BASKIYA HAZIRLAMA
Dijital baskıya geçmeden önce baskı makinesinin kısımlarını iyi tanımanız ve makinenin baskıya hazır olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir
Makinenin Kısımları
Metraj olarak baskı yapan dijital baskı makinesi ana hatları ile 3 kısımdan oluşur.
Bunlar:
- Kumaşın makineye yerleştirildiği kısım
- Baskının yapıldığı kısım
- Kurutma ve kumaşın sarıldığı kısımdır
Kumaşın makineye yerleştirildiği kısım, baskıya başlamadan önce kumaşın makineye yerleştirildiği ve kumaşın makinede düzgün bir şekilde ilerlemesini sağlayan kısımdır. Bu kısım bir dizi silindirden oluşur. Silindirlerin arasından geçirilen kumaş baskı yapılacak kısma getirilir. Baskı esnasında kumaşın hareketi bu silindirler ve blanket sayesinde gerçekleşir. Bu kısımda yer alan son silindirin altından kumaş geçirildikten sonra silindir kumaş üzerine bırakılır. Böylece silindir, hem kumaş üzerine baskı yaparak blankete yapışmasını hem de kumaşın kontrollü bir şekilde ilerlemesini sağlar
Baskının yapıldığı kısım blanket üzerinde ilerleyen kumaş üzerinde baskı kafasının kumaş enince ilerleyerek baskının yapıldığı kısımdır.Blanketin eni makineye göre 150- 180 cm arasında değişebilir. Bu kısımda baskı yapılacağı zaman blanket durarak baskı kafasının kumaş enince gidip gelmesi ile baskı gerçekleşir. Baskı yapıldıktan sonra blanket hareket ederek kumaşı ilerletir
Kurutma ve kumaşın sarıldığı kısım ise baskı sonrasında kumaşın birbirine ya da sarıldığı roliğe değerek kirlenmelerin ve baskı kayıplarının olmaması için kurutmanın yapıldığı kısımdır. Baskı sonrası kurutma makine üzerinde mevcut olan kurutma tertibatı ile yapılır. Kurutmadan sonra kumaş roliklere sarılarak fikseye gönderilir.
Parça baskı yapan dijital baskı makinesi ise ana hatları ile 2 kısımdan oluşur:
- Parçanın serildiği kısım( baskı paleti)
- Baskının yapıldığı kısım
Parçanın serildiği kısma baskı paleti denir. Baskı paleti üzerine baskının yapılacağı parça düzgün bir şekilde serilir. Makineye başlat komutu verildiğinde baskı paleti otomatik olarak makinenin içine girer ve baskı yapılır.
Baskının yapıldığı kısımda baskı paleti makinenin içerisine girdikten sonra baskı kafası parça üzerinde hareket ederek desene göre boyayı aktarır ve baskı yapılır. Parça dijital baskıda kurutma kısmı makine üzerinde değildir. Ayrı bir konveyör ısıtıcıda ya da preslerde kurutma ve fikse işlemleri gerçekleşir.
Kartuş Takma
Metraj olarak yapılan dijital baskıda kartuşlardan sadece boya püskürtülmektedir. Bunu daha önce Dijital Baskıya Hazırlık modülünde öğrenmiştiniz. Baskı yapılan kumaşın cinsine uygun boyar maddeyi içeren kartuşlar makineye takılır ve baskı yapılır. Pamuklu kumaşa baskı yapılacaksa reaktif boya kartuşu, poliamid kumaşa baskı yapılacaksa asit boya kartuşu makineye takılır. İşletmeler bu tip farklı boyalara ait kartuş değişimini sık sık yapmamak için ya 2 ayrı makine kullanmakta ya da aynı boya ile yapılacak baskıların baskısını peş peşe basacak şekilde planlamaktadır.
Metraj olarak yapılan dijital baskı makinesinde 8 ana rengi içeren ayrı ayrı 8 kartuş kullanılır. Bu kartuşlara bağlı kanallardan küçük kartuşlara boya aktarılır. Küçük kartuşlardan ise boya baskı kafasına iletilerek baskı yapılır. Boya aktarma işlemi makine tarafından otomatik yapılmaktadır. Baskıya başlamadan önce kartuşların tıkalı olup olmadığına dikkat edilmeli, birbirlerine ve baskı kafasına sevkini sağlayan boru veya kanalların bağlantılarını kontrol etmek yeterlidir.
