YUVARLAK ÖRME MAKİNELERİNDE DESEN YÖNTEMLERİ

jakar desen cizim uygulama
Tarafından | 4 Mayıs 2016

Örme  kumaş  üretiminde  çeşitli  tertibatlarla, örme tekniğiyle, renkli  veya  tek  renk  olarak  kumaş  yüzeyinin  görünüşünü  değiştirmek  amacıyla  farklı  efektler  ve  motifler  oluşturulmasına  desenlendirme  adı  verilir.

