Egalizenin Önemi
Kumaş dokuma sırasında ve daha sonra gördüğü terbiye işlemlerinde germeye ve çekmeye maruz kalmakta düzensiz geçişler sonucu atkı ve may kaymaları oluşabilmektedir. Bu iki şekilde ortaya çıkar:
- Makineden geçirirken bir kenardan diğerine kayma (çarpıklık),
- Mamulün orta kısmında kavislenme şeklinde oluşan atkı kayması.
Bazen ramözlerdeki ayarsızlıktan bazen de kurutucunun çok hızlı çalıştırılması sonucu oluşabilir. Bu hataları gidermek amacıyla egalize işlemi yani düzgünleştirme yapılır. Bu nedenle egalize genellikle son basamak olarak önem kazanmıştır. Özellikle çizgili ve ekoseli kumaşlardaki düzgünsüzlük daha göze çarpıcı olduğundan bu tip kumaşlarda daha da önemlidir. Egalize yaparken mamulün en, boy ayarı ve istenilen metrekare ağırlığının tutturulmasına da dikkat etmek gerekmektedir. Bu işlem, dokuma kumaşlar için örme kumaşlara kıyasla daha kolay olmaktadır. Çünkü çekme oranı daha azdır ve daha kolay saptanır (mamulün formu nedeniyle)
Kumaşın Egalize Amacıyla Makineye Takılması
Terbiye işlemleri sonunda en, boy ayarının kontrolünün yapıldığı makineler;
- Terbiye işlemleri sonunda en, boy ayarının kontrolünün yapıldığı makineler;
- Dokuma kumaşlar için ramöz, Örme kumaşlar için buharlı kalandır, egalize ramözü ve ramözlerdir.
Egalize işlemi, ramözün yapısı nedeniyle ramözlerdeki kurutma işlemleri sırasında kolaylıkla uygulanmaktadır. Fakat kurutma işlemini ramözlerde yapmadığımız mamuller de egalize amacıyla ramözlerden geçirilmektedir. Egalize ramözleri daha az kamaradan oluşur. Çünkü amaç kurutma değil, egalizedir. En egalizesi ramözlerdeki taşıma zincirleri birbirlerine yaklaştırılıp uzaklaştırılarak sağlanır. Boy egalizesi ise avanslı besleme (çekmezlik özelliği kazandırma) veya kumaşın zincirden daha yavaş beslenmesiyle (esnetilmesiyle) sağlanır.
Egalize işlemi
Kuru Olarak Egalize Yapma
Terbiye işlemleri sonunda kumaşta istenen en veya boy tutturulamamışsa egalize ramözünden geçirilerek istenen değerler kazandırılır. Kumaş, kurutulmuş olduğu hâlde atkı veya çözgü kayması varsa bu şekildeki mamul piyasaya sürülemeyeceğinden kuru olarak ramözden geçirilir. Ramöz girişinde atkı düzenlemesi yapılır. Kumaş, gergefe girerken bu hatayı giderecek şekilde tutuculara sevk edilir. Gerekli ayarlar tutturulduğunda oluşturulan parti geçirilir. Çizgili kumaşta çizgilerin paralel olması ekoseli kumaşlarda karelerin istenen ebatlarda olması ayarların tuttuğunu gösterir. Örme kumaşlarda (özellikle havlularda) gramaj daha önemlidir. Bunun için de ramözlerden yararlanılır.
Fularddan Geçirerek Egalize Yapma
Egalizenin daha kolay yapılabilmesi için gerekirse ramöz önündeki fulard teknesine su alınarak çalışılabilir. Böylece fulardan geçerken belli oranda flotte aldırılarak nemlendirilen kumaş atkı ayarlayıcılarından geçip paletlere gelir. İstenilen ende ayarlanmış tutucular ile makineye sevk edilirken hesaplanan avans miktarı verilerek çalışma tamamlanır.
Ramözde Egalize Yapma
Egalize amacıyla en çok kullanılan makinelerdir. Hem dokuma kumaşlar için hem de örme kumaşlar için uygulama alanı geniştir. En, boy ayarının kolaylıkla yapılabilmesi örme kumaşlarda istenen gramajın tutturulabilmesi örme kumaşlarda may düzgünsüzlüğünün giderilmesi işlemlerinde egalize ramözleri veya ramözlerden yararlanılır.
Otomasyon Yardımıyla Egalize Yapma
Kumaşta atkı eğriliği fazla değilse ramöz girişinde atkı ayarları yapılır ve makine otomatiğe bağlanır. Makine girişindeki kumaşın düzgün ortalanmasını sağlayan tahterevalli uygulamasından geçen kumaş, atkı kaymasını algılayan otomatik algılayıcılara gelir. Burada otomatik olarak hatalar belirlenir. Atkı düzelticilerine gelen kumaş, kavisli valsler yardımıyla bombesinden kurtulur. Çelik valsler yardımıyla da çarpıklıklarından kurtulur. Böylece tüm parti, aynı ende ve düzgünleştirilmiş olarak çıkar. Atkı kaymaları düzeltilerek iğnelere gelen kumaş en ayarlaması yapıldıktan sonra kamaralara girmeden buharlamaya tabi tutulur. Böylece nemli kumaş daha kolay egalize olur. Aynı durum boy stabilitesi için de söz konusudur. Özellikle ekoseli mamullerde rolikler aracılığıyla düzeltme yapılır. Giriş beslemesi, kamaraların ısıtılması (istenen nem oranına göre) ve buna bağlı olarak makinenin hızı ayarlanarak otomatik olarak çalışma yapılabilir. Çıkışta soğutma bölümünden geçen kumaş, nem algılayıcılarından geçerken nem miktarı otomatik olarak kontrol edilir. Buna göre yani kuruma derecesine göre istenirse kamaraların ısıları artırılıp azaltılabilir. Daha sonra genellikle pastal hâlde yığılarak istiflenen kumaşın egalize işlemi tamamlanmış olur
Elle Egalize Yapma
Kumaştaki eğriliği düzeltebilmek amacıyla işçiler tarafından yapılan bir uygulamadır. Partideki kayma fazlaysa kontrol paneli manuel olarak ayarlanır. Atkı kayması işçiler tarafından sürekli kontrol altında tutularak giderilmeye çalışılır. Bombe veya çaprazlık el ile ayarlanmak suretiyle kontrollü olarak düzeltilir.