Mekikcikli dokuma makineleri, mekikli dokuma makinelerinde üretim hızının arttırılabilmesi için atkı atma işleminin, mekikten çok daha küçük bir elemanla yapılması düşüncesinin ortaya çıkması ile 1952 yılında ticari olarak piyasaya çıkarılmışlardır
Mekikcikli dokuma makinalarında, üretim, verimlilik ve hız, mekikli tezgahlara göre oldukça üstündür. Özellikle mekikcikli dokuma makinelerinde mekikli tezgahlardan daha büyük atkı atma hızlarına ulaşılmaktadır (Genel olarak mekiklilerde ortalama hız 150-200 m/dak ; mekikçiklilerde ise 400-540 m/dak civarındadır).
Resim 4.6: İçine atkı masurası yerleştirilmiş mekik
Mekikçikli dokuma makinelerinde üretimi arttırıcı iki önemli faktör bulunmaktadır
a ) Mekikçikli tezgahlarda, atkının sağıldığı elemanın (bobin) üzerinde, mekikli tezgahlarda atkının sağıldığı masuralardan daha fazla iplik bulunmaktadır. Böylece aynı çalışma periyodunda mekikçikli tezgahlardaki duruş sayısı daha düşük olacaktır.
b ) Mekikçikli tezgahlarda kullanılan atkı taşıyıcı eleman (mekikçik), mekikli tezgahlarda kullanılan atkı taşıyıcı elemandan (mekik) yaklaşık 10 kat daha küçüktür. Böylece atkı atma sistemi çok daha yüksek hızlarda çalıştırılarak üretim arttırılacaktır.
Mekikçikler gövdeleri sertleştirilmiş ve taşlanmış çelik veya özel alaşımlı metallerden yada sentetik maddelerden yapılabilmektedir. Özellikle karbon kompozit malzemeden yapılmış mekikçiklerin ağırlıkları çok düşük seviyelerde olduğundan makinenin hızının arttırılması sağlanabilmektedir. Mekikçikler yaklaşık olarak, 9 cm boyunda, 14 mm eninde, 6 mm yüksekliğinde ve 40-70 gr arasındaki ağırlıklara sahiptir (kompozit malzemelerden yapılmış mekikçiklerin ağırlığı 10 gr’a kadar düşürülmüştür). Ağır mekikçikler kalın atkı ipliği ile çalışmada, hafif mekikçikler ise ince atkı ipliği ile çalışmada idealdirler.
Resim 1.14: Mekik
Mekikçikli dokuma makinelerinde, birden fazla mekikçik bulunmaktadır. Mekikçikli tezgahlarda bulunan mekikçik sayısını kumaş eni belirlemektedir. Yani,tezgaha yerleştirilecek mekikçik sayısı, dokuma makinesinin eni ile doğru orantılıdır. Dolayısıyla tezgah eni arttıkça kullanılabilecek mekik sayısı artmaktadır.
Mekikçik sayısı tamamen makine enine bağlı olarak değişir. Bu nedenle çalışma eni inç değerine çevrilerek bulunan değerin sonundaki rakam atılır. Kalan rakama ise 5 eklenir. Örneğin 3,925 m çalışma enindeki bir dokuma makinesinin inç cinsinden çalışma eni yaklaşık 155 olarak bulunur. 5 rakamı atılır ve kalan 15 özerine 5 eklenir ise 20 adet mekikçik kullanılması gerekliliği ortaya çıkar.
Mekikçik seçimi, dokuma tezgahının çalışma hızının daha da önemlisi çalışılan iplik cinsine bağlı olarak yapılmalıdır. Dokumada uygun mekikçiğin kullanılması elde edilen kumaşın kalitesinin ve dokuma performansının artmasını sağlamaktadır