Kumaş formunda kullandığımız tekstil malzemeleri kullanım yerleri nedeniyle değişik özelliklere sahip olmalıdır. Su ve sıvılarla karşılaştığında hidrofob(su itici) olmasını istediğimiz kumaşlara su itici özellik vermemiz gerekir. Bu kumaşlar genellikle dış giyimde ve döşeme gibi ev tekstilinde kullandığımız kumaşlardır.
Kumaşa etki edebilecek sıvılar(çay, Kahve v.b.) tekstil malzemesi tarafından emilerek derinlemesine nüfuz ederler kirlenmeye de sebep olurlar. Bu yüzden nüfuz etmelerinin engellenmesi temizlenmelerini de kolaylaştırır. Su itici özellik kumaşın kolay kirlenmesini de önleyecektir. Su iticilik apresinde kumaş yüzeyinin değil de, kumaşı oluşturan lif ve ipliklerin yüzeyinde film oluşturulması esastır. Bu durumda, gözenekler kapanmayacağı için sağlık yönünden avantajlıdır. Kuru ve hava geçirgen durumdadırlar. Kumaş nemi kolayca uzaklaştırdığından iyi bir ter nakli ve deri solunumu gerçekleşir. Ancak, bunlar; kısa süreli su altında tutulduklarında su iticilik sağlarlar. Yağmurda, giyim eşyalarından istenen sudan korumayı sağlarlar. Fakat basınç altında kumaşı sudan koruyamazlar. Çok kuvvetli ve uzun yağmur sonucunda zamanla su açık gözeneklerden içeri girebilir.
Su İtici Apre Maddeleri ve Özellikleri
Kumaşa su itici karakter kazandıran kimyasal bileşiklerdir. Bu bileşikler genellikle florokarbon esaslıdırlar. Çektirme ve emdirme yönteminde uygulanabilecek şekilde üretilirler. Bu maddelerin kumaşa bağlanabilmeleri için uygun pH ortamında çapraz bağlayıcı madde kullanılması gerekir. Su itici apre maddeleri kumaşların hava ile arasındaki yüzey enerjisini düşürür ve sıvı ile kumaş arasındaki yüzey gerilimini arttırır. Bu özellikleri nedeniyle kullanım sırasında kumaşın yüzeyine gelen sıvılar kumaşa nüfuz edemezler kumaş ıslanamaz. Bu maddelerle apre yapılırken kullanılacak ıslatıcının alkol bazlı olmasına da dikkat edilmelidir. Bu ıslatıcılar tercih edilmezse kumaşın su itici performansı düşer.
Sıvı İtici Apre Yapma
Yapma Su itici apre tüm elyaf türlerine uygulanabilen bir apre çeşididir. Genellikle su itici apre özelliği pamuk, polyester/ pamuk, polyester/ viskon ve dış giyimde kullanılan yün kumaşlara uygulanır. Su itici karakterin yanında yağ ve kir itici özellik de kazandırılabilir. Piyasada mevcut ürünler içerisinde bu özelliklerin tamamını kazandırabilen ürünler mevcuttur. Su itici özellik kazanmış kumaşta hava geçirgenliği de olduğu için genellikle su geçirmez yerine tercih edilen yöntemdir. Bu yöntemin 7-11 yıkamaya dayanıklı olarak uygulanması mümkündür. Ancak yüksek sıcaklıkta ve etkili yıkama maddeleri ile yıkama sonucunda elyaf üzerindeki su itici film parçalanarak su itici özelliğinin bozulduğu görülür. Kuru temizlemeye karşı gösterdikleri dayanıklılık 5-9 kuru temizleme ile sınırlıdır. Su itici apre uygulaması kumaş kuru iken yapılmalıdır. Kumaşın kuruluğu tam ve düzgün olmalıdır.
Kullanılan Yardımcı Kimyasal Maddeler ve Görevleri
- Florokarbon esaslı su iticilik maddesi: Florokarbon bileşikleri, kumaşların hava ile arasındaki yüzey enerjisini düşürür ve sıvı ile kumaş arasındaki yüzey gerilimini arttırır. Bu sayede kumaşlara iyi bir su iticilik özelliği kazandırılır.
- Çapraz bağlayıcı maddeler:Su itici apre etkin maddesinin kumaş ile bağlanmasını sağlayan maddelerdir.
- Asit tamponlayıcılar: pH genellikle 4,5–5,5 olarak uygulanır. Bu nedenle ortamda ya asetik asit ya da çözeltide asidik ortamı destekleme özelliği de olan asit tamponlayıcılar kullanılır.
- Islatıcı:Kumaşın emdirme usulünde hızlı ve iyi ıslanmasını sağlayan maddelerdir. Alkol bazlı olanlarının tercih edilmesi gerekir.
- Katalizör: Su itici apre maddesini üreten firma tarafından tavsiye edilen hızlı ve etkin bağlanmayı sağlayan maddedir.
Uygulanma Şekilleri Ve Reçeteleri
Su itici apre emdirme ve çektirme yöntemleri ile uygulanabilir. Genellikle diğer apre çeşitleri ile kombine edilerek uygulanırlar.
Su itici apresi etkin maddesi olan Florokarbonların etkin hale gelmesi için önemli olan nokta fiksaj işlemidir.Uygulama sonrasında yapılan kurutma ve fikse şartları florokarbonların performansını direkt olarak etkiler. Düşük sıcaklıktaki fikse florokarbonun yıkama dayanımını düşürmektedir. Kurutma ve fikse şartları florokarbon üreticileri tarafından verilmektedir.Genel olarak uygulanan kurutma sıcaklıkları 110- 120°C ve fikse sıcaklıkları 160-180°C arasında değişmektedir.