Dimi örgülü kumaşlar, kumaş yüzeyinde yukarıya doğru çıkan ya da diğer bir ifadeyle aşağı doğru inen meyilli çizgilerinden tanınır. Diyagonal bir şekilde oluşan bu çizgiler çözgü ve atkı sıklığına göre değişir.

Eğer atkı ve çözgü iplikleri aynı kalınlıkta ve aynı sıklıkta iseler bu tür dimi kumaşlarda dimi çizgisi atkı yönüne göre 45°lik bir dimi açısı yapacaktır. Ayrıca çözgü sıklığının artması açının daha çok büyümesine, atkı sıklığının artması ise açının daha çok küçülmesine neden olacaktır. Dimi örgülerde en küçük rapor 3’tür. Yani bir rapor içinde her bir çözgü 1 atkı mesafesinde yükselip 2 atkı mesafesinde alçalacaktır. Ya da 2 atkı mesafesinde yükselecek 1 atkı mesafesinde alçalacaktır.

Şekil 1.1: D 2/1 Z örgüsünün şematik ve desen kâğıdındaki görünümü

Çözgü ve atkı bağlantıları bezayağı örgüsüne göre daha gevşek olan ve bu sebeple daha sık dokumaya elverişli bu örgüler, bezayağı örgüye göre daha ağır bir yapıya sahiptir. Aynı zamanda daha yumuşak ve daha hacimlidir. Bu özellikleri sebebiyle daha çok dış giyim için kullanılacak kumaşların üretiminde tercih edilir. Ayrıca atkı sıklığı da kumaşın kullanım yerini belirlemede önemli bir etkendir. Örneğin erkek takım elbiseliklerin daha ağır ve dayanıklı durması için atkı sıklığı daha fazla, kadın kostümlük kumaşların dökümlü ve hafif olması için ise atkı sıklığının daha az olması sağlanır.

Bütün dimi örgülerde yan yana bulunan ipliklerin meydana getirdikleri atlamalar, birbirlerine göre aynı ölçüde düşey veya yatay yönde kaymış durumdadırlar. Basit dimilerde adım terimiyle tanımlanan bu kayma, bir atkı ya da çözgü ipliğinin kalınlığına eşittir. Desen kâğıdı üzerinde örgüyü işlerken bir adım ikinci ipliğin yaptığı kesişmenin bir kare üstten başlatılması anlamına gelir.

Dimi örgülerde ipliğin büküm yönünün de önemi vardır. Çözgü ipliği Z (sağ) büküm, atkı ipliği S (sol) bükümlü ise sağ yollu dokunmuş bir kumaşta diyagonal çizgiler çok az görünür. Bu özellik ancak S (sol) bükümlü bir çözgü ve Z (sağ) bükümlü bir atkı ipliği ile gerçekleştirilebilir.

Dimi çizgilerinin yönüne göre dimi örgüler, sağ dimi ve sol dimi olarak adlandırılır. Genellikle dimi kumaşlar dimi çizgilerinin soldan sağa doğru uzandığı sağ dimi olarak dokunur. Şekil’de 3/2 diminin sağ ve sol çeşitleri gösterilmektedir.

Şekil 1.2: Sağ ve sol dimi örgüleri

Diyagonal, diril, gabardin, blucin, şayak, kaşe, flanel, serj, flafil, fular vb. kumaşları dimi örgülü standart kumaşlara örnek olarak verebiliriz. Aşağıdaki resimde dimi örgü ile dokunmuş kumaşlar gösterilmiştir.

Resim 1.1: Dimi örgülü kumaşlar

Çözgü Hazırlama

D — s

Dimi örgülü numune bir kumaş dokumak için kumaşın örgüsü, çözgü renk raporu, çözgü tel sayısı ve çözgü uzunluğu göz önünde bulundurularak duvarda ya da dolapta çözgü hazırlanır.

Örnek

Dokunacak olan kumaşın örgüsü: D — s

Çözgü renk raporu : 3 Mavi / 2 Sarı / 2 Mavi / 3 Yeşil
Çözgü tel sayısı : 200 tel
Çözgü uzunluğu : 3 metre

Rapor tel sayısı = yeşil + mavi + sarı = 3 + 5 +2 = 10 tel

Rapor adedi = Çözgü tel sayısı / Rapor tel sayısı = 200 / 10 = 20 rapor
Yeşil tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 3 x 20 = 60 tel
Mavi tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 5 x 20 = 100 tel
Sarı tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 2 x 20 = 40 tel

Yeşil çözgü uzunluğu = Yeşil tel sayısı x Çözgü uzunluğu = 60 x 3 = 180 metre
Mavi çözgü uzunluğu = Mavi tel sayısı x Çözgü uzunluğu = 100 x 3 = 300 metre
Sarı çözgü uzunluğu = Sarı tel sayısı x Çözgü uzunluğu = 40 x 3 = 120 metre

Çözgünün Taharını Yapma

Dokunacak olan kumaşın örgüsüne göre hazırlanmış olan tahar planı, tarak eni, tarak numarası ve dişten geçen tel sayısı ve toplam çözgü tel sayısı göz önünde bulundurularak çözgü taharlanır.