Tekstil Nedir?

Tekstilin tarihçesi hakkında daha derin bilgiler içeren bu yazı da öncelikli olarak tekstilin ne anlam ifade ettiğini öğrenmek, bize gerçek ipuçları hakkında fikir sağlayacaktır. “Tekstil” sözcüğü, “dokuma” manasına gelen Latin kökenli “texere” kelimesinden türetilmiştir. Tekstil, iplik olarak bilinen doğal veya yapay liflerden oluşan bir ağla yapılmış esnek bir malzemeyi ifade eder. Tekstiller (textiles), dokuma, örme, tığ işi, düğümleme ve elyafların birbirine geçirilmesi ile oluşturulur.

Tekstilin Tarihçesi

Tekstilin tarihçesi neredeyse insan uygarlığı kadar eskidir. Tekstil kendini zaman ilerledikçe daha da zenginleştirmiştir. M.Ö. 6. ve 7. yüzyıllarda, fiber kullanımının kayıt altına alınmış en eski göstergesi, İsviçre göl sakinlerinin kazılarında keten ve yün kumaşın bulunması ile birlikte olmuştur. Hindistan’da, ipek kültürünün izlerine M.S. 400 yılında rastlanmıştır. Ayrıca pamuk maddesinin izleri ise M.Ö. 3000 yılına dayanmaktadır. Çin’de, ipek böcekçiliği ve spin ipek tekniğinin keşfi M.Ö. 2640’da başlamıştır. Mısır’da M.Ö. 3400’de iplik keten ve dokuma sanatı ortaya çıkmıştır. Naylon gibi çeşitli sentetik elyafların keşfi, tekstil ürünleri için daha geniş bir pazar yaratmıştır. Yavaş yavaş geliştirilmiş doğal elyaf kaynakları keşfedilmiş, taşıma ve iletişim tesislerinin güçlü bir sisteme aktarılmıştır. Ülkeler arasında yerelleştirilmiş beceri, tekstil sanatının hızlı bir şekilde ilerlemesine sebep olmuştur.

Ülkelerde Tekstilin Tarihçesi

2018 Yılı Tekstil Sektörünün İhracat Payı

Türkiye’de Tekstil

Osmanlı İmparatorluğu’na dayanan, tekstil üretiminde uzun bir geçmişe sahip olan Türkiye, küresel tekstil ve hazır giyim sektöründe önemli bir ülke olmaya devam etmektedir. 2017 yılında tekstil sektörü, ülkenin tüm ihracatının yaklaşık yüzde dördünü oluşturmuştur. Bu istatistik ile Türkiye, dünya sıralamasında beşinci tekstil ihracatçısı olmuştur. Sektör hız kesmeden büyüme belirtileri göstermeye devam etmektedir. İhraç edilen tekstil ve hazır giyim ürünlerinin değeri 2000 yılından bu yana iki kattan fazla artmıştır. Türkiye’de üretilen tekstil ve hazır giyim ürünlerinin büyük bir kısmı Almanya, İngiltere, İspanya ve İtalya tarafından ithal edilmiştir. Tekstil ihracatında ilk dört sırada yer alan bu ülkeler sayesinde tekstil sektörü ciddi rakamlara ulaşmıştır. Türkiye 2016 yılında bu dört Avrupa ülkesine 10 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirmiştir.

Hindistan’da Tekstil

Hint tekstili zengin bir mirasa sahiptir. Hindistan’da tekstil sektörünün kökeni, insanların kıyafetlerin dokunması için ev pamuğunu kullanmaya başladıkları İndus Vadisi Medeniyeti’ne kadar uzanmaktadır. En eski içeriklerden olan Rigveda, tekstillerle ilgili edebi bilgileri içermektedir. Bu eser içerisinde, dokuma hakkında sanatsal ifadeler bulundurmaktadır. Ramayana ve Mahabharata, seçkin Hint destanlarıdır. Bu eserler de eski Hindistan’da çok çeşitli kumaşların varlığını bizlere anlatmaktadır. Bu destanlar, hem aristokratlar tarafından giyilen zengin bir giysiyi hem de sıradan insanlar tarafından giyilen sıradan basit kıyafetleri ifade eder. Çağdaş Hint tekstili sadece görkemli geçmişi yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda modern zamanların gereksinimlerini de karşılar. Bunun yanında Hindistan, örme kumaş alanında küresel çapta moda yaratan ürünler üretmeye devam etmektedir.

