DÜZ ÖRME MAKİNEYE DESEN OTURTMA

Hazırlanmış olan desenin, makinede seri üretiminin gerçekleştirilebilmesi için gerekli ayarlamaları ve ölçü kontrolleri yapılmalıdır. Bu işleme makineye desenin oturtulması işlemi denilmektedir. Desenin makineye oturtulması için aşağıdaki işlemler sırasıyla yapılmalıdır.

Desenin Makineye Yüklenmesi

Düz örme makineleri, makinelerin üretilme şekline veya markasına göre fonksiyonların kullanılmasında farklılıklar göstermektedir. Kullanma fonksiyonları farklı olsa dahi aynı işlemler yapılır. Düz örme makinesine desenler bilgisayarlarda yapılır. Bilgisayarlardan disket, USB veya makine-bilgisayar direk bağlantı sistemi (selan bağlantısı) ile desen aktarımı gerçekleştirilir. Her makineye, kendine ait işletim sistemine uygun şekilde desen yüklenir.

Verilen Ölçülere Göre En ve Boy Ayarlamalarının Yapılması

Makineye yüklenen desenin içindeki ilgili satırdan çalışacak iğne sayısı ve rapor sayılarına bakılır. Bu iğne sayısına göre mekikler kontrol edilmelidir. İğne alanı üzerinde bulunan ve örgüde çalışmayacak mekikler mutlaka SEN alanının dışına taşınmalıdır. Aksi takdirde makineye zarar verebilirsiniz.

Plaka Üzerinde Örgü Alanı Hazırlama

Deseni yükledikten sonra desen programından, makinede çalışacak parçanın iğne aralığına bakılır. Örgü alanı hazırlanır. Taraklı makinelerde örgü alanı hazırlamaya ihtiyaç yoktur. Son teknoloji örme makinelerinde örgü tarak yardımı ile ana merdaneye kadar indirilir. Ancak biraz daha eski teknoloji makinelerde fire ipi ile örülerek veya makineye parça tutturularak iğne alanı örgüye hazırlanır.

Makine üzerinde iğne alanından geniş parça varsa iğne aralığının fazlalığı iğne ağzından boşaltılır.

Makine üzerinde hiç parça (örgü alanı) yoksa parça tutturma yapılır. Parça tutturma iki şekilde yapılır.

• Makinenin kendi programı ile parça tutturma işlemi: Bu programın kullanılabilmesi için makinenin yardımcı merdanesinin olması gerekmektedir. Aksi takdirde herhangi bir çekim olmayacağı için ilmek oluşumu zorlanacak ve iğne ağzında yığılma olacaktır. Yığılmayı makine üzerindeki sinkırlar kısmen de olsa engellemektedir. Yardımcı merdane olmayan makinede bu şekilde parça tutturulmaz.
• İğne aralığına elle parça tutturma işlemi: Elle parça tutturma işlemi sırasında dikkat edilecek noktalar şunlardır:
  • Tutturulacak parça gevşek (file) örülmüş örme parçası olmalıdır.
  • Tek plaka ve örülecek iğne alanı genişliğinde parça olmalıdır.
  • Parça, iğne aralığına bir dolu- bir boş şeklinde tutturulur.
  • Parçanın merdaneye ulaşacak kadar uzun olması gerekir.
  • Her iğneye birden fazla ilmek tutturmamaya dikkat edilmelidir.

Desende Çalışacak Mekiklerin Kontrolü ve Ayarlanması

İş emrinden veya desenden okunarak çalışacak mekikler tespit edilir. Parçanın örülmesi sırasında çalışacağı yere göre bobinler cağlığa dizilerek iplikler bağlanır. Parçanın sağ ve sol kenarlarında kaçık olmaması için mekik durak noktaları ayarlanır. Bu ayarlama sırasında örgü alanına ne çok yakın ne de çok uzak olmamalıdır. Örgü alanına yaklaşma mesafesi için iğne adedi makine inceliğine göre değişkenlik göstermektedir. İki mekik arasında 5 ile 7 iğne olması yeterlidir. Örneğin 7 numaralı makine için 3 iğneden yakın, 7 iğneden uzak olmamalıdır.

