MAKİNEDE APLİKE TEKNİĞİ

Aplike; sözlük anlamıyla uygulama veya üzerine koymak demektir. Fransızca bir kelimedir. (Appliqué) Aplike sonucu meydana gelen işleme aplikasyon denir. Aplikenin bir başka adı da “kapama”dır. Patchwork olarak tanıdığımız parça birleştirme tekniği ile de aplike çalışılmaktadır. Aplikede iki çeşit kumaş kullanılmaktadır;

• Fon kumaşı (Zemin kumaşı): İşlemeye esas olan kumaştır.
• Aplike kumaşı: Fon kumaşı üzerine uygulanacak kumaştır.

Aplike, fon kumaşı (zemin kumaşı) üzerine ikinci bir kumaşın (aplike kumaşı) desen özelliğine göre desen çevresinden çeşitli nakış iğneleri uygulanarak tutturulmasıdır. Makinede aplike daha kısa sürede yapılması nedeniyle zaman ve enerjiden tasarruf sağlamaktadır.

Aplike, genellikle ince – kalın, sarma ve fantezi Çin iğnesi ile uygulanmakla beraber yardımcı nakış iğneleri (kordon tutturma, kum işi, astragan işi, sap işi, makine dikişi) kullanılarak daha zengin desenler ve zevkli ürünler elde edilmektedir.

Aplike, dokumanın iplikleri kapatılarak yapılan iğneler grubunda yer alır. Ayrıca aplikenin altı pamuk veya elyafla kabartılarak değişik çalışmalar yapılabilir.

Aplike Tekniğinin Desen Özelliği

Aplike tekniği çok geniş yüzeylere rahatlıkla uygulanabilir. Genellikle fazla ayrıntılı olmayan desenler makinede rahat çalışılabilmesi açısından tercih edilir. Ayrıntılarda yardımcı iğne tekniklerinden yararlanmak daha başarılı çalışmaların ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

Desen İçin Faydalanılan Kaynaklar

• Bitkisel bezemeler: çiçekler, yapraklar, sebze ve meyveler, dallar
• Geometrik bezemeler: üçgenler, kareler, zikzaklar, girift motifler ve kilim desenleri
• Nesnel bezemeler: çit, çanta, sepet vb.
• Figüratif bezemeler: çizgi kahramanlar, çocuk ve hayvan figürleri

Ayrıca basit nakış iğneleri, Beyaz iş, Maraş işi, Türk işi desenleri, kumaş desenleri, temsili resimler, kartpostallar, resimli çocuk dergileri işlenmiş ürünler, desen kitapları ve müzelerden faydalanılabilir.

Aplikenin Uygulandığı Yerler

Aplike tekniği geniş yüzeylere rahat uygulanabildiği için yatak örtüleri, pike ve nevresim takımları, bebek yatak takımları, masa örtüleri, oda takımları, seccade ve dekoratif örtülerin yanı sıra günlük hayatta kullandığımız kıyafetlere, yastık, kırlent, pano, abajur gibi her tür eşya üzerine uygulanabilmektedir.

Özellikle çocuk ve bebek odası düzenlemelerinde ve kıyafetlerinde en çok aplike ile işlenmiş ürünler tercih edilir.

Aplike, kenar temizleme tekniği olarak da uygulanabilir.

Aplike Yaparken Dikkat Edilecek Teknik Esaslar

• Desen koyu çizilmemelidir.
• Desen zemin kumaşının tersine ve düzgün çizilmelidir.
• Kumaşlar çekme ihtimaline karşı yıkanmış ve ütülenmiş olmalıdır
• Yıkanınca boya veren, sağlam olmayan kumaşlar kullanılmamalıdır.
• Zemin ve aplike kumaşının en ve boy iplikleri üst üste gelmelidir.
• Kumaş kalınlıklarına uygun iplikler kullanılmalıdır.
• Fon ve aplike kumaşı ile tutturma ipliği renkleri uyumlu olmalıdır.
• Fon ve aplike kumaşı aynı cins olmalıdır.
• Aplike kumaşı ile zemin kumaşı düzgün teyellenmelidir.
• İşlenirken desen bozulmamalıdır.
• Aplikelik kumaş ince ise tela kullanılmalıdır.
• İşlemenin bitiminde fazla parça sivri uçlu, keskin, küçük bir makasla kesilmelidir.
• Ürün yumuşak bir zemin üzerinde tersinden ve düz boy ipliği yönünde ütülenmelidir.

Aplike Tekniğinde Kullanılan Kumaşlar

Yıkanınca boya vermeyen, sık dokunuşlu, düz ya da desenli, her cins ve türden kumaşlar ve yüzeyler üzerine uygulanabilir.

Kumaş Çeşitleri, Akfil, patiska, opal, terikoton, keten, saten, alpaka başta olmak üzere yöresel dokuma kumaşlar, ipek, tafta, polar, deri, süet ve pike gibi kumaş ve yüzeylere uygulanır.

NOT: Kumaş özelliği dikkate alınarak, ince dokunuşlu aplike yapılacak olan kumaşlarda tela kullanılması tavsiye edilir.

Kumaş Özellikleri:  Seyrek olmayan, sık dokunuşlu, düz ya da desenli, her cins ve türden kumaşlar ve yüzeyler üzerine uygulanabilir. Genellikle fon kumaşı ile aplikelik kumaşın aynı cins olması tercih edilir. Keten üzerine keten, poplin üzerine poplin, saten üzerine saten vb.

Fakat kullanılacak yerin özelliğine göre farklı cins kumaşlar da kullanılabilir. Pazen bebek battaniyesi üzerine peluş kumaş, süet kırlent üzerine deri, pike üzerine terikoton, tafta üzerine organze veya şifon gibi.

Yıkanınca boya vermeyen kumaşlar kullanılmalıdır. Fantezi ürünler, yıkama gerektirmeyen ürünler ve panolarda bu durum dikkate alınmayabilir.

Aplike Tekniğinde Kullanılan İplikler

Kumaş ve desen özelliği dikkate alınarak birçok iplik kullanılabilir.

• Makine nakış iplikleri,
• Makine nakış simleri,
• Kordon ipliği,
• Alt iplik (üst iplikle aynı renkte ve sağlam olmalı)

Aplike Tekniğinde Kullanılan Yardımcı Malzemeler

Çeşitli ebatlarda ve şekillerde pul, boncuk, inci, straz, kurt, tırtıl gibi malzemeler aplike tekniğinde kullanılan yardımcı malzemelerdir. Hayvan figürleri için göz, burun ve ağız gibi malzemeler de ürünü süslemek için kullanılır. Yardımcı malzemeler makinede çalışıldığı gibi desene ve kullanılacağı yere göre el ile de dikilebilmektedir. Ayrıca piyasada satılan hazır aplikelerle yeni kompozisyonlar oluşturulabilir.

Aplike Kumaşı İşlemeye Hazırlamak

Doğal liflerden yapılan ipliklerin nemi emdikleri zaman çapları genişler ve boyları kısalır. Bu nedenle fon ve aplikelik kumaşlar kullanılmadan önce mutlaka yıkanmalıdır. Bitmiş ürünün ölçüsü kullanılacağı yere ve zevke göre belirlenir. Kenar temizleme payları da hesaplanarak düz iplik yönünde kumaş kesilir, ütülenir. Sürfilesi soldan sağa doğru yapılarak orta teyelleri alınır. Tekrar ütülenir. Desen kumaşa geçirilir, kasnak bezleri dikilerek kumaş kasnağa gerilir.