Japonya’da Tekstil

1869’da Japonya’nın başkenti Kyoto iken verilen resmi bir karar ile Tokyo olmuştur. Bu tarihten itibaren Japonya tekstilinin kalbi olan Nishijin Tekstil Merkezi’nin dokuma geleneği yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Sanayi Devrimi ile birlikte Nishijin dokumacıları modern teknolojiyi kendi eski tekstil sanatlarına entegre etmişlerdir. Bu uygulama, 1890’da Japonya’nın yeni kapitalist ekonomi politikalarıyla beraber büyümeye başlamıştır. Japonya’nın tekstil sanatı, Edo dönemi ve bunu izleyen Meiji dönemlerinde (1868 – 1912) kültürel bir farklılık ve dikkate değer bir sanatsal beceri sergilemiştir. Japonya tekstil alanında mükemmelliği kendisine hedef almış ve bu hedefe ulaşma yolunda çalışmalarını sürdürmektedir.

Çin’de Tekstil

Çin, tekstil sektöründe mükemmel bir mirasa sahiptir. Geçmişte ve günümüzde küresel tekstil ticaretinde önemli bir pazar payına ulaşmıştır. Çin tekstili, dünyaca ünlü, kaliteli ve derin sembolik anlamları ile mirasının ayrılmaz bir yönünü oluşturur. Tekstil, Çin geleneğini ve kültürünü sembolik olarak yansıtmaktadır. Çin’de tekstil genellikle refahla yakından ilişkilidir. Bu sektör piyasanın ritüellerinde yer edinmiştir. Ebeveynlerin çocuklarına olan olağanüstü sevgisi, geleneksel şenliklerde çocuklara hediye edilen mükemmel kıyafetlerle yansıtılmaktadır. Bu giysiler, pahalı malzemeler ve mükemmel işçilikle harmanlanarak yapılmaktadır.

Afrika’da Tekstil

Eski zamanlarda, Afrika’da tekstil ilginç bir şekilde gelişmiştir. Bir bez çeşidi para birimi olarak kullanılmıştır. Kumaş şeridinin genişliği Afrika’nın her bölgesinde standartlaştırılmıştır. Bu kumaş herkese tıbbi amaçlarla kullanılması için kabile reisleri tarafından eşit olarak dağıtılmıştır. Yerliler sargı bezi yapmak için sınırlı sayıda ve standart uzunlukta kumaş şeridine sahipti. Herkeste aynı miktarda bulunan bu kumaş daha sonra para birimi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bez, herkes tarafından kullanıldığından, oldukça dayanıklı ve kolayca bölünebilir olduğundan uygun bir para biçimi olarak ortaya çıkmıştır. Afrika’nın dokumacıları, boyacıları ve diğer tekstil sanatçıları zarif ve şaşırtıcı bir tekstil yelpazesi yaratmak için hep beraber hareket etmişlerdir. Tekstil’in gelişmesinde aktif bir rol oynamışlardır. Afrika kültürüne ait tekstiller, çeşitli tarzları bünyesinde barındırmaktadır. Adinkara, kente ve bogolan, gittikçe daha popüler hale gelen Afrika tekstillerinden bazılarıdır. Afrika tekstili, yoruba, ase-oke ve adire gibi terimlerle anılan ve küresel çapta fazla bilinmeyen stillere de sahiptir.