Puntalama (Fr. entremêlement, fil entrelaçé, İng. entanglement; intermingling, entangled yarn) filament liflerden üretilen ipliklerde, belli noktalarda ipliğe dik doğrultuda soğuk hava püskürtülerek liflerin karıştırılması sonucu birbirine tutunmasını sağlama işlemidir. Puntalama işlemi ile belirli noktalarda ipliği oluşturan liflerin karıştırılması sonucu, belirli aralıklarla boğumlu bir yapı kazanmış, düz ya da tekstüre çok telli devamlı lif ipliklere puntalı iplik denir.
Puntalı kaşkorse kumaşlar
Tekstüre edilerek gerekli hacmi ve yumuşaklığı kazanmış filamentlerin tam bir iplik formuna gelebilmesi için az bir büküm verilmelidir. BCF (PP) iplik üretim tekniğinde ise verilecek bu büküm yerine puntalama ile filamentlere gerekli kohezyon kazandırılır.
Puntalamanın amacı, bir filament demetini belli noktalarda birbirine dolamak ve bu şekilde toplu bir iplik yapısı elde etmektir.
Tekstil endüstrisinde tekstüre teknolojisi büyük bir öneme sahiptir. Filamentlere hacimli yapı, iyi bir örtücülük, tuşe, ısı yalıtımı gibi özellikleri kazandırabilmek amacıyla tekstüre tekniklerinden faydalanılır.
Puntalı iplikler kullanılarak üretilmiş kumaşlar
Mekanik tekstüre tekniklerinden olan puntalama işlemi; daha önce termomekanik tekstüre yöntemleri ile tekstüre olmuş veya olmamış filament ipliğe basınçlı hava ile karmaşıklık vererek filamentlerin birbirlerine tutunmalarını sağlar.
İplik puntalama prensibi
Kesikli liflerden eğirilen ipliklerdeki lifler arası sürtünme kuvveti, bu ipliklerin çeşitli aşamalarda maruz kaldığı gerilmelere dayanabilmelerini sağlar. Ancak pek çok filamentten oluşan ipliklerde, filamentlerin paralel yerleşimi sebebiyle söz konusu kuvvet mevcut değildir. Puntalama işlemi ile filamentlerin birbirlerine tutunmaları ve böylece kohezyon kuvvetinin oluşması sağlanır, aynı zamanda ipliğe hacimli bir yapı kazandırılır. Tekstil endüstrisinde hızla artan ekonomik kısıtlar, konvansiyonel tekniklere alternatif daha ucuz yöntemlerin ortaya çıkmasını gerektirmiştir.
Şekil 1.Puntalama işlemi prensibi
Puntalama işlemi ise tekstüre, çekim ya da filament üretiminde, haşıllama ve bükümde olduğu gibi filament ipliğe bir bütünlük veren alternatif bir sistem olarak türemiştir. Bunun yanında, tekstüre ve çekilmiş iplikler için yeni bir birleştirme prosesi oluşturulmuştur. Sahip olduğu problemleri giderme çabasında olan puntalama teknolojisi, tekstil endüstrisinin geleceğinde daha da etkin olacağa benzemektedir.
Puntalı iplikler kullanılarak üretilmiş kumaşlar
POY Sürekli filament iplikler tekstüre iplik haline getirilirken, puntalı veya puntasız tekstüre iplik oluşumu sağlanabilir. Puntasız tekstüre iplikler daha ziyade, örme ve dokuma kumaşlarda atkı ipliği olarak tercih edilirken, puntalı iplikler dokuma kumaş oluşumunda çözgü ipliği olarak tercih edilmektedir. Buna ek olarak, merkezde filament polyester iplik ve etrafı hava jeti ile puntalı filamenletler tarafından sarılmış özlü iplikler dikiş ipliği olarak kullanılmaktadır.
Puntalı iplikler kullanılarak üretilmiş kumaşlar