Ölçü ve Oran

Yapılacak ürünün ölçüsü kullanılacak yere göre tasarım yapılırken belirlenir. Yapılacak olan işlemenin standart bir ölçüsü olmayabilir. Önemli olan ürünün ölçüsü belirlenirken kullanılacağı yerle olan orantısıdır. Kumaş ölçüsünü hesaplarken kenar temizleme payları da hesaplanmalıdır.

Deseni Kumaşa Geçirmede Kullanılan Araç ve Gereçler

Parşömen kâğıdı- kalemler (desen çizmede HB, tersini koyulaştırmada 2B, deseni kumaşa geçirmede 2H veya 3H) – kalemtıraş – silgi- cetvel- mezür- ışıklı masa- işlenecek desen ve işlenecek kumaş – toplu iğne veya bant

Aplike Tekniğinde Kullanılan Desen Geçirme Teknikleri

İşlenecek kumaşa desen geçirme tekniği seçilirken kumaşın özelliği, uygulanacak işleme tekniği ve desen özelliğine göre karar verilir. Kumaş fazla bastırılmadan ütülenir. Aplikede diğer işleme tekniklerinden farklı olarak desen kumaşın tersine çizilir ya da aplikelik kumaş fon kumaşı üzerine teyellenir, desen aplikelik kumaşa çizilir.

Genellikle çizerek desen geçirme tekniği uygulansa da delerek, kopya (karbon) kâğıdı ile teyelleyerek, ütüleyerek desen geçirme teknikleri ile de desen kumaşa geçirilebilir. Doğru desen geçirme tekniğinin seçilmesi ve uygulanması işlemenin sonucunu etkiler.

Aplike Tekniğinde Kumaşı Germe

Kumaşı Germenin Önemi: Gerilen kumaş üzerinde işleme daha kolay ve hızlı yapılacağından zamandan tasarruf sağlar. Daha kaliteli ve düzgün işlemeler ortaya çıkar. Kumaşın yıpranması engellenir. Bu nedenle kumaşı kasnağa tekniğine uygun germek önemlidir.

Kullanılan Germe Araç ve Gereçleri:  İşleme kumaşı,  Makine nakış kasnağı,  Kasnak bezleri,  Toplu iğne,  Ekstrafor,

Kumaşı Kasnak ile Germe: Kasnak kullanılmadan önce temiz bir bezle silinir. Desen çizilen işleme kumaşının altına kasnağın dış çemberi yerleştirip, kasnak bezleri en ve boy iplikleri yönünde yerleştirilerek iç çember bastırılarak kumaş kasnağa gerilir.

Makineyi Aplike Tekniğine Hazırlama

Kullanılan Araç ve Gereçler

• Dikiş makinesi (düz veya zikzak)
• Makine aksesuarları
• Makine iğnesi (kumaşın kalınlığına uygun)
• Makine nakış iplikleri
• Kordon ipliği
• Alt ipliği (üst iplik renginde)
• Desen
• Kumaş (fon ve aplikelik)
• Kasnak ve kasnak bezleri veya germek için kâğıt
• İğne (dikiş iğnesi), iplik, makas
• Makine yağı
• Küçük tornavida
• Büyük tornavida
• Dikiş sökme aleti
• Fırça
• Toz bezi

Aplike Tekniğini Uygulama

Makinede aplike uygulanırken aplikelik kumaş fon kumaşına İnce Sarma (alttan kordon yürüterek), Kalın (ayaklı) Sarma, Fantezi Çin iğnesi ve şekilli Susma ile tutturulur. Bu tekniklerin seçimi ürünün kullanılacağı yer, işlemenin netliği ve kalitesi bakımından önemlidir.

İnce Sarma (alttan kordon yürüterek) ile Aplike için aşağıdaki işlem basamaklarını takip ediniz.

Aplikede Kullanılan Yardımcı İğne Teknikleri

Aplikede tutturma tekniklerine uygun yardımcı iğne tekniklerinin doğru seçilmesi ve uygulanması bitmiş ürünümüzün genel görünüşünü de etkiler.

