Şiş örücülüğünde, model oluşturmak amacıyla, artırma ve eksiltme teknikleri kullanılarak oluşturulan boşluklara ajur denilmektedir.
Ajurlu örgüler son derece zevkli ve bir o kadar dikkat gerektiren örgülerdir. En ufak bir hata bile sayıların dengesinin bozulmasına ilmek sayısında artmaya ya da eksilmeye neden olur. Buda örgüde hiç istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarabilir. Bu nedenden dolayı ajurlu örgülere başlarken basitten karmaşığa doğru model seçimi yapmak daha doğru olur.
Ajurlu Örgülerde Kullanılan İplikler
El örgüsünde kullanılan en önemli malzeme kuşkusuz örgü ipliğidir. Şiş örücülüğünde kullanılacak ipliği doğru seçmek ve iplik türü hakkında bilgi sahibi olmak, örgünün başarılı olması açısından büyük önem taşımaktadır.
Ajurlu örgüler, örgü özelliği bakımından takılmaya ve çekilmeye son derece müsaittir. Bu sebepten dolayı daha çok dikkat edilmeli, takıldığı ve çekildiği zaman hemen kopmayacak sağlam iplikler seçilmelidir.
Hızla gelişen tekstil sektörü, iplik çeşitlerinin armasına yardımcı olmuştur. İmalatçılar, yün, pamuk, ipek, tiftik, floş gibi hammaddeleri değişik oranlarda karıştırıp, farklı büküm teknikleri kullanılarak her geçen gün piyasaya çok çeşitli yeni iplikler sunmaktadır.Bu iplikler şiş örücülüğüne olan talebin artmasına yardımcı olmaktadır.
Örgü iplikleri tüketiciye çeşitli şekillerde ve gramajlarda sunulmaktadır. Bu ipliklerin hepsinde üzerinde semboller bulunan kâğıt bantlar bulunur. İpliği markası, büküm özelliğine göre aldığı isim ve % de kaç oranında yün veya sentetik olduğu yazılıdır.
Resim 1.5: Ajurlu örgü modelleri
Ajur Oluşturma
- Yüz ve ters ilmekler şiş örücülüğünde örgünün temelini oluşturur. Bu ilmeklerle birlikte çok farklı teknikleri kullanarak desenler oluşturmak mümkündür.
- Ajur oluşturabilmek için artırma ve eksiltme teknikleri, diğer örgü teknikleriyle bir arada kullanılır.Ajurlu örgülerde neredeyse sayısız denecek kadar çok desen seçeneği mevcuttur.
- Ajur örgü tekniği desen çalışmalarında en çok kullanılan tekniklerden biridir. İlmek atılan kısımda bir delik oluşur.Örgüde bu deliklerin düz ve ters örgüler arasında değişik şekillerde yer alışı ile sayısız ajurlu desenler doğar.
İlmek atma işleminde ilmek sayıları artacağından şişteki ilmek sayısını koruya bilmek için bu teknikle birlikte eksiltme işlemi uygulanır.
İlmek Artırma
Resim 1.7: İlmek artırma
Artırmalar örgüde çok kullanılan önemli tekniklerden biridir.
Sıra başlarında, sonlarında, desen çalışmalarında, örgüyü biçimlendirmede ilik ve cep çalışmalarında önemli rol oynar.
Uygulanacağı yerin veya desenin özelliğine göre değişik şekillerde artırma yapılabilir.
Artırmalar uygulanış özelliğine göre değişik şekillerde uygulanabilir. Uygulama özelliğine göre görüntüleri birbirinden farklıdır.
Artırmaları uygulanış tekniğine göre şöyle sıralayabiliriz
- Şişe basit ilmek atarak artırma
- Şişe ilmek dolayarak artırma
- İlmek içinden ilmek alarak artırma
- İlmek dibinden ilmek alarak artırma
- İlmekler arasından iplik kaldırarak artırma
- Bir ilmeği birden fazla örerek artırma
- Diğerleri
Çizim 1.1: İlmek artırma teknikleri
İlmek Eksiltme
Resim 1.8: İlmek Eksiltme
Eksiltmeler, artırmalarda olduğu gibi uygulanacağı yerin veya desenin özelliğine göre değişik şekillerde yapılabilir.
Örgüyü biçimlendirmede (yaka, kol, çorap, eldiven, başlık vb)kullanıldığı gibi desen çalışmalarında da sıklıkla uygulanan bir tekniktir
Örgünün her ilmeğinde eksiltme yapılabilir.Eksiltmeler yapılış tekniğine göre birkaç başlık altında incelenebilir.
- İki ilmeği birlikte örerek eksiltme
- Örgünün yüzünden sağa meyilli eksiltme
- Örgünün yüzünden sola meyilli eksiltme
- İşin tersinden eksiltme
- Diğerleri
Çizim 1.2:İlmek eksiltme
File Ajur Yapma
File ajuru, yapım tekniği bakımından en basit ajur tekniğidir.Sürekli olarak birbirini takip eden eksiltme ve artırma işlemleri uygulanır. Çok tercih edilen ve sıkça uygulanan bir modeldir. Görüntüsünden dolayı yazlık merserize örgülerde, şal ve kaşkol yapımında, şapkalarda, hırkalarda, çocuk kıyafetlerinde ve birçok farklı örgüde kullanılmaktadır.