Kalıptan Kaynaklanan Baskı Hataları
Düz şablon ve rotasyon numune kalıplarında (yapılarından dolayı farklı baskı sürecinde ise) ortak hatalarla karşılaşılır. Bunları değişik adlar altında toparlayabiliriz.
Düz şablon kalıptan kaynaklanan hatalar;
- Gaze bezi gerginliğinin yeterli olmaması,
- Doğru numarada gaze bezi seçilmemiş olması,
- Lak kalınlığının, şablonun her yerinde aynı olmaması,
- Desenin oturmaması (Konvansiyonel pozlandırmalara da filmlerin aynı aks yerine bağlanmaması ve ters yüz çekilmesi neden olur.),
- El kalıplarının merkezleme pimleri olmadığı takdirde baskı esnasında ustanın deseni oturtturmada zorlanmasıdır.
Rotasyon kalıptan kaynaklanan hatalar;
- Şablonun düzgün yuvarlanmaması,
- Şablon üzerinde kırık olması,
- Şablon üzerinde kris (diğer adıyla klips, şablonun herhangi bir bölgesinde kırığa benzer ancak aynı hatayı vermeyen katlanma) olması,
- Lak kalınlığının şablonun her yerinde aynı olmaması,
- Şablon başlıklarının düzgün takılmaması,
- Şablonun yıkama sonrası kendi hâlinde kuruması beklenmeden direkt kurutma dolabına atılması durumunda, desenin bulunduğu açık gibi görünen yerlerde, akma sırasında ani kurutma nedeniyle bikromat perdesi oluşur. Bu perdeye jel denir. Bu jelleşme boya geçiş miktarını etkiler. Bu durum baskı esnasında o motiflerden ya hiç boya çıkmamasına ya da az miktarda boya geçmesine neden olur. Rotasyon, kalıp çekiminde en çok karşılaşılan hatadır. Bu jelleşme oluşumu kurutma dışında pozlandırmanın yeterli olmadığı durumlarda da yaşanabilir.
Ortak hatalar;
- Kalıbın bazı kısımlarının açılmaması,
- Kumaşın kurutmada sürtünmesi,
- Kalıptaki bazı bölgelerin tıkanması (Jelde oluşmasından kaynaklanabilir.),
- Şablonda açılması istenmeyen kısımların açılması, rötuş açma,
- Hav yapışması,
Kalıp Hataları Birinci öğrenme faaliyetinde bahsettiğimiz kalıp hatalarının belirlenmesi ve giderilme yöntemleri aşağıda verilmiştir.
Düz Şablon Kalıplarda Meydana Gelen Hatalar ve Çözümler
Gaze bezi gerginliğinin yeterli olmaması
- a. Motifler, lokal olarak birbirine geçer.
- b. Motiflerin sınır komşuları birbirine yürüme yapar.
- c. Motiflerin bazı yerleri net bazı yerleri flu olur.
- d. Kontürsel alanlarda çiftleme olur.
Çözümü: Gaze bezi tekrar gerilerek istenen gerginlikte olması sağlanır.
Doğru numarada gaze bezi gerilmemiş olması
- a. Yüksek meçh kullanılmışsa ve lap bir motif çekilmişse motif, baskıda keleş çıkar ve çabuk tıkanır.
- b. Çok seyrek bir meçh seçilmişse ve bu şablona tramlı bir iş çekilmişse baskıda tramlar birbirine kaynamış ve formları bozuk olarak çıkar.
Çözümü: Gaze bezi numarası kontrol edilir. Yanlış gaze sökülerek doğru olan numara çerçeveye gerilir.
Lak kalınlığının şablonun her yerinde aynı olmaması
- Lokal birbirine benzer motiflerin kalıp üzerindeki dağılımda farklı kalınlıktaki bölgelere gelmesinden, kumaş üzerinde ince ve yayılmış görüntü elde edilir.
Çözümü: Şablondan lak sökülerek tekrar çekilir.
Desen oturmaması
- Konvansiyonel pozlandırmalarda filmlerin aynı aks yerine bağlanmaması ve ters yüz çekilmesi
Çözümü: Her bir kalıp, çekilen film ile karşılaştırılıp sorun giderilir.
Rotasyon Kalıpta Meydana Gelen Hatalar ve Çözümleri
Şablonun düzgün yuvarlanmaması
- Baskı sırasında desenin şablon raportu içinde motiflerinin 32 cm’de bir oturup oturmaması.
Çözümü: Bu şablon çok renkli desenlerde kullanılamaz. Ancak tek renk desende değerlendirilebilir.
Şablon üzerinde kırık olması
- Kırıklardan geçen boya, desen üzerinde izler yapar. Yırtık büyüdükçe boya kaçağı artar ve izler yoğunlaşır.
Çözümü: Yırtığın motiflere olan uzaklığı 3-4 cm ise ve yırtıktan önceki motif de bu kısma gelmiyorsa elek bezi ile yamanarak baskıya devam edilir. Ama motife denk geliyorsa tekrar şablon çekilir.
Şablon üzerinde kris olması
- Kris, basılacak olan motifin üzerinde ise homojen boya geçişini engeller. Motif olmayan bölgede ise kendinden önce basan şablonda, o bölgeye lap motif isabet ediyorsa motifte ezmeler yapar.
Çözümü: Şablon, yuvarlak bir boru üzerine oturtulup metal bir malzeme yardımıyla fiziksel baskı ile düzeltilir. Bu işlem sonrası düzelme olmazsa şablon tekrar çekilir.
Lak kalınlığının şablonun her yerinde aynı olmaması
- Sadece şablonun başlangıç ve bitiş kısmında kalınlık yaşanabilir bu da kanat farkına neden olur.
Çözümü: Şablon tekrar çekilir.
Şablon başlıklarının düzgün takılmaması
- Şablonları baskı makinesine taktığımızda şablonlar homojen dönmez ya da şablon merkezini bulmaz.
Çözümü: Başlık sökülüp başlık yapıştırma işlemi tekrarlanır.
Şablon üzerinde jel oluşması
- a. Şablon, yıkama sonrasında kendi halinde kuruması beklenmeden direkt kurutma dolabına atılırsa desenin bulunduğu açık gibi görünen yerlerde, akma sırasında ani kurutma nedeniyle bikromat perdesi oluşur. Bu jelleşme boya geçiş miktarını etkiler. Bu durumda, baskı esnasında o motiflerden ya hiç boya çıkmaz ya da az miktarda boya geçer.
- b. Pozlandırma yeterli değilse jel oluşur.
Çözümü: Bazı asit grupları ile şablon yıkanarak durulanır. Jellik sadece lokal bir alanda ise tazyikli tabanca ile o bölge açılır.
Ortak Hatalar ve Çözümleri
Kalıbın bazı kısımlarının açılmaması
- a. Desenin bazı bölgeleri basılamaz ya da az boya geçer.
- b. Tramlı desenlerde tramlı yerler çıkmaz.
Çözümü: Şablonun açılmayan kısımları tazyikli su ile yıkanır. Eğer açılmadıysa şablon çekilme işlemi tekrar yapılır.
Kumaşın kurutmada sürtmesi
- Kumaş üzerinde gelişigüzel lekeler görülür. Problem özellikle kumaşın tersinde yaşanır.
Çözümü: Ortamın temizliğine dikkat edilerek ustanın daha dikkatli olması sağlanır.
Şablonda açılması istenmeyen kısımların açılması
- Şablon üzerinde desenin bulunmadığı kısımlardan boyalı patın geçmesi
Çözümü: Şablon rötuş lakı kullanılarak problemli kısımlar kapatılır. Tamir edilemeyen bir dökülme yaşanıyorsa Şablon tekrar çekilir.