Örülecek Kumaşın Özelliğine Göre Merdane Çekim Ayarlarının Yapılması

Makine üzerinde merdane ayarı WM dediğimiz değere bakılarak yapılmalıdır. Bu ayar ne çok çeken ne de örgüyü bol bırakacak şekilde olmalıdır. Örgü sırası bitiminde iğnelerde bulunan maylar iğnenin üzerinde asılı kalacak şekilde durmalıdır. Çekimin fazla verilmesi iğne dilinin bozulmasına, örgünün yırtılmasına ve bunlara bağlı olarak kumaşın zarar görmesine neden olur. Ayar az verildiğinde ise bu defa da iğnelerin üzerinde yığılma olur. Bu da iğne ağzında iplik yığılmasından dolayı iğne ve platin kırılmalarına neden olur.

Örülen Kumaş, İplik, İplik Katı ve Özelliklerine Göre İlmek Boylarının Ayarlanması

İplik katını kalın makinelerde daha fazla kullanırız. İnce makinelerde örneğin 12 gg bir makinde 20/2 Nm bir iplik tek kat kullanılabiliyorken 5 gg bir makinede bu iplik katı en az 3 olmalıdır. Ayarları açtıkça iplik katı da artırılabilir. Örülen kumaşın iplik, iplik katı ve kumaş özelliğine göre ilmek boylarının ayarlanması gerekmektedir. İlmek boyları makine kalınlığı, kullanılan iplik numarası, örülecek ürünün modeline göre değişmektedir. Hatta kullanılan iplik rengine göre bile may ayarları değişmektedir. Aynı numara ve özellikteki bir siyah iplikten örülen kumaş, beyaz iplikten örülen bir kumaştan daha sert durmaktadır. Bu serlik farklılıkları ancak ince numara makinelerde daha iyi hissedilmektedir.

Çardak Ayarlarının Yapılması

Îş emrinde, hangi mekiğe hangi renk ipliğin takılacağı, kaç kat bağlanacağı bellidir. Buna göre iplikler çardaklardan ve yan gergilerden geçirilir. Çardak ayarı ipliğin düzenli ve belli bir gerginlikte makineye beslenmesini sağlar.

Makinenin Genel Ayarlarının Yapılması (Hız, Kafa Çıkışı, Mekik Çıkışı vb.)

Desenin özelliğine göre mekik durak noktalarının ayarlanması gerekir. Aksi takdirde örgü alanından uzak duran mekik, örgü alanına girerken ilk iğnelerin ağzına iplik besleyemeyeceğinden ilmek kaçmasına neden olur. Özelikle kesimsiz (reglanlı) ürünler çalışılırken dikkat edilmelidir. Örgü alanına çok yakın olması da iğnelere çarparak kırılmasına neden olur. Mekiğin örgü alanından ideal uzaklığı iki ile beş iğne arasındadır. Makine inceliğine göre değişiklik gösterir.

Programın Test Edilmesi

Yapılmış olan desen programının, makine markasına göre testi yapılır. Makine markasına göre farklılık gösterir. Bunun için makine kullanım kılavuzundan yararlanmalısınız. Test programı mekik giriş çıkışlarına göre mekik verilip verilmediği, sistem sayılarının uygun olup olmadığı gibi verileri kontrol eder. Programdaki desen hatalarını göstermez, kısaca sadece desenin makineye olan uyumunu kontrol eder.

Test Parçanın Örülmesi

Düz örme makinesine, makine kullanım kılavuzuna göre örgü başlama verilir. Test parçasının örme işlemi bitince makine kendini durdurur. Örme parçasının tamamının makineden çıkarılması için süzme programı ile merdane dışına kadar parça süzdürülür. Süzdürme işlemi ile örme işlemi sonlanmış olur.

Test Parça ile Numune Parçanın Karşılaştırılması ve Gerekli Değişikliklerin Yapılması

Örülen örme parça, orijinal numune parça ile karşılaştırılarak ilmek ayarı (tuşesi) kontrol edilir. İş emrinde verilen en ve boy ölçüleri, mezura yardımıyla örme parçanın ölçüsü ile karşılaştırılır. Ölçü ve ayar farklılıkları gerekli olan değişikliklerle giderilir.

İkinci Test (Düzeltme) Parçanın Örülmesi

Yeniden düzenlenmiş ayarlamalarla örme parçası makinede yeniden örülerek; birinci test parçası ile karşılaştırılır. Bu karşılaştırma sonunda beklenen sonuç elde edilmemişse ayarlar değiştirilerek testlere devam edilir. İstenilen sonuç elde edildiğinde ilgili birime teslim edilir.