ÖRME VE DOKUMA KUMAŞLARIN ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE YAPILAN İŞLEMLER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Kullanılan İplikler ve Özellikleri
Örme Kumaşlar: Düz makinelerinde akrilik iplikler, yuvarlak örme makinelerinde pamuk iplikler, çözgülü örme makinelerinde sentetik iplikler daha çok kullanılmaktadır. Örme iplikler genel olarak yumuşak, az bükümlü, sürtünmeye dayanıklı ipliklerdir.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaş üretiminde çeşitli dokuma makinesi tiplerinde her cins iplik kullanma olanağı vardır. Kullanılan iplikler örmeye göre çözgüde daha sert bükümlü, atkıda hemen hemen örme ile aynı karakterdedir.
Ön Hazırlık İşlemleri
Örme Kumaşlar: Çözgülü örmecilikte çözgü ve atkı hazırlama, çözgü bağlama, tahar gibi ön hazırlık işlemleri vardır. Atkı örmeciliğinde ise bobin aktarma ve parafinleme ön işlemleri yapılmaktadır.
Dokuma Kumaşlar: Dokumacılıkta çözgü ve atkı hazırlama, haşıl, tahar, çözgü bağlama gibi işlemler vardır.
Üretim Hızı
Örme Kumaşlar: Örme kumaş üretimi dokumaya göre daha hızlıdır. Özellikle çözgülü örme kumaş üretimi bilinen en hızlı kumaş üretim tekniğidir.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlarda yeni teknolojiler ve bilgisayar desteği ile çok fazla atkı atma hızlarına ulaşılmıştır. Ancak örme kumaş üretimi daha fazladır.
Desenlendirme
Örme Kumaşlar: Örme kumaş üretiminde jakar tekniğinin de uygulanması ile desenlendirme olanakları gelişmiştir.
Kumaş Tipi Değişimi
Örme Kumaşlar: Düz ve yuvarlak örme makinelerinde örgü ve kumaş tipi değişimi dokumaya göre daha kısa sürede yapılır. Çözgülü örmecilikte ise dokumaya göre daha uzun sürede olmaktadır.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma makinelerinde kumaş tipi değişimi, zor ve zaman alıcıdır. Kumaş tipi değişimi için çözgünün, taharın ve sıklık ayarlarının değişmesi gerekir.
Konfeksiyondaki Kesim Özellikleri
Örme Kumaşlar: Düz ve yuvarlak örme kumaşlar, esnek bir yapıya sahiptir bu nedenle kesimden önce veya pastal hâlinde dinlendirilmelidir.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlar stabil bir yapıya sahip oldukları için örme kumaşlara göre daha kolay pastal atılır ve kesilir.
Dikiş Özellikleri
Örme Kumaşlar: Düz ve yuvarlak örme kumaşların dikişi oldukça zordur. Kesim kenarlarının kıvrılması dikiş açısından problemdir.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlar örme kumaşlara oranla iyi dikim özellikleri gösterir.
Paketleme Özellikleri
Örme Kumaşlar: Kumaşların buruşma özelliklerinden dolayı paketleme özellikleri de kolay ve çeşitlidir.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlarda genellikle buruşma eğilimi fazla olduğu için hazır giyimde bitmiş mamullerin katlanması ve paketlenmesi daha dikkatli yapılmalıdır.
Kullanım Alanları
Örme Kumaşlar: Mayo ve iç giyim, çorap, kışlık kazak, süveter, atkı, bere ve sportif kıyafetlerde kullanılır.
Dokuma Kumaşlar: Çok çeşitli kışlık, yazlık, üst giyim, ev tekstilleri ve dış giyimde kullanılmaktadır.
ÖRME VE DOKUMA KUMAŞLARIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI
Kumaş Yapıları
Örme Kumaşlar: Üretiminde tek iplik veya bir grup çözgü ipliği, örücü elemanlar yardımıyla ilmek formuna getirilir. Bu ilmekler birbirleri ile bağlanarak örme kumaşı meydana getirir.
Dokuma Kumaşlar: Çözgü ve atkı ipliğinin belli bir düzene göre birbiriyle bağlantı yapmasıyla oluşur.
Uzama ve Elastikiyet
Örme Kumaşlar: Atkılı örme kumaşlar dokumalara göre yüksek, çözgülü örme kumaşlar da dokumaya yakın uzama ve elastikiyet gösterir. Örme kumaşlar yapıları nedeni ile her yöne doğru uzama ve esneklik gösterir. Vücudu sarma ve vücut hareketlerine uyum sağlama özellikleri vardır.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlarda özel esnek iplikler kullanılmamışsa uzama ve esneme yetenekleri atkı yönünde az, çözgü yönünde ise hiç yoktur. Dokuma kumaşlar verev yönde esneme gösterir, bu nedenle vücudu saran bir yapıya sahip değildir.
Çekme veya Boyut Kaybı
Örme Kumaşlar: İpliklere ilmek formu verilerek meydana getirildiği için çekme oranı iç gerilimler dokumaya göre çok farklıdır. Bu nedenle örme kumaşlarda çekme çok fazladır.
