Kamgarn: (İng. worsted, Alm. Kammgarn) Taranmış yün, uzun ve ince yün elyaflarının taranmasıyla ve daha sonra eğrilmesiyle elde edilen kaliteli yünden yapılmış iplik ve bu iplikle dokunmuş kumaş.
Kamgarn iplikçiliğinde hammadde olarak tops kullanılır. İplik yapılabilmesi için topslar önce seri halinde katlama ve çekme işlemlerinden geçirilip inceltilir ve fitil haline getirilir. Sonra fitiller istenilen iplik numarasına göre 6-8 eğirme makinesinden geçirilir. Bu hazırlama işlemlerinin amacı topslara belirli bir çekim uygulayarak inceltmek birleştirmek ve istenilen incelikteki çapını düzgünleştirmektir. Bu sistemin son makinesinden istenilen özelliklerde çıkan fitiller vargel makinelerinde çekilip eğrilerek tek kat iplik haline getirilir.
Kamgarn yün vs ştrayhgarn yün
Kamgarn iplikçiliği yaygın olarak koyun, alpaka, tiftik vb. hayvanların yünlerini işleyen yün iplikçiliği metodudur. Kamgarn iplikçiliğinde makine parkı, bir diğer yün iplikçiliği yöntemi olan ştrayhgarna göre çok uzundur. Taraktan sonra çekme, tarama, finisör ve ring eğirme makineleri vardır. Mukavemeti iyi, düzgünsüzlük ise minimumdur. Üniform bir yapısı vardır, elyaflar birbirine paralel ve düzenli bir şekilde yerleşmiştir. İnce yün iplikler bu yolla elde edilir. Kamgarn yün iplikleri prensip olarak, pamuktaki penye ipliklerine benzerler. Kamgarnda da tarama işlemiyle kısa elyaflar döküntüye giderler. Bu da ipliğin kalitesini arttırır. Bu iplik düzgünlük, temizlik, esneklik ve direnç bakımından en nitelikli yün ipliğidir. En iyi cins yün kumaş ve birinci sınıf örgü işlerinde kullanılır. Bu iplikle dokunmuş kumaşlara da kamgarn denir. Kamgarn iplikler ile daha çok düzgün yüzeyli kumaşlar elde edilir. Bu kumaşlar ince yapılı, narin dokuma ve örme ürünleridir. Bu kumaşlarda doku ve desen belirgindir. Isı yalıtma özelliği ştrayhgarna göre daha azdır, bu da sıkı yapı ve hacim azlığının sonucudur. Buruşukluk gösteririler buna karşın ütü tutma özelliği iyidir. Kamgarn ipliklerden genellikle kışın giyilebilen ağır ve iyi tutumlu, kaliteli yünlü kıyafetler üretilir. Bunlar erkek ve bayan dış giyim ürünleridir. (Takım elbise, ceket, tayyör, döpiyes, etek vb.) Ayrıca ince örgülü kumaşlar, kazaklar, kışlık bluz ürünlerinde ve çocuk giyiminde kullanılır.
Kamgarn Yün Eğirmede Sırasıyla Uygulanan İşlemler
- Tefrik (ayırma): Yün elyafı fiziksel özellikleri ve kaliteleri göz önünde bulundurularak gruplandırılır. Yün tipi yapay liflere tefrik işlemi uygulanmaz.
- Yıkama ve Kurutma: Elyaf üzerindeki yabancı maddeler uzaklaştırılır. Daha sonra elyaf kurutulur. Harman – Hallaç ve Yağlama: Elyafın kolay işlenmesi için karıştırılır ve statik elektriklenmeyi önlemek için yağlama (yağ karışımı nüfuz ettirilerek) yapılır.
- Taraklama: Bu işlemde temizleme, lifleri paralelleştirme ve açma sağlanarak elyaf bant formuna getirilir.
- Tarama: Kısa elyaf uzaklaştırılır.
- Çekme: Elyaf çekilir. Kalın (cer) bandı haline getirilir, bu işlem ile beraber gerekli karışım ve homojenlik sağlanır.
- Lisaj: Lisaj işlemi her zaman gerekli olmayabilir. Yıkama ile elektriklenme azaltılır ve elyaf dinlendirilir.
- Fitil: Elyaf bandı çekimle fitil haline getirilir. Hafif büküm veya ovalama ile dayanıklılık kazandırılır.
- Eğirme: Fitile çekim ve büküm verilerek eğrilir ve iplik formuna getirilir. Daha sonra da oluşturulan iplik bobinlere sarılır.