Parça olarak yapılan dijital baskı makinesinde kartuşların içerisinde baskı için gerekli tüm kimyasallar ve boya mevcuttur. Kartuşların içerisinde her türlü kumaşa baskı yapabilen pigment boyalar bulunur.
Parça dijital baskı makinesinde 4 ana renk kartuşu kullanılır. CMYK renklerini ( Mavi-Kırmızı-Sarı- Siyah) ayrı ayrı içeren 4 kartuş makinede yer almalıdır. Boya bu ana kartuşlardan baskı kafasına kanallar yardımıyla sevk edilir. Baskı kafasına sevk olan boya kumaşın üzerine püskürtülür. Tüm bu işlemler makine tarafından otomatik olarak yapılmaktadır
Her 2 baskı türünde de kartuşların içerisindeki boya miktarı makinenin kontrol panelinden takip edilebilir. Seviyenin altına düşmüş olan boya miktarı olursa kontrol panelinde işaret verir. Bu uyarıyı dikkate alıp yeni bir kartuşun takılması gerekir.
Makine Ayarları
Metraj olarak yapılan dijital baskıya geçmeden önce makine ayarlarının yapılması gerekir. Kumaşın makineye yerleştirilirken yapılan ayarlar, kartuşların ayarı, basılacak desenin kontrolü ve ayarları, baskı kafasının kontrolü, blanketin kontrolü, kurutma makinesinin ısı ayarları ile çözünürlük ve pas ayarları baskıdan önce yapılması gereken makine ayarlarıdır. Ayarların doğru yapılıp yapılmadığı baskıya geçmeden önce yapılan numune baskı ile kontrol edilir, gerekli görülürse ayarlar değiştirilebilir.
Parça baskı yapan dijital baskı makinelerinde baskıya geçmeden önce kartuşların kontrolü, desenin kontrolü ve ayarı ile parçanın düzgün yerleştirilmesinin kontrolü dışında herhangi bir ayara ihtiyaç duyulmamaktadır. Yine numune baskı yapılarak gerekli ayarlar kontrol edilebilir
KUMAŞI MAKİNEYE VERME VE BASKI
Dijital baskı makinesi hazırlandıktan ve desen ayarları yapıldıktan sonra kumaş veya parça makineye yerleştirilir ve baskı işlemi başlatılır.
Metraj olarak yapılan dijital baskıya geçmeden önce kumaşa baskı patı uygulanmış olması gerekir. Çünkü dijital baskı patında baskı kafasından sadece boyar madde püskürtülmektedir. İstenilen baskının gerçekleşebilmesi için baskı patında bulunan kimyasal maddeler ile baskı esnasında kumaşa aktarılan boyar maddenin bir araya gelerek bağlanması şarttır. Kumaşa baskı patı uygulanmış ise dijital baskı makinesine yerleştirilerek baskıya geçilebilir
Kumaşı Makineye Yerleştirme
Metraj ve parça dijital baskılarda baskı yapılacak mamulün formu farklı olduğundan makineye yerleştirilişi de farklılık göstermektedir.
Metraj Baskıda Kumaşı Makineye Yerleştirme
Dijital baskı makinesinin arka tarafında kumaşın makineye yerleştirilebilmesi için silindirler mevcuttur. Kumaşın makineye takılabilmesi için makinede bulunan metal çubuk yerinden çıkartılarak kumaş topunun arasına yerleştirilir ve makinedeki yerine tekrar takılır.
Kumaşın ucu alınarak silindirler arasından geçirilir. En son silindir kumaşın üzerine baskı uygulayarak blankete yapıştırır. Silindirler arasından geçirme işlemi tamamlandıktan sonra makinenin çalışması esnasında hareketli olmaması için kumaşın üzerine sarılı olduğu karton roliğin sıkıştırılarak sabitlenmesi gerekir. Bu işlem için kumaşın takıldığı metal çubuğun baş tarafında bulunan hava verilebilen kısma kompresör yardımıyla hava verilerek kumaşın sarılı olduğu karton rolik sıkıştırılır. Böylece karton rolik sabitlenerek kumaşın rolikten dolayı hareketlenmesi önlenmiş olur. Makine çalıştırılarak kumaşın baskı sonrasında sarılacağı silindire kadar ilerlemesi sağlanır
Parça Baskıda Kumaşı Makineye Yerleştirme
Parça olarak yapılan dijital baskıda kumaş baskı paletinin üzerine yerleştirilir. Baskı paleti küçük parçalar, büyük parçalar ve kol gibi baskı yapılacak parçaların özelliğine göre değişiklik gösterir. Büyük parçalar için büyük baskı paleti, küçük parçalar için küçük baskı paleti kullanılır. Kol gibi yuvarlak parçaların baskısı ise bu tip parçalar için üretilmiş baskı paleti kullanılarak yapılır.
Parçalar özelliklerine uygun paletlerin üzerine yerleştirildikten sonra baskıya geçilir. Baskı yapılacak parçanın palete düzgün yerleştirilmesi gerekir. Yerleştirme esnasında kumaşın katlanması ya da üst üste gelmesi durumunda makine çalıştırıldığında baskı paleti makinenin içine doğru ilerlerken yükseklik ayar aparatına takılacaktır. Bu durumda makine hata verir ve çalışmaz. Parçanın düzgün yerleştirilmesi hem baskının başlatılabilmesi hem de baskının istenilen bölgeye yapılabilmesi açısından önemlidir.
Makineye Kumaş Bilgilerini Girme
Dijital baskının istenildiği şekilde yapılabilmesi baskı yapılacak kumaşın özelliklerinin makineye tanıtılması gerekir. Bu tanıtma işlemi dijital baskı makinesinin bilgisayarı üzerinde yapılır.
Bilgisayardaki baskı programında basılacak desen işaretlenir. Birim raportun görüldüğü ekranda program birim raportun ölçülerini ( mm cinsinden )otomatik olarak alır. Aynı ekranda kumaş bilgilerinin girildiği bölüme kumaşın eni ve boyu hakkında veriler yazılır. Kumaşın eni birim raportun kumaş eninde ne kadar tekrar edeceğini, kumaşın boyu ise yapılacak baskının uzunluğunu gösterir.
Dijital Desen
Çözünürlük Ayarları
Kumaşın eni ve boyu bilgilerinden sonra baskının yapılacağı varyant bilgileri bilgisayarda tanımlanmalıdır. Dijital baskıda 8 ana renk ve bunların karışımları kullanılır. Bu renkler bilgisayara kurulum aşamasında tanımlanmıştır. Her rengi bilgisayarda tanıtan bir renk numarası vardır. Bu renk numaraları bilgisayara girilerek müşterinin onayladığı varyant bilgisayara tanımlanmış olur.
Çözünürlük ayarları için değerler A x B şeklinde gösterilir. Burada A değeri, X düzleminde 1 inch( inç)’e vurulacak nokta sayısını ifade eder. B değeri, Y düzleminde 1 inch( inç)’e vurulacak nokta sayısını ifade eder. Örneğin çözünürlük ayarı 720×540 olarak tanımlandığında kumaş eninde 1 inch’e 720 vuruş yapılırken kumaş boyunda 1 inch’e 540 vuruş yapılacaktır. Çözünürlük ayarı müşterinin isteğine göre belirlenir. Çözünürlük ayarında belirlenen rakam düştükçe makinenin hızı artar, ancak baskının kalitesi düşer. Vuruş sayısının az olması daha az boya püskürtülmesi demek olacağından daha soluk ya da mat renkler elde edilecektir.
Pas, baskı kafasının varyanttaki renge ve vuruş sayısına ulaşıncaya kadar aynı yere yaptığı baskı sayısıdır. Baskı kafası kumaş eni boyunca 1 kez ilerleyerek A rengini basar. 2. kez ilerlediğinde A renginin üzerine 2. pasını yaparken B rengini de 1 pas basar. 3.kez ilerlediğinde A renginin üzerine 3.pası, B renginin üzerine 2.pasını yaparken C rengini de 1 pas basar. 4. kez ilerlediğinde A renginin üzerine 4.pasını basarak rengi ve vuruş sayısını tamamlar. Bundan sonraki ilerlemesinde artık A renginin üzerine baskı yapmayacaktır.