Saten denilince düz, pürüzsüz, yumuşak, dökümlü, parlak ve bu özelliklere uyumlu ipliklerle dokunmuş kumaşlar akla gelir. Saten örgü oluşumunda bağlama noktaları diğer örgü şekillerinin aksine birbirleriyle hiç temas etmezler. Çözgü ipliği rapor içinde sadece bir kere yükselerek (atkı sateni) veya bir kere alçalarak (çözgü sateni) bağlantı oluşturur. Bağlantı noktaları ise yüzeye düzgün bir şekilde yayılmaktadır.

Şekil 2.1: Atkı ve çözgü sateni

Atlas örgüler olarak da bilinen saten örgülerin en küçük raporu 5 çözgü 5 atkı ipliğinden oluşur. Desen raporu yazılırken (A ya da S) harfleri ile ifade edilir. Saten örgülerde çok büyük raporlarda kaçınmak gerekir çünkü uzun atlamalar kumaşa istenenden fazla gevşeklik vereceğinden kumaş görünümü ve kullanımı açısından özelliğini kaybeder. Saten örgülerde daha çok ince, tabii veya suni ipek ipliği kullanılır. İplik sıklığı ve bağlama noktalarının seyrekliği nedeniyle meydana gelen uzun atlamalar kumaşa düz, parlak, yumuşak ve akıcı bir görünüm kazandırır. Ayrıca kumaşın bir yüzeyi parlak diğer yüzeyi ise mattır.

Saten örgüler elde edilirken örgü birimi büyük ve uygulanan atlamalar 2, 3 gibi küçükse o zaman bağlama noktalarının 45° açı yapan çizgiler yönünde dizildikleri, kumaşta bir dimi örgü etkisinin oluştuğu görülür.

Şekil 2,2’de görüldüğü gibi bu durum daha büyük atlamalar uygulanarak önlenebilir. Bu etkinin oluşmasından her zaman kaçınılması gerekir.

atlama sayilarinin saten orgusune etkisi

Şekil 2.2: Atlama sayılarının saten örgüsüne etkisi

Uzun atlamaların yan yana, dimi çizgileri oluşturmadan dizilmeleri nedeniyle saten örgü kumaş yüzeyine düzgünlük kayganlık ve parlaklık verir. Bu nedenle döşemelik, perdelik, örtülük ve astarlık kumaşlarda saten örgü geniş çapta kullanılır. Aşağıdaki resimde saten örgülü kumaşlar gösterilmiştir.

Resim 2.1: Saten örgülü kumaşlar

Çözgü Hazırlama

Saten örgülü numune bir kumaş dokumak için kumaşın örgüsü, çözgü renk raporu, çözgü tel sayısı ve çözgü uzunluğu göz önünde bulundurularak duvarda ya da dolapta çözgü hazırlanır.

Örnek

Dokunacak olan kumaşın örgüsü: A — ( )

Çözgü renk raporu : 2 Mavi / 3 Sarı / 3 Kırmızı / 2 Yeşil
Çözgü tel sayısı : 250 tel
Çözgü uzunluğu : 3 metre

Rapor tel sayısı = yeşil + mavi + sarı + kırmızı = 2 + 2 + 3 + 3 = 10 tel
Rapor adedi = Çözgü tel sayısı / Rapor tel sayısı = 250 / 10 = 25 rapor

Yeşil tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 2 x 25 = 50 tel
Mavi tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 2 x 25 = 50 tel
Sarı tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 3 x 25 = 75 tel
Kırmızı tel sayısı = Rapordaki tel sayısı x rapor adedi = 3 x 25 = 75 tel

Yeşil çözgü uzunluğu= Yeşil tel sayısı x çözgü uzunluğu = 50 x 3 = 150 metre
Mavi çözgü uzunluğu= Mavi tel sayısı x çözgü uzunluğu = 50 x 3 = 150 metre
Sarı çözgü uzunluğu = Sarı tel sayısı x çözgü uzunluğu = 75 x 3 = 225 metre
Kırmızı çözgü uzunluğu = Kırmızı tel sayısı x çözgü uzunluğu = 75 x 3 = 225 metre

Çözgünün Taharını Yapma

Dokunacak olan kumaşın örgüsüne göre hazırlanmış olan tahar planı, tarak eni, tarak numarası ve dişten geçen tel sayısı ve toplam çözgü tel sayısı göz önünde bulundurularak çözgü taharlanır.