ÖRME GİYSİ TEKNİK ÇİZİMLERİ

Temel çizgiler bütün endüstride kullanılan ve makinelerin, makine parçalarının ve bu makinelerde ortaya çıkacak ürünlerinin teknik görünümlerini resmetmek için kullanılan çizgilerdir.

Teknik Resmin Tanımı

Teknik resim, endüstride imalatı yapılacak makine, takım vb. parçaların ölçü, şekil ve diğer bütün özelliklerini çizgilerle açıklayan bir sanat dalıdır.

Teknik Resmin Düz Örmedeki Yeri ve Önemi

Teknik resim bütün endüstriyel alanlarda olduğu gibi düz örme alanında da kullanılmaktadır. Düz örme makinelerinin teknik detaylarını ortaya çıkarmak ve kullanım kılavuzlarını anlatmak amacıyla makinelerin teknik resimleri yapılır. Ayrıca düz örmede üretilen giysilerin üretim öncesi kalıplarının hazırlanması gerekmektedir. Düz örme giysi kalıplarının ortaya çıkarılmasında teknik çizimler kullanılmaktadır.

Teknik Resimde Kullanılan Araç ve Gereçler

Burada teknik çizimde kullanılan araç ve gereçler ile ilgili teknik detaylar verilmektedir.

Kurşun kalem ve çeşitleri

Kurşun kalemler yazı yazmaya, çizgi çizmeye yarar ve belirli standartlarda üretilir. Ağaç kurşun kalemler, metal gövdeli takma uçlu kalemler, plastik gövdeli takma uçlu kalemler gibi çeşitleri vardır. Kurşun kalemler çeşitli sertliklerde üretilir. Bu sertlikler, harfler ve rakamlarla ifade edilir.

Harf olarak;

B : Yumuşak (2B, 3B, 4B, 5B, 6B, 7B),
H : Sert (2H, 3H, 4H, 5H, 6H, 7H),
HB : Orta sert,
F : H – HB arasında bir sertliğe sahiptir.

Rakamlar harflerin önüne yazılır. 2B, 2H gibi. Rakam büyüdükçe yumuşaklık ve sertlik artar. Kurşun kalemlerin tutma kolaylığı bakımından altı köşeli olanları tercih edilmelidir.

Kurşun kalemlerin teknik ve mesleki resimde kullanıldığı yerler·

B veya 2B : Kalın sürekli çizgilerde
H veya 2H : Önce sürekli çizgilerde
HB : Yazılarda

Takma uçlu kurşun kalemler, uç açma güçlüğünü ortadan kaldırdığı için tercih edilmektedir. Bu kalemler için H, B ve HB çeşitlerinde kalem uçları üretilmektedir.

Silgi ve çeşitleri

Hatalı yazı ve çizgilerin tekrar düzeltilmesi için o kısmın temizlenmesinde lastik silgiler kullanılır. Yumuşak, sert silgiler ve silgi makineleri gibi çeşitleri vardır: Yumuşak silgiler, kurşun kalemle çizilen hafif yazı ve çizgilerin silinmesinde; sert silgiler, koyu kurşun kalem ve mürekkep çizgilerin silinmesinde kullanılır. Silgi makineleri, büyük resimlerdeki yanlışlıkların silinmesinde zamandan tasarruf için kullanılır. Ayrıca mürekkepli çizimlerin altında kalan kurşun kalem izlerinin temizliğinde geniş ve yumuşak silgiler kullanılır.

Cetveller

• Düz Cetvel: Ölçülerin resim kâğıdına aktarılmasında ve düzgün· doğruların çizilmesinde kullanılır. Çeşitli şekillerde ve bölüntülerde yapılmış ağaç, plastik ve çelik cetveller vardır. Cetveller santimetre (cm) cinsinden rakamlandırılmıştır. İki rakam arası 10 eşit parçaya bölünmüştür. Bunlar milimetreyi (mm) ifade etmektedir Teknik resimde plastikten yapılmış 200 – 300 mm’lik hassas bölüntülü cetvellerin kullanılması daha uygun olur.
• Duble desimetre: 20 cm boyunda olduklarından ve 2 desimetre (dm)· anlamına geldiklerinden duble desimetre denilmektedir. Kesitleri eşkenar üçgen veya ikizkenar yamuk şeklindedir. Üçgen kesitli olanlar daha çok orantılı çizimlerde kullanılır. Cetvelin kenarındaki bölüntüler; 1:2,5 – 1:5 – 1:10 – 1:20 – 1:50 – 1:100 ölçeğinde ve metrik sisteme göre küçültülmüş olarak çizilmiştir. Genellikle mimari resimlerde bu sistem küçültmeler için kolaylık sağlar.
• T Cetveli: T cetveli iki kısımdan oluşur. Bunlar baş kısmı ve cetvel kısmıdır. Baş kısmı sabit ve hareketli olanları vardır. T cetveli ile yatay çizgiler, -gönyelere kızaklık yaparak- dik ve açılı çizgiler çizilir. Elma, armut, gürgen, kayın gibi sert ağaçlardan veya plastik malzemelerden yapılır. T cetvelinin baş kısmı çizim masasının sol kenarına düzgün olarak yerleştirilir ve sol elle hareket ettirilerek daha çabuk çizim yapılması sağlanır.

