Desen: Herhangi bir yüzey üzerine bilinen, görülen, tasarlanan ve hayal edilen bir konuyu, kavramı, duygu ve düşünceyi çizgi ile ifade etmektir. Bu kavram, tüm görsel sanatların temelini oluşturur ve eğitim, desen tasarımı ile başlar.
Kumaşta desen: Günün moda etkileri, tasarımcının yaratıcılığı, baskı tekniği, kullanım alanı, kumaş türü ve müşteri isteklerine bağlı olarak yönlendirilen önemli bir estetik ögedir. Kumaş deseni tasarımı yapan kişi, kullanım yeri, amacı, baskı tekniği ve kumaş türünü göz önünde bulundurarak tasarım yapar. Örneğin, kadın giyiminde; bluz, iç çamaşır, elbise, erkek giyiminde; gömlek, kravat, pantolon, çocuk giyiminde; gecelik, dış giysi, elbise, pantolon, ev tekstilinde; perde, masa örtüsü, çarşaf için farklı nitelikte desenler ve kumaşlar kullanılır.
Desen tasarımı yapılırken farklı ögelerden yararlanılır. Tasarımcının iyi bir tasarım yapabilmesi için bu ögeleri bilmesi gerekir ve bu ögeleri kullanarak yapacağı deseni kullanım alanına göre tasarlar. Bu ögeler; nokta, çizgi, biçim, hacim, ışık, gölge, açık-koyu tonlar ve renktir.
Nokta: En yalın geometrik ögedir. Herhangi bir ucun bir yüzeyde bıraktığı iz olarak tanımlanır. Kullanılan ucun genişliğine göre noktalarda büyüyüp küçülebilir. Yüzeyler, aynı aralıkta, aynı büyüklükte noktalarla doldurulunca gri değerler elde edilir. Yüzeyde noktaların aralığını, büyüklüğünü değiĢtirerek
açık-koyu dalgalanmalar, ışık gölge oluşturulabilir.
Noktaların bir araya gelmesiyle oluşturulmuş desen örnekleri
Çizgi: Noktaların aynı veya değişik yönlerde sınırlı ya da sınırsız olarak ardı ardına dizilmesinden elde edilen şekildir. Çizildiği malzemeye göre eni ve boyu vardır.
Biçim: Şekil ve parçaların düzeni, dış görünüştür. İki boyutludur, uzunluğu ve genişliği vardır. Derinliği yoktur.
Hacim: Biçimin üç boyut kazanması ile hacim oluşur. Biçim, uzayda hareket ederek hacim kazanmıştır. Hacimler, gözde kütle ve sağlamlık etkisi yaratır. Desende hacim; ışık ve gölge kullanarak girinti, çıkıntı, kabarık özelliklerinin belirtilmesi ile sağlanır. Bu işlemler yoluyla desene dokunma duygusunu
uyandıracak bir anlam da kazandırılır.
Çizgilerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş desen örnekleri
Işık ve gölge: Işık, varlıkları görmemizi sağlayan fiziksel güçtür. Gölge, ışığın bir gölge tarafından yolunun kesilmesi ile ışıklı yerde oluşan karaltıdır. Işık ve gölge olmadan beyin doğru algılama yapamaz. Desende kullanılan ışık ve gölgeler desenin anlam kazanmasını sağlar.
Açık ve koyu tonlar: Renklerin açık ve koyu değerleriyle ilgili bir kavramdır. Denge, hareket birlik gibi kompozisyon ilkeleri desenin açık-koyu dağılımı ile sağlanır.
Renk: Işığın nesneye çarpmasıyla, yansıyan ışınların niteliğine göre gözde oluşan duyumların her biridir. Desen tasarımının en önemli ögelerindendir. Renklerin kullanımı, bağlı olduğu kurallar kadar bireyin duygularına da bağlıdır. Renk her zaman insanları etkilemiş, estetik beğeni ve rahatlık vermiştir.