Son zamanlarda ev tekstili ürünlerinde de karşımıza çıkmaya başlayan Tencel ®; çoğumuzun aşina olup, ne olduğunu merak ettiğimiz yeni bir terim. Çoğu kişi kumaş türü zannetmesine rağmen, aslında bir kumaş türü değildir. Merkezi Avusturya’da bulunan Lenzing şirketinin tescilli markasıdır. Asıl ürünün ham maddesi liyoseldir. Fakat, dünya genelinde Tencel ® ismi kabul gördüğü için, bu isimle anılmaktadır.

Rejenere selülozik esaslı bir elyaf türü olan tencel, yoğun mekanik işlemlere karşı yüksek bir dayanma sahiptir. Yüksek yaş dayanımı ve modülü, bir başka deyişle sağlamlığı, kumaşlarda boyutsal dengeyi sağlamaktadır.

Doğal olması nedeniyle nefes alabilir özelliğe sahiptir. Nemi çok iyi transfer eder ve vucudun terlemesi durumunda rahatsızlık hissi vermez. Bir çok yıkamadan sonra bile parlaklığını ve rengini muhafaza eder dolayısıyla yüksek renk haslığına sahiptir.

Kuru iken mukavemeti 40cN/tex, yaşken ise 36cN/tex dir. Viskoza göre daha dayanıklı, ıslak mukavemeti yüksek ve daha düşük uzama miktarına sahiptir.

Liyosel – Tencel ® Tarihçesi

Tencel’in emicilik özelliği de oldukça yüksektir. Bu özellikten faydalanılarak yaş terbiye işlemleri boyunca lifin mükemmel bir şekilde şişmesi sonucu sağlanır. Böylece mamul kumaşta yumuşak ve esnek bir tuşe elde edilir. Tencel iplikten kumaş konstrüksiyonu geliştirilirken lif şişmesi ve modulü göz önünde bulundurulmalıdır. Yüksek modul ve sağlamlık, kumaş içinde Tencel lifinin kolayca deforme olmayacağı ve daha kolay bir şekilde orijinal şeklini ve konumunu yeniden alacağı anlamına gelmektedir.

Liyosel, okaliptüs ağacındaki odun hamurundan üretilen, içerisinde selüloz ihtiva eden bir çeşit lif türüdür. 1972 yılından itibaren geliştirilmeye başlanmıştır. Öncelikle “Newcell” adıyla anılmış, 1980 yılında daha da geliştirilen bu iplik türü, Tencel adını almıştır. İlk olarak Courtaulds isimli şirket tarafından ticarileştirilmiştir. 1998 yılında Hollandalı Akzo Nobel şirketi, Courtaulds şirketini satın almış ve üretim hakkını eline geçirmiştir. 2004 yılına gelindiğinde ise Tencel ® markası Lenzing (AG) tarafından satın alınmış ve şirket, günümüzde bu ipliğin dünya çapındaki tek üreticisi olarak yoluna devam etmektedir.

Tencelin; Tencel Standart, Tencel A100 ve Tencel LF olmak üzere üç farklı tipi vardır

Tencel Standartın fibrilasyon özelliği, kumaşın görünümüne ve tutumuna katkıda bulunmakta olup tekstil piyasasında fibrillenmenin kumaş üzerinde oluşturduğu yumuşak tuşeden dolayı şeftali tüyü efekti ile tanınmıştır.

Tencel A100 ve Tencel LF, Tencelin parlaklık, doğallık, yüksek yaş ve kuru mukavemet gibi üstün özelliklerini ürünlerinde görmek isteyen fakat şeftali tüyü efektinin ürünleri için uygun olmadığını düşünen müşteriler için geliştirilmiş tipidir. Mukavemeti ve modülü Tencel Standarta göre %10 daha düşüktür. Bunun yanında daha açık bir yapıya sahip olması nedeniyle su emiciliği daha fazladır.

Tencel	dtex	mm
Standart	1.3	38
	1.4	38
	1.7	38/51
	2.2	50
Micro	0.9	34
LF	1.3	38
	2.2	50
	0.9	34
A100	1.4	38

Tencel elyafı diğer liflerle karışım halinde kullanılabilmekte ve boyanabilmektedir. Bununla birlikte pamuklu karışımlarda tencel, aynı boyamada pamuğa göre daha koyu boyandığından kumaşta homojen bir renk yerine açık-koyu şeklinde efekt oluşur.

Tencel A100 ve Pamuk kumaş numuneleri üzerinde yapılan bir çalışmanın sonuçları aşağıda görülmektedir. Buna göre 20 yıkamadan sonra Tencel A100ün renk haslığının pamuğunkine göre oldukça yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle dış giyimde büyük önem taşıyan renk haslığı ve parlaklığını tencel mükemmel bir şekilde sunmaktadır.

Reaktif boyanmış siyah renk tonunda karşılaştırmalı renk haslığı;

Kumaş	20 yıkamadan sonra Renk değişim değeri (DE)
Tencel A100	1,1
Pamuk	6,4

Lyocell(Tencel) Lifinin Üretimi

Lyocell, özel olarak yetiştirilen ağaç tomruklarından eriyikten lif çekim yöntemiyle elde edilen ve çekim eriyiği tekrar geri dönüştürülebildiğinden çevre dostu bir elyaftır.

Rejenere bir lif olan lyocell lifinin üretimi 4 basamakta anlatılabilir :

1. Ağaç hamurundan çözelti oluşturmak,
2. Çözeltiden lif çekimini sağlamak,
3. Çözücüyü uzaklaştırmak için lifi yıkamak,
4. Kurutmak.

Ağaç hamurundan çözelti oluşturmak: Ağaç hamuru parçalanır ve selüloz zincirleri olmayan amino oksid çözeltisinde kırılır. Amino oksid çözeltisi toksik olmayan organik bir çözeltidir ve doğaya bir zararı olmadan geri dönüştürülerek tekrar kullanılabilir. Çözeltinin yaklaşık % 99 u geri dönüştürülebilirdir.
Çözeltiden lif çekimini sağlamak: Hazırlanmış olan çözelti düse denilen, duş başlığına benzeyen ve üretilmek istenen lif kalınlığına ve şekline göre yüzlerce delik içeren çelik plakalardan geçirilir.
Çözücüyü uzaklaştırmak için lifi yıkamak: Düselerden çıkan lifler kurutulmadan önce yıkanırlar ve çözücü uzaklaştırılır. Üretim sırasında çok az miktarda atık çıkar ve bu atıklar zararsızdır. Ayrıca enerji tüketimi de azdır.
Kurutmak: Son işlem olarak çıkan lifler kurutulur ve kullanıma hazır hale getirilir.

Özellikleri

• Kağıt hamurundan elde edilir.
• Şeftali dokusu vardir.
• Dökümlüdür.
• Teri çekme özelliğine sahiptir.
• Çok çabuk kırışır fakat ayağa kalkınca eski formuna geri döner.
• Renklerini korur ve arka arkaya yapılacak yıkamalardan sonra bile solmaz.
• Çok yumuşak özel bir dokunuşa sahiptir.

Kullanım Alanları

• Erkek, kadın ve çocuk giysileri
• Havlu ve bornozlar
• Çarşaflar
• Sportif giysiler
• Çoraplar
• İç çamaşırları

Çeşitli Tencel Kumaş Kaliteleri