Bir örme yüzeyinin oluşabilmesi için ipliğe iğne yardımı ile iğnenin hareketine göre şekil verilmektedir. Bunu sağlayan en önemli örgü bağlantısı ilmektir. İlmeksiz bir örme dokusu oluşturmak mümkün değildir.
Örme makinelerinde kullanılan temel iğne tipleri Şekil 8’de verilmiştir. Şekilden de görüldüğü üzere bu iğneler doğrusal yapıda tasarlanmıştır.
Klasik Örme İğnesi Tipleri
(a) Esnek uçlu iğne (b) Kancalı (dilli) iğne (c) Sürgülü iğne
Atkı örme makinelerinde çoğunlukla kancalı (dilli) iğne kullanılmaktadır. Kancalı (dilli) iğnenin ilmek oluşturması Şekil 9’da gösterilmiştir.
Şekil 10: Bir Kancalı (dilli) İğnenin İlmek Oluşturma Aşamaları
Bu aşamaları şu şekilde açıklamıştır:
- (a) Başlangıç pozisyonu: İğne örme bölgesi dışındaki normal pozisyonundadır. İğne dili kapalıdır ve (1) no.lu eski ilmek iğne kancası içinde tutulmaktadır. Örme bölgesinde iğne bu pozisyonda kalmakta ve hiç yükselmezse bu iğne atlama ilmeği oluşturmaktadır.
- (b) Askı Pozisyonu: İğne askı pozisyonuna yükselmiştir. İğne, yeni ipliği kancası içerisine alabilecek kadar yükselmiş fakat eski ilmeği iğne gövdesine düşürebilecek kadar yükselmemiştir. İğne bu pozisyondan alçalmaya başlarsa yeni iplik (2) ve eski ilmek (1) iğne kancası içinde beraber bulunurlar ve bir sıra sonra ikisi birden iğne kancası üzerinden aşırılırlarsa askı ilmeği oluşmaktadır.
- (c) İlmek Pozisyonu: İğne, hem yeni ipliği (2) kancası içerisine alabilecek kadar hem de üzerindeki eski ilmeği iğne gövdesine düşürebilecek kadar yükselmiştir. Bu pozisyondan başlayarak iğne kancasına (2) no.lu yeni iplik verilmekte ve iğne alçalmaya başlamaktadır. İğne alçalırken eski ilmek (1) iğne dili arkasından dili kapatmaktadır. Bu yükselme pozisyonu neticesi yeni bir ilmek oluştuğu için bu pozisyona ilmek pozisyonu denmektedir.
- (d) İlmek Aşırma Pozisyonu: İğne aşağı doğru hareket ederken eski ilmek (1) iğne dili dışında yeni iplik (2)’de iğne kancasının içindedir ve eski ilmek (1) yeni ipliğin (2) üzerinden aşırılarak ilmekler birbirine takılmaktadır.
- (e) İlmek İplik Uzunluğu Ayar Pozisyonu: İğne, yatağı içerisine çekilerek yeni ipliğin (2) ilmek iplik uzunluğuna erişmesi sağlanmaktadır. Sık veya seyrek örme kumaş elde etmek için örme makinelerinde bu en alt iğne pozisyonu ayarlanabilir yapılmıştır. İğne örme yatağı içine az çekilirse ilmekler küçük olacak ve örgü sık olacaktır. Tersi durumunda örgü seyrek olacaktır.
Çözgülü örmede ise ağırlıklı olarak sürgülü iğne kullanılmaktadır. Çözgülü örmede kullanılan sürgülü iğnenin ilmek oluşturma aşamaları ise Şekil 10 ile birlikte açıklanmaktadır.
Şekil 11: Sürgülü İğnenin İlmek Oluşturma Aşamaları
- Başlangıç (ilmek oluşum) Pozisyonu: İğne gövdesi ve sürgü parçası en alt (ilmek oluşum) pozisyonundadır. İğne kancaları, sürgü parçaları tarafından kapatılmıştır. İplik kılavuzları bu arada alt yatırım işlemini gerçekleştirirler.
- Çözgü İpliklerinin Üst Yatırım İşlemi: İğne gövdesi ve sürgü parçası, en üst pozisyonda beklemektedirler. Sürgü parçası hala iğne yarığının içindedir. İplik kılavuzu en arka pozisyonuna hareket ettikten sonra çözgü ipliğinin üst yatırım işlemini gerçekleştirmektedir.
- Çözgü İpliklerinin Tutulması: İplik kılavuzunun ön tarafa doğru salınım hareketi yapması ve iğne gövdesinin de aşağı doğru hareket ettirilmesi sayesinde, çözgü ipliği iğne kancası tarafından yakalanmaktadır. Bu esnada sürgü parçaları ise en üst pozisyonlarını korudukları için iğne yarığından dışarı çıkmış olmaktadırlar.
- İğne Kancasının Kapatılması: İğne gövdesinin ve sürgü parçasının aşağı doğru hareket ettirilmesiyle, iğne kancasının sürgü parçası tarafından kapatılması sağlanmaktadır. Bu esnada ilmekler de iğne gövdesinden sürgü parçasının üzerine kaymışlardır.