Aplikede,

• Makine dikişi (üçlü-beşli) ,
• Kordon tutturma,
• Kum iğnesi,
• Astragan İşi,
• Fantezi Çin İğnesi yardımcı iğne tekniği olarak uygulanır.

Bunun yanı sıra puan, fantezi işlemelerde pul-boncuk dikilerek de süslemeler yapılmaktadır.

Aplikede Kenar Temizleme

Kenar Temizlemenin Önemi

İşlenmiş ürünün son aşamalarından biri olan kenar temizliği son derece önemlidir. Ne kadar düzgün işleme yapılırsa yapılsın uygun olmayan bir kenar temizliği işimizin genel görünüşünü olumsuz yönde etkileyecektir. Kenar temizleme tekniği işimizin göze hoş görünmesi için de uygulanır. Aplikeli işlemelere estetik, kullanışlılık ve süsleme yönünden değer kazandırır.

Aplikede,

• Köşe yaparak
• Makine nakışı yaparak,
• Aplike yaparak,
• Sarma ve susmalar yaparak kenar temizleme teknikleri uygulanabilir.

Kenar Temizleme Tekniğini Seçerken Dikkat Edilecek Noktalar

Aplikede uygulanacak kenar temizleme tekniğine ürüne başlamadan önce karar verilmelidir. Kenar temizleme tekniğinin kaç santimetreden yapılacağına karar verdikten sonra desen yerleştirilmelidir.

Kenar Temizleme Tekniğini seçerken;  

• Yapılan işlemenin tekniğine,
• Kullanılan kumaşın cinsine,
• Kullanım alanına uygun olmasına,
• Günün modasına,
• Kişinin zevkine uygun olmasına dikkat edilmelidir.

Ürünü Ütülemenin Önemi

Ütülerken kumaşın cinsine dikkate edilmelidir. Kumaşın cinsine ve özelliğine uygun ütü ayarı yapılmazsa kumaş ütülenemediği gibi sararabilir hatta yanabilir. Ütülenen işleme daha net ve güzel görünmesinin yanı sıra daha geç kirlenir, mikroorganizmalardan arınır, dayanıklılığı artar ve daha az yer kaplar.

Ürün Özelliğine Göre Ütü Yapma

İşlenen kumaş; iplik, işleme tekniği ve işlemede kullanılan yardımcı malzemelere göre ısı ayarı seçilerek ütülenir. Aplike kabarık bir işleme olduğu için altına birkaç kat havlu konarak yumuşak bir zeminde ütülenmelidir.

Ütü aynı yerde fazla bekletilmemelidir. Buna rağmen ütüden sararan yerler olursa oksijenli su ile ya da 1 litre su içerisine 1/ 2 kahve kaşığı boraks katılarak hazırlanan bu su ile silinebilir.

İşlenmiş Ürünü Ütülerken Dikkat Edilecek Teknik Esaslar

• Ütü yapılacak ortamın aydınlık olmasına,
• Ütü yapılacak ortamın ve ütünün altının temiz olmasına,
• Ütü yapılacak yerin düz olmasına,
• Doğru ısı ayarının seçilmesine,
• Ütü sıcaklığını başka bir kumaş üzerinde denemeye,
• İşlemeli ürünleri kesinlikle tersinden ütülemeye
• İşlemenin havlu üzerinde ütülenmesine,
• Kumaşın düz boy ipliği yönünde ütülenmesine,
• Saten türü kumaşları, buharlı ütü yapmamaya,
• Teyelli ve toplu iğneli olan yerlerin üzerine ütü basmamaya,
• Narin kumaşlara ütü yapılırken kumaşın sararmaması için kâğıt veya ütü bezi kullanılmasına,
• Yardımcı malzemelerle süsleme yaptığınız ürünleri ütülerken; pul, boncuk, straz, kurt, tırtıl gibi malzemelerin üzerine ütü basmamaya dikkat edilmelidir.