Gönyeler

• Çizimlerde iki çeşit standart gönye kullanılır
• 45°lik gönye: Açıları 45° x 45° x 90°dir. T cetveli ile çizilen yatay· çizgilere bu gönye ile 45°lik ve 90°lik çizgiler çizilir.
• 60°lik gönye: Açıları 30° x 60° x 90°dir. T cetveli ile çizilen yatay· çizgilere bu gönye ile 30°lik, 60°lik ve 90°lik çizgiler çizilir. T cetveli ile çizilen yatay çizgilere her iki gönye ile 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 135° ve 150°lik açılar kolaylıkla çizilebilir.

• İletki (açı ölçer): Açıların ölçülmesinde ve çiziminde kullanılır. 180° ve 360°lik olan tipleri vardır.
• Aristo: Açıların ölçülmesinde kullanılan özel bir gönye türüdür. Aristo cetveli, belirli aralıkta paralel çizgilerin çizilmesinde de kullanılır.
• Mezura: Meşinden yapılmış, 1,5 metre uzunluğunda, 2 cm genişliğinde, her iki tarafı cm ve mm bölüntülü, ölçü almaya yarayan araçtır. Mezuranın köşeleri demir bir parça ile kaplıdır. Düz ve yuvarlak yüzeylerin ölçüsünü almakta kullanılır. Metrenin çeşitli oranlarda küçültülmüş şekline ise eşel denir.
• Eğri cetveller (riga ve pistoleler): Eğri cetveller aynı doğrultuda veya aynı yay üzerinde olmayan ikiden fazla noktanın birleştirilmesinde kullanılır. Ağaç ve plastikten yapılmış, birbirinden farklı şekillerde pek çok çeşidi vardır. Eğilip bükülebilen, içi kurşunlu, çubuk şeklinde yapılmış olanları kullanımda büyük kolaylık sağlar. Düzgün bir çizim için belirli noktalardan geçen eğri, serbest el ile çizilir ve eğri cetvellere uyan kısımlar işaretlenir. Bundan sonra çini mürekkebi veya kurşun kalem ile eğri çizim tamamlanır.
• Pergel ve takımları; Pergeller daire ve yayların çiziminde, ölçü taşımada ve eşit bölüntüler elde etmekte kullanılır. Piyasadan tek veya takım olarak temin etmek mümkündür. Pergellerin basit veya kaliteli, yapıldıkları malzemeye göre de çelik ve plastik olanları vardır. Çelik olanlar, tirlin takma ucu ve uzatma parçası bulunanlar tercih edilmelidir. Pergel takımında şunlar vardır:
  • Takma ayaklı pergel:· Takma ayaklı pergele kurşun kalem, tirlin ve rapido takılabilir. Pergelin uzatma ayağı ile büyük çaplı daire ve yaylar rahatlıkla çizilebilir. Büyük çaplı dairelerin çiziminde pergel iğne ucu ve kurşun kalem uç ayaklarının kâğıda dik olması gerekmektedir. Bundan dolayı da ayakları mafsallı olan pergeller tercih edilmelidir.
  • Taşıma pergeli; Taşıma pergeli küçük uzunlukların ölçülmesi, taşınması ve eşit aralıkların çoğaltılmasında kullanılır.
  • Nokta pergeli: Noktalı pergel, genellikle çapı 10 mm’den küçük daire ve yayların çiziminde kullanılır.

Remayöz, Overlok, Düz Dikiş, Reçme Dikiş Görünümleri

Düz örme makinelerinde ve yardımcı makinelerde kullanılan dikiş tekniklerinin ve örgü görünümlerinin teknik çizimleri mecuttur.

