Katyonik Boyar Maddelerle Kontinü Boyama Yöntemi
Akrilik mamullerin kontinü boyama yöntemi, çektirme yöntemi kadar yaygın değildir. Akriliğin boyanmasında düzgün boyar madde alımı emdirme yönteminde çektirmeye göre oldukça zordur. Kontinü yöntemle akrilik materyalin boyanması high-bulk iplik ve tow iplik hâlinde yapılmaktadır. İşlemin esası fularlama ile emdirilen boyar maddenin çeşitli yöntemlerle fiksesine dayanır.
x g/Ɩ :Katyonik boyar madde
3–5 g/Ɩ :Boyar madde çözücü
0,1–1 g/Ɩ :Anyonik egalize maddesi
0,3–1 g/Ɩ :Non-iyonik dispersiyon maddesi
3–5 g/Ɩ :Kıvamlaştırıcı
5–7 g/Ɩ :Yumuşatıcı
Materyal, yukarıdaki reçeteye göre hazırlanan fulard banyosundan geçirilir. Emdirme işlemi 20–30 ºC arasında yapılır. Flotte alımı materyalin cinsine göre değişebilir ve mal ağırlığının % 60’ı ile % 100’ü arasında olmalıdır. Fularlamadan sonra materyalin kurutma işlemi, 100–110 ºC arasında yapılır. Materyal, kurutmayı takiben fikse işlemine tabi tutulur. Fikse işleminde en çok kullanılan yöntem, buharlama yöntemidir. Buharlama işlemi, değişik buhar tertibatlarında yapılabilir. Buharla atmosferik basınçla yapıldığı gibi yüksek temperatürde de yapılabilir. Buharlama ile fikse işleminin aşağıdaki şartlarda yapılması istenir.
Açık renkler : 3–10 dakika 100–102 ºC
Orta renkler : 10–15 dakika 100–102 ºC
Koyu renkler : 15–20 dakika 100–102 ºC
Eğer buharlama ısısı yüksek derecelerde olursa fikse zamanları kısaltılabilir. İyi bir boyama verimi için ve egalize bir buharlama için buharlama zamanı iyi seçilmelidir.
Buharlamanın ardından materyale sıcak durulama yapılarak fiziksel olarak tutunmuş boyar maddeler uzaklaştırılır.
- Anyonik egalize maddesi, boyar madde ile bir kompleks bileşik oluşturmak ve karışımdaki boyar maddelerin afinitelerinin farklılığından kaynaklanan düzgünsüz boyamayı önlemek için kullanılır.
- Non-iyonik dispersiyon maddesi, oluşturulan kompleksi aynı formda tutmak için kullanılır.
- Boyar madde çözücü, boyar madenin çözünmesine yardımcı olur. Asetik asit veya formik asit ile birlikte kullanılır.
- Kıvamlaştırıcı, fularlamadan sonra kumaş üzerindeki boyar maddenin akışkanlığını düzenleyerek boyar maddenin akmasını önler.
- Yumuşatıcı, kontinü boyamada materyalin tuşesinde oluşabilecek istenmeyen sertliği önlemek için kullanılır. Kullanılan yumuşatıcının boyama düzgünlüğünü hiçbir şekilde etkilememesi gerekir.