Elde edilecek olan ipliğin düzgünsüzlüğünü artırmak içi dublajın önemi büyüktür. Bu sebepten dublaj hesaplamalarının yapılması önem taşımaktadır.
Dublajın (Katlama) Tanımı
İki veya ikiden fazla bandın uzunlamasına bir araya getirilmesi işlemine dublaj (katlama) denir. Dublaj sayıları yaklaşık 4 ila 16 arasında değişebilir. Melanj bant üretiminde ise çekme makinesine 32 dublaja kadar besleme yapılabilir.
Dublajın (Katlama) Önemi
Dublaj işlemindeki asıl amaç karışımı artırıp düzgünsüzlüğü azaltmaktır. Doğal olarak dublajla materyaller arasında da karışım (harmanlama) yapılmış olur. Dublaj özellikle bandın enine kesitindeki homojenliği etkilerken dolaylı olarak iplik numarası da etkilenir. Eski iplikçilerin bir sözü vardır: “İplikçinin sanatı karışımda gizlidir.” Bu sözle karışımın dolayısıyla dublajın önemi vurgulanmıştır.
Lif karışımında çeşitli amaçlar: İplik planında belirtilen dublaj sayısı kadar tops veya kova dolu yün bantları makinenin besleme (cağlık) kısmından makineye beslenmelidir. Aksi takdirde dublaj eksikliği otomatikman farklı türdeki elyafların eksik olmasının yanı sıra iplik numarasının da yanlış çıkmasına sebep olacağı gibi çalışma zorlukları da çıkarır.
Örneğin; bir iplik planında 12 dublaj, % 67 polyester %33 yün çalışılmaktadır. 8 polyester bandı ve 4 yün bandı eder. İşçi hatasından dolayı 7 bant polyester 4 bant yün verildiğinde çeşitli sorunlarla karşılaşırız. Dublajın ve sayısının önemini anlamanız beslemede eksik girilen dublajın iplikteki etkilerini iyi kavramanızı sağlar.
Lif karışımında aşağıdaki özellikler dikkate alınır:
- Homojenlik: Karışım ile olabildiğince düzgün dağılımlı bant elde edilir. Mevsim, klima ve bakım koşullarından ötürü hammadde üzerindeki olası değişiklikleri ve üretim hatalarından kaynaklanan sapmaları eşit dağıtarak her noktası aynı özelliği gösteren bir ürün elde etmektir.
- Kalite: Farklı kaynaklardan gelen hammaddelerin bant içerisinde· (dolayısıyla iplik) homojen dağılımı sonucu üretilen ürünün kalitesi yükselir. Materyallerin iyi özelliklerinden yararlanılır.
- Ekonomiklik: Pahalı olan liflerin bir kısmı yerine oldukça ucuz olan· yapay lifler kullanılabilir.
- Optik: Kullanım yerine ve amacına uygun olarak düzgün satıhlı· (yüzeyli), parlak-mat lifler veya lif karışımları kullanılır.
Eksik Dublajın Etkileri; Aşağıdaki sonuçlar kontrolü yapılmayan yarı mamul ve mamullerde görülür. İşletmelerdeki fizik laboratuvarında bantlara yapılan kontroller sonrası yukarıdaki hataların oluşumu engellenmektedir ancak bandın üretim anından bant numunesinin test sonucuna kadar geçen sürede enerji, işçilik, materyal gibi kayıplarımız yine de olacaktır. Buna göre;
- İplik istediğimiz numarada çıkmaz.
- İpliğin kalitesini etkiler.
- Maliyeti dolayısıyla iplik fiyatını etkiler.
- Makinelerdeki yanlış ayardan dolayı iplik kopuşları olur.
- Karışım iyi olmaz.
- Melanj üretiminde istediğimiz renk tutmaz.
Karışım Oranını Hesaplama
Karışım oranı hesaplaması, farklı cins veya renklerde kullanılan bantların çekme makinesine beslenecek dublaj sayıları dikkate alınarak yüzde değerlerini bulma işlemine denir. Hesaplama, bantların renklerine ve cinslerine göre yapılır.