Doğadaki tüm nesnelerin ve varlıkların görme, dokunma duyularıyla kavranabilen, iç yapılarının işlevsel özelliklerini dışa vuran yüzeysel etkilerine doku (tekstür) denir. İçi sınırlayan varlıkların dış yapı durumudur.
Bu, doğanın yapısal bir özelliğidir. Her varlığın karakteristik bir dış yapı oluşumu vardır. Objelerin dış görünüşlerindeki ayrıcalıklarını sağlayan dokusal yapı farklılıklarıdır. Doku yüzeylerin oluşumunu ve tanınıp ayırt edilmesini sağlar. Yüzey ne tipte olursa olsun parça ile bütün arasında birtakım temel bağlantılar bulunabilir.
Doku, birbirine eş ya da birbirini tamamlayan birim biçimlerin belli sistemlerle yan yana gelmesinden oluşur. Dokular yüzeyleri oluşturur.
Birim Biçim
Doku, aynı yapı özelliğine sahip biçimlerin, hep aynı yönde hiç değişikliğe uğramadan tekrarlarla artmasından oluşur. Dokuyu oluşturan biçimlerin her birine birim biçim denir. Birim biçimler; birbirine eş, birbirini tamamlayan ya da belli sistemlerle yan yana gelerek dokusal yüzeyleri oluşturur. Örneğin iplikler dokuma veya örme işlemi ile bir araya getirilerek kumaş yüzeyleri oluşturur. (Tekstilde dokusuz yüzeylerde var)
Doğal dokularda dokuyu oluşturan birim biçimler matematiksel bir eşlik göstermeyerek, bir bütün içinde birbirlerini tamamlayarak yapısal sistemleri oluşturur. Örneğin; doğadan ağaç dokuları, bal peteği dokusu gibi. Dokusal yüzeylerin oluşumunu sağlayan birim biçimleri ve bunların yan yana geliş sistemleri daima farklılıklar gösterir. Bazen değişik objelerde birim biçimler benzer olsalar da işlevselleri ayrı ayrı olduğundan yan yana geliş sistemleri farklı olabilir. Yine birim biçimleri farklı olan objelerde birimlerin yan yana geliş sistemleri benzer olabilir. Doku yüzeylerin oluşumunu ve tanınıp ayırt edilmesini sağlar.
Tekstür Nedir, (İngilizce: Texture) – Türk Dil Kurumu
- Herhangi bir dokuyu belirleyen kendine özgü yapı, doku örgüsü.
- Gıda maddelerinde koku, yumuşaklık, kıvam vb. fiziksel özelliklerin tamamı.