Dik Bıçaklı Kesim Motorunun  Bölümleri

Makine, motor bulunan bir kafa, tekerlekli bir taban, kafa ile tabanı birbirine bağlayan ve içinde bıçağın hareket ettiği bir ara destekten oluşmaktadır.

Resim 3.1: Dik bıçaklı motor çeşitleri

Motordan hareket alıp, dikey olarak aşağı yukarı hareket eden bir bıçak ile kesim yapılan, otomatik bileme tertibatlı kesim makinesidir. Bu makinelerin kesim yükseklikleri (kapasiteleri ) taban ile kafa arasındaki mesafe ile belirlenir. Bu ölçüye strok denir.

Kesim yüksekliği 70mm ile 300mm arasında olan dik bıçaklı kesim makineleri bulunmaktadır.

Makine, kumaşa dalma hareketi ile çalıştığı için titreşimlidir. Kesim yüksekliği (strok) ile kesimi yapılan kumaşların yüksekliği (pastal yüksekliği) arasındaki fark arttıkça makinenin titreşimi de artar. Titreşimin azaltılması için yüksek katlı kumaşların kesiminde kullanılması gerekir. Yüksek katları kesebiliyor olması ve eğrisel bölgelerde düzgün kesim yapabilmesi makinenin kullanım alanlarını artırmaktadır.

Kesim işlemini yapan bıçakların ağız yapıları kesilecek malzemenin özelliklerine göre değişiklik gösterir. Bunlar;

• Düz bıçak: Bıçak hareketini engelleyecek kadar sert olmayan bütün kumaşların kesiminde kullanılır.
• Testere bıçak: Sert ve plastik yapılı yüzeylerin kesiminde kullanılır.
• Dişli bıçak: Sert malzemelerin (iş elbisesi, çadır, lastik, sentetik deriler vb.) kesiminde kullanılır.
• İç bükey bıçak: Sentetik ve plastik yüzeylerin kesiminde kullanılır.
• İçi oymalı bıçak: Yapışkan malzemelerin kesiminde kullanılır.

Resim 3.2: Dik bıçaklı motor bıçağı

Bileme Çeşitleri

Dik bıçaklı makasın bileme işlemi makinenin üzerinde bulunan bileme taşı ile sağlanır.

• Taş bileme: Bir büyük ve iki küçük bileme taşı bıçağın ağız kısmını iki taraftan düzgünce biler.
• Zımpara bileme: Sonsuz bir zımpara şerittir. Bıçağın ağzında biri solda ve biri sağda olmak üzere bileme işlemini yapar.

NOT: Bu bileme işlemi, taş zımpara ile bilemeden daha iyi netice verir.

Dik Bıçaklı Kesim Motorunda İş Güvenlik Önlemleri

• Kesim esnasında el koruyucu kumaşın üzerine indirilmelidir.
• Kesim ustasından başkası makası kullanmamalıdır.
• Kesim işlemi bittikten sonra makine yere indirilmeli ya da bir emniyet zinciri ile üst taşıma kolu sabitlenmelidir.

Dik Bıçaklı Kesim Motorunun Avantaj ve Dezavantajları

Avantajları: 

• Çok yönlü kullanım olanakları vardır.
• Yüksek katları kesebilirler (8–10–12 inç).
• Hassas bir kesim sağlar.
• İnce bıçaklar kavisli, köşeli, dar ve sivri bölgelerin bile hassas kesilmesini sağlar.

Dezavantajları:

• Dik bıçaklı makinelerde ağır bir kafanın ince bir ayak üzerine oturtulmuş olması, çalışma esnasında yüksek bir titreşime sebep olmaktadır.
• Bıçak dönme noktalarında bir anlık durma sonucu meydana gelen potluk bir takım kesim hatalarına sebep olur. Bunu önlemek için ince kumaşların kesiminde kesim hızını yükseltmek gerekir.

Dik Bıçaklı Kesim Motoru ile Kesim Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar

Bir dik bıçaklı kesim makinesinin kesim kalitesi, aşağıdaki ölçütlere bağlıdır:

• Bıçağın şekli
• Bıçağın keskinliği
• Bıçağın malzemesi
• Bıçağın kesim hızı

Sentetik kumaşların kesiminde bıçak tarafında oluşan sürtünme ısısı, kumaş katlarının kesilen kenarlarında erimelere neden olabilir. Bunun önlenmesi için bıçağın hızını yarıya indiren dişli redüksiyon kutusu konmalıdır.

Ağır olan motor ve çevresindeki çalıştırma tertibatının ince bir ayak üzerinde bulunması makinenin dengede durmasını zorlaştırır. Bu nedenle dikkatli kullanılması gerekir.

Makinenin titreşiminin azaltılması için kesim yüksekliğinin ¾’ünden daha az yükseklikteki kumaş katlarının kesiminde kullanılmaması uygun olur.

Dik Bıçaklı Kesim Motoru ile Kesim İşlemleri

• Dik bıçaklı kesim motorunu ve pastal planını çalışma ortamında hazırlayınız.
• Tekniğe uygun olarak kumaşı kesime hazırlayınız.
• Serim tekniğini ve pastal boyunu belirleyiniz.
• Pastal alt kağıdını seriniz.
• Pastal atınız.
• Kumaş katlarını kaymayacak şekilde tutturunuz.
• Pastal planını kumaş üzerine yerleştiriniz.
• Dik bıçaklı kesim motorunuzu iş güvenlik önlemlerini alarak çalıştırınız
• Hangi parçadan başlamanız gerektiğine karar veriniz.
• Önce küçük daha sonra büyük ve düz parçaların kesimini yapınız.
• Kesilen parçalardaki işaretlemeleri yapınız.
• Kesim hatalarını ve işaretlemeleri kontrol ediniz.
• İşaretlemede eksiklik varsa tamamlayınız.
• Hatalı parçalar var ise yeniden kesiniz veya düzeltiniz.
• Dik bıçaklı kesim motorunuzu iş güvenlik önlemlerini alarak yerine kaldırınız.
• Parçaları metolayınız.
• Kesilen parçaları tasnif ediniz.
• Gerekli yerlere tela yapıştırınız.
• Telalanmış parçaların gerekli düzeltmelerini yapınız (regula).
• Bir bedenin tüm parçalarını bir araya getirip eşleyerek, dikime hazır hâle getiriniz.