• Düz dikiş:

Üst ve alt yüzeylerde aynı görünen, iğneden gelen iplik ile masuradan gelen ipliğin kumaş katı veya katlarının orta yerinde birbirine geçip bağlanmasıyla oluşan dikiştir.

 

• Overlok dikişi:

Dokuma kumaşlarda kenar kapatmak (sürfile yapmak), örgü ve penyelerde ise esas dikiş yapmak için kullanılır. Üç, dört ve beş iplikli çeşitleri vardır.

• Reçme dikişi:

  

  Reçme dikişi

İki iğne, üç veya dört iplikle oluşturulan esnek bir dikiştir. Üst kısmında çift iğne düz dikiş görüntüsü, alt kısmında ise örmeli zincir dikiş görüntüsü oluşur.

 

• Makine ile baskı dikişi

  

  Baskı dikişi

Düz dikiş ile yapılan kıvırma işlemidir.

 

Etek ucu baskı dikişi

Eğri iğneli, gizli dikiş makineleri ile yapılan kenar temizleme ve baskı dikişidir.

 

 

Biye Dikişi

Giysilerde kenarı kaplayacak ya da birleştirme dikişleri arasında giysinin yüzünden görülecek şekilde hazırlanır. Özellikle düz örme giysilerde süsleme ve kenar temizleme amacıyla kullanılır.

 

Remayöz (zincir) dikiş

Tek bir ipliğin, kumaş kat veya katlarından geçerek karşı yüzeyde kendisi ile ilmeklendiği dikiş tipidir. Bir zincirin iç içe geçmiş halkaları gibi görünen zincir dikiş tek iplikli, iki iplikli ve çok iplikli olmak üzere çeşitlidir. Düz örme giysilerin üretiminde yaka, bant ve may takipli dikişlerde kullanılan dikim tekniğidir.

İlmek Görünümleri

Örme yüzeylerinin temel yapı elemanları olarak görülen ilmek esas üç çeşide ayrılmaktadır. Bunlar ilmek, askı ilmek, atlama ilmektir.

• İlmek: Örme iğnelerinin oluşturduğu özel şekilli iplik halkalarından meydana gelir. İlmekler üst üste ve yan yana birbirleri ile bağlantı kurarak bir örgü yüzeyi oluşturur. İlmeğin önden ve arkadan bakıldığında iki farklı görüntüsü vardır. Aynı ilmek kumaşın ön yüzünden bakıldığında sağ ilmek, arkadan bakıldığında ise sol ilmek olarak adlandırılır. Kumaşların tersi veya düzü sağ- sol ilmek görünümlerinden anlaşılır. Sağ olan önü, sol olan arkasıdır. Aşağıda sağ ve sol ilmeklerin teknik çizimleri verilmiştir.

• Askı ilmek: Askı, ilmeğin tamamlanmamış yarım hâlidir. Atkı yönlü örmecilikte örme iğnesinin tam ilmek hareketini tamamlayıp üzerine peş peşe iki iplik yatırımı yapılması ile oluşturulan ilmek tipidir

• Atlama ilmek: Atlama ilmeği esasen bir ilmek hareketi olmayıp iğnenin çalışmaması ile oluşan yardımcı yüzey elemanıdır.

Düz Örme Kumaş Görünümleri

Gelişen teknoloji ile birlikte düz örme endüstrisinde de çok geniş seçeneklerde örgü yüzeyleri elde etmek mümkün olmuştur. En temel örgü olan düz örgü denilen örgü yüzeyinin görünümünü üstte teknik çizim hâlinde göstermiştik. Burada düz örgünün arkadan ve önden görünüşünü ve teknik çizimini göreceksiniz.

Düz Örme Kumaş Desen Görünümleri

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte düz örme makineleri de sürekli yeniliklere kavuşmaktadır. Özellikle düz örme makinelerinin desen sisteminde yapılan yenilikler çok çeşitli desenlerin ortaya çıkmasına ve işin daha kolaylaşmasına yol açmıştır. Jakarlı örgüler (birden fazla renkli) alanında çok değişik kazaklar üretilip piyasaya sunulmaktadır. Her aşamada olduğu gibi makinelerin bu örgüleri yapmalarını sağlayacak, komutları verecek olan gene insanlardır. Öncelikle bu ürünlerin tasarlanması ve desenin teknik çizimlerinin yapılması gerekmektedir. Ancak ondan sonra bu teknik çizimdeki veriler bilgisayar ortamı ile makinelere aktarılarak örülebilmektedir. Aşağıda bu aşamadan geçmiş ve makinelerde ürün hâline gelmiş kumaş örnekleri verilmiştir