HAZIR ŞABLONLA PARÇA BASKI YAPMA

Pigment Baskı Patı Hazırlama

Baskı patı; baskıda kullanılan boyar maddelerin desene uygun bir şekilde kumaşa aktarılmasını sağlayan kıvamlı çözeltidir. Baskı patında boyar maddenin çözünmesini, kumaşa bağlanmasını ve fikse olmasını sağlayan kimyasal maddeler de mevcuttur. Pigment baskı patı hazırlarken aşağıdaki reçete ile çalışılır.

Baskı patına konulacak kimyasallar reçetedeki sıraya göre yüksek devirli bir mikserle karıştırılarak ilave edilir.

Su                        786 g/kg
Binder                180g/kg
Kıvamlaştırıcı     15g/kg
Emülgatör          15g/kg
Amonyak           4g/kg

Hazırlanan pigment baskı patına istenen renklerde pigment boyar madde ilave edilerek hazırlık tamamlamış olur.

Pigment boyarmadde

Baskının Yapılışı

Baskı yapılacak kumaş, önceden yapıştırıcı sürülmüş baskı masasına, atkı ve çözgü yönlerine dikkat edilerek yapıştırılır. Ölçü alma işlemi; baskı kalıbının masaya konduğunda desenin nereye basılacağının belirlenmesi işlemidir. Kumaşın basılmak istenen yeriyle kalıbın konacağı yer, önceden baskı masası kenarlarında bulunan kılavuzlarla ölçü alınarak belirlenmelidir. Birden çok rengi olan desenlerde her renk için ayrı bir baskı kalıbı hazırlamak gerekir.

Baskı patı, rakle adı verilen sıyırıcı alet ile sıyrılarak desenin bulunduğu açık kısımlardan kumaşa aktarılır. Rakle, genellikle kauçuk uçlu bir alettir. Ucu, farklı şekillerde olabilir. Desenin özelliklerine göre seçim yapılır. Yuvarlak uçlu olanlar büyük desenlerde, sivri uçlu olanlarsa küçük ve ince kontürlü desenler için seçilebilir.

Baskıya başlamadan önce tüm kalıplar baskı işlemi için rötuşlanır. Çerçeve kenarlarındaki boşluklar kapatılır ve numaralandırılır. Kontürlü desenlerde kontürün en son basılacağı düşünülerek numaralandırılması gerekir.

Fon; bütün desenin olduğu bölgeye renklerin daha net, baskının daha örtücü olması için beyaz örtücü pat ile yapılan baskıdır.

Aşağıda renkli bir baskı uygulamasının renk sırasına göre basılma işlemi görülmektedir.

Varyant ve Hazırlanışı

Baskıya hazırlanmış şablonlarla planlanan renkler değiştirilerek farklı renk kombinasyonlarıyla baskı yapılmasına varyant hazırlama denir.

Yukarıdaki resimlerde kullanılan renkler değiştirilirse aynı desenin farklı renklerde görünüşü yani varyantı hazırlamış olur.

Baskının Fiksajı

Yapılan baskıların kalıcı olmasını, yıkamayla rengin akmasını önlemek için baskı sonrasında, fikse edilmesi şarttır.

Baskıların fiksajı 3 değişik şekilde yapılmaktadır:

1. Buhar fiksajı
2. Kuru ısı fiksajı
3. Yaş fiksaj

Baskıların fiksaj yöntemi, baskı yapılan mamulün cinsine ve kullanılan boyarmaddeye göre seçilir. Fiksaj işlemi, fikse makinelerinde gerçekleştirilir.

Resim 2.11: Fikse makinesi

Baskının Yıkanması

Basılan ve fikse edilen mamullerin üzerinde bulunan kimyasal maddeleri uzaklaştırmak, dış etkenlere karşı (yıkama, sürtme, ışık vb.) dayanıklılığını artırmak ve renk tonlarının son hâlini görebilmek için yıkama işlemine tabi tutulması gerekir. Yıkama işlemi, genellikle sabunlama ve durulama şeklinde yapılır.

Sadece pigment boyar maddelerle yapılan baskı sonrası yıkama işlemine ihtiyaç duyulmaz. Diğer tüm boyar maddelerle yapılan baskılardan sonra yıkama yapılması gerekir. Yıkama işlemi, yıkama makinelerinde kumaş açık en formundayken yapılmalıdır.