Dokuma Kumaşlar: Yapılarından dolayı iç gerilimleri örme kumaşlara göre daha fazladır. Bu yüzden çekme oranları ve boyut kaybı örme kumaşlara göre daha azdır.
Dayanıklılık
Örme Kumaşlar: Dayanıklılık, elyafın cins ve kalitesine, iplik mukavemetine, örgü çeşidine ve ilmek sıklığına bağlıdır.
Dokuma Kumaşlar: Dayanıklılık, elyafın cins ve kalitesine, ipliklerin mukavemetine, büküm miktarına ve yapısına, kumaşın örgü yapısına ve iplik sıklıklarına bağlıdır. Genel olarak örme kumaşlardan daha dayanıklıdır.
Nem Alma Yeteneği
Örme Kumaşlar: Nem alma kabiliyeti elyaf cinsine, iplik yapısına, kumaş konstrüksiyonuna ve terbiye işlemlerine bağlıdır. Örme kumaşlar, ilmek formunda olmaları nedeniyle gevşek ve hacimli bir yapıdadır. Bu yapıları nedeniyle dokumalara göre daha fazla nem alır.
Dokuma Kumaşlar: Nem alma kabiliyeti elyaf cinsine, iplik yapısına, kumaş konstrüksiyonuna ve terbiye işlemlerine bağlıdır. Örme kumaşlarla dokumalar arasındaki fark kumaş konstrüksiyonuna bağlıdır. Genel olarak gevşek yapıdaki kumaşlar daha çok nem çeker.
Bollaşma ve Sarkma
Örme Kumaşlar: Zamanla kendiliğinden olan ve kullanımdan kaynaklanan bollaşma problemi vardır. ilmek yapısından ötürü belli bir zorlamayla form değiştiren ilmekler eski formuna gelememekte ve bollaşma oluşmaktadır.
Dokuma Kumaşlar: Atkı ve çözgü ipliğinin kesişmesi ile oluştukları için özel kumaşlar dışında bollaşma problemleri pek yoktur.
Isı İletkenliği, Hava Geçirgenliği ve İklim Özellikleri
Örme Kumaşlar: Bu özellik elyaf cinsine, iplik yapısına kumaş konstrüksiyonuna ve terbiye işlemlerine bağlıdır. Ancak örme kumaşlar genel olarak dokuma kumaşlardan daha gevşek ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Bu nedenle ısı ve hava geçirgenliği daha iyidir.
Dokuma Kumaşlar: Bu özellikler elyaf cinsi, iplik yapısı, kumaş konstrüksiyonuna ve terbiye işlemlerine bağlıdır. Ancak genel olarak dokuma kumaşların yapısı daha stabil ve sık olması nedeniyle örme kumaşlara göre ısı ve hava iletkenliği düşüktür.
Buruşma Eğilimleri ve Ütülenme Özellikleri
Örme Kumaşlar: Örme kumaşlar, dokuma kumaşlara göre buruşma dayanımları daha iyidir. Örme giysi ütülenmeden giyilebilir. Ütüleme ve ütü tutma özelliği ise dokumadan kötüdür.
Dokuma Kumaşlar: Dokuma kumaşlar, örme kumaşlara göre daha çabuk buruşurlar. Buna karşılık ütü tutma özellikleri örme kumaşa göre daha iyidir.
HER İKİ ÖRGÜ KUMAŞ ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR ŞUNLARDIR;
- Örme kumaş üretimi, dokuma kumaş üretimine göre daha hızlı ve maliyeti düşüktür.
- Örme kumaşlar esnek bir yapıya sahip olmakla birlikte, dokuma kumaşlarda (Elastanlılar hariç) esneme yoktur.
- Örme kumaşların nem alma özelliği, dokuma kumaşlara göre daha yüksektir.
- Örme kumaşların yıkama sonrası çekme eğilimi, dokumaya nazaran daha fazladır.
- Örme kumaşlar dokumaya nazaran daha az kırışırlar. Bu sebeple katlama ve paketlemesi daha kolay ve hızlıdır.
- Örme kumaşlar daha dökümlüdür. Vücudu kolayca sararlar.
- Dokuma kumaşların dökümlü olması sağlansa bile, vücut kıvrımlarına tam oturmaz ve örme kumaşlardaki rahatlığı sağlamaz.
- Örme kumaşlar dikildikten sonra yıkanmaya ihtiyaç göstermez, kullanıma hazır olarak tüketiciye ulaşır.
- Dokuma kumaşlardan dikilen ürünlerde, kumaş cinsine ve kullanım yerine bağlı olarak tuşe(dokunuş), dikiş efekti ve görünümde istenilen sonucu alabilmek için, dikimden sonra yıkanır, daha sonra hazırlanarak tüketiciye gönderilir.
- Örme kumaştan yapılan ürünler çorap, tayt, atlet, iç çamaşırı, sweat, t-shırt, eşofman (alt ve üst), bebe giysileri olarak üretilirken,
- Dokumada ise pantolon, gömlek, ceket, kaban, mont, salopet, şort, yağmurluk olarak karşımıza çıkar.