METAL İPLİKLİ KUMAŞLAR

Metal örgü kumaşlar, kumaş yapısı oluşturulurken; klasik tekstil lifleri (pamuk, yün, ipek, polyester vb) yerine: paslanmaz çelik, bakır tel, pirinç tel, nikel tel veya diğer alaşım metallerden elde edilen örgü ipliği gibi kullanılmaya müsait metal tellerin yuvarlak örme makinesinde klasik örme yüzeyler gibi örülerek metal yüzeyli kumaş yapısı elde edilmesiyle üretilirler.

Metal iplikli Kumaşların Özellikleri

Son yıllarda önemi gittikçe artan metal iplikli kumaşların daha çok abiye giysiler, pantolon, gömlek, işçi elbisesi, ayakkabı kumaşı, branda, çarşaf ve pike üretiminde kullanıldığı görülmektedir. Metal iplikler, mükemmel ve sürekli iletkenlik özellikleri nedeni ile objelerin bazı endüstriyel işlemler esnasında veya birbirleri ile sürtünmeleri veya ayrıştırılmaları esnasında oluşan elektrostatik yükleri iletme ve boşaltma işlevi görürler.

İnsan vücudu çeşitli kimyasal, fiziksel ve biyolojik sebeplerden ötürü elektrostatik yüklenmeye maruz kalmaktadır. 2000 yılından itibaren bu alanda yapılan araştırma ve deneylerde inox karışımlı iplikten mamul kumaşların insan vücudundaki yükü topraklama ile boşalttığını, anti-elektrostatik olduğunu, mıknatıslanmayı yani elektromanyetik etkileşimi de kestiğini somut olarak göstermiştir.

Metal iplikli kumaşlar dünyada ve Türkiye’de yeni bir kumaş türüdür. Moda trendlerinin ve yenilik arayışlarının ortaya çıkardığı bir kumaştır. Metal iplikli kumaşlar, tasarlanırken daha çok bayan dış giyiminde kullanılmak üzere yola çıkılmıştır. Metal iplikli kumaşlar ile kırışık bir efekt elde etmek ve kumaşa kırışıklık verildiğinde bunu uzun süre korumak mümkündür. Metal iplikli kumaşlar hem spor hem şık konsepti ile moda defilelerinde sunulmuştur.

Metal iplikli kumaşlara yönelmenin bir diğer önemli sebebi de son yıllarda giysi konforuna verilen önemin artmasıdır. Kumaşın hava, su, su buharı gibi geçirgenlik özellikleri giysi konforunu ve fonksiyonel tekstillerde performans özelliklerini etkilediğinden bunlar kullanım yerine göre ürün tasarlanırken dikkat edilmesi gereken önemli özelliklerdendir.

Metal kumaşlar

Metal iplik içeren dokuma kumaşların performans özellikleri üzerine yapılan çalışmalarda, dokuma kumaşlarda atkı yönünde metal iplik kullanımının çözgü kopma mukavemetini etkilemezken, atkı kopma mukavemetini düşürdüğü görülmüştür. Yırtılma mukavemeti test sonuçlarına göre, atkıda metal iplik kullanımı çözgü yırtılma mukavemeti üzerinde etkili olmazken, atkı yırtılma mukavemetini artırmıştır. Metal iplikli kumaşlarda boncuklanma değerinin nispeten daha iyi olduğu gözlenmiştir. Atkıda kullanılan metal ipliğinin normal atkıdan daha ince ve daha düzgün oluşu boncuklanma eğilimini azaltıcı yönde etki etmiştir. Sonuçlar %3-7 oranında metal iplik içeren dokuma kumaşların, giysilerde rahatlıkla kullanılabileceğini göstermiştir.

Kumaşların hava geçirgenliği özelliği üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde, kumaşın hava geçirgenliği özelliğinin kumaşın yapısal parametrelerine, çevresel faktörlere (sıcaklık, nem, rüzgar hızı, basınç) ve viskozite gibi kumaş içinden geçen maddenin özelliklerine bağlı olduğu görülmektedir. Ham madde, iplik özellikleri, kumaş tipi, örgü yapısı, kumaş kalınlığı gibi faktörler kumaşın fiziksel, kimyasal, mekanik, duyusal özelliklerini de etkileyen parametrelerdir . Kumaşı oluşturan ipliğin yoğunluğu, bükümü, paketleme oranı gibi yapısal özellikleri hem iplikler arası hem de iplik içi gözenekliliği etkilediğinden kumaşın toplam geçirgenliğinde etkilidir. Büküm iplik yoğunluğunu etkileyen bir parametredir. Pamuklu kumaşlarda bükümün etkisi incelendiğinde büküm artışı ile gözenekliliğinin arttığı görülmüştür.

Yapılan başka bir çalışmada, kumaşların hava geçirgenliklerinin iplik tipine göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Bükümsüz iplik ile üretilmiş kumaş en düşük hava geçirgenliğini, bükümlü kompozit iplik ile üretilmiş kumaş ise en yüksek hava geçirgenliğini göstermiştir (Kullman ve diğ.,1981). Literatür incelendiğinde metal içerikli dokuma kumaşların hava geçirgenlik özelliği üzerine detaylı çalışmaların yer almadığı görülmüştür. Bu çalışmada da dokuma kumaşlara metal iplik ilave edildiğinde kumaşların performans özelliklerinden biri olan hava geçirgenlik özelliğinin ne ölçüde değiştiği araştırılmıştır. Bu amaçla farklı atkı iplik numaralarında, farklı atkı sıklıklarında ve farklı örgülerde metal atkı ipliği içeren ve içermeyen dokuma kumaşlar üretilerek bunların hava geçirgenlik özellikleri incelenmiştir.

Hava Geçirgenlik Testi

Numune kumaşlarda hava geçirgenliği ölçümü, numuneler standart klima koşullarında (20 ± 2 o C sıcaklık ve % 65 ± 2 rutubet) 24 saat bekletilerek kondisyonlandıktan sonra gerçekleştirilmiştir.

Kumaş numunelerinin hava geçirgenlik ölçümleri Uludağ üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Fiziksel Test ve Analiz laboratuvarında yer alan SDL Atlas Digital Air Permeability Tester (Model M 021A) cihazında ISO 9237 standardına göre yapılmıştır (ISO 9237).

Seçilmiş test basıncı 100 Pascal olup test alanı 20 cm2’ dir. Ölçümler mm/s cinsinden yapılmıştır. Her kumaş numunesi için beş adet ölçüm yapılmıştır. Hava geçirgenlik (mm/s) değerinin belirlenmesinde aşağıdaki eşitlik kullanılmıştır: