Pad-Thermosol Yöntemi Nedir?
Thermosol boyama; polyester ve polyester karışımlarının boyanmasına özgü bir yöntemdir. Esası, kuru ısı fiksajı tekniği ile kontinü boyamadır. Özellikle pamuk/polyester karışımlarının reaktif/dispersiyon boyar maddeleriyle boyanmasında büyük önem taşır. Karışım olmayan polyester kumaşların boyanmasında ise hidrofobik karakterinden dolayı düzgün empregnasyon ve kurutma zorlukları nedeniyle kullanımı daha sınırlıdır.
Pad-thermosol yöntemi;
- Boyama flottesi ile emdirme
- 110-120 OC’de ara kurutma
- 180–230 OC’de 1–1,5 dak süre ile boyar maddenin elyafa fiksajı için thermosolleme
- Ard işlemler şeklinde uygulanır.
Ara kurutmalar en iyi şekilde, giriş kısmına IR kurutucu eklenmiş hot-flue’da yapılır. Yöntem ara kurutma öncesi bir IR kurutma yapılması şeklinde de uygulanabilir. Ara kurutma yapılmadan aynı cihazda kurutma ve fiksaj yapılması da pad-thermosolün uygulama biçimlerindendir. Yöntem yüksek üretim olanağının yanında, kontinü bir işlem olduğu için ancak aynı renkte boyanacak uzun metrajlı kumaşların boyanması için uygundur. Şekil 3.1’de yöntemin işlem akışı ve Resim 3.1’de pad-thermosol tesisi görülmektedir.
Şekil 3.1: Pad-thermosol tesisi işlem şematiği (Bu tesis pad-batch emdirme için de kullanılabilir.)
-
Thermosol boyamada dikkat edilecek noktalar
Bu yöntem, iyi fikse olmuş koyu renklerin eldesi için uygundur ancak bunun için alkali noktalara dikkat etmek gerekmektedir
- Empregnasyon sırasında kumaşın üniform bir şekilde kolayca emdirilmesi için haşıl sökme ve yıkama işlemlerinin çok iyi yapılması gerekir.
- Mamul üzerinde kimyasal madde kalıntısı bulunmamalıdır. Az miktarda bile olsa herhangi bir sabun, haşıl sökme maddesi veya yüzey aktif madde, empregnasyon sırasında flottenin köpürmesine veya boyar madde dispersiyonunun bozulmasına neden olabilir. Bu da benekli boyama hatasına neden olur.
- Ön kurutmanın düzgün yapılmış olması (kumaş homojen kurutulmuş olmalı) düzgün empregnasyon için çok önemlidir.
- Kumaşın yüzeyinde düğüm, neps, iplik ucu bulunmamalıdır. Bunlar, empregnasyon esnasında sıkma silindirleri tarafından ezilerek alt kısımlarda renk tonunun açık olmasına neden olur.
- Kumaşların yakma işlemi sırasında erimiş lif uçları diğer yöntemlerde (HT ve carrier) koyu ton boyanır. Thermosol yönteminde ise koyu boyanmaz. Kumaş üzerinde temperatür farklılıkları olmaması için yakmanın düzgün yapılması (küçük alevle, hızlı geçişle ve iki kez yapılmalıdır) gerekir. Kumaş üzerinde oluşacak temperatür farklılıkları da afinite farklılıklarından dolayı boyama düzgünsüzlüğüne neden olur.
- Mamul üzerindeki su damlaları ve az da olsa kullanılmış leke çıkartıcılar da liflerin afinitelerinde ve ıslanma yeteneklerinde farklılıklara yol açar.
- Thermosolleme pad-thermosol tesisi yerine hot-flue veya silindirli kurutucuda yapılacaksa polyester mamule ön fiksaj yapılması yararlı olacaktır. Çünkü bu makinelerde mamulün enine ve boyuna çekmesinin ayarlanması zordur. Bu durumda en boy ayarı için malzemenin son bir ramöz işleminden geçmesi zorunludur.
Pad-Thermosol Yönteminin Tercih Edilme Sebepleri
Bu yöntemin esası; polyesterin yapısını kimyasal yolla değil fiziksel yolla açmak için ısıl işleme dayanmasıdır. Polyesterin boyanmasında, kuru ısı fiksajı tekniği ile boyama gerçekleştirilen en önemli kontinü boyama yöntemidir. Emdirme yönteminin bütün avantajları burada da geçerlidir. Bunun yanında aşağıda sıralanan nedenlerle de tercih edilir.
- Kontinü bir yöntem olduğu için üretim hızı yüksektir.
- Mamul, enine açık olarak işlem gördüğü için boyar madde fiksesi ile birlikte polyesterin termofiksajı da aynı anda yapılabilir.
- Boyar madde fikse verimi yüksektir.
- Düzgün ve iyi nüfuz etmiş boyamalar elde edilir.
- Carrier gerektirmez.
- Polyester/pamuk karışımlarının tek adımda boyanabilmesini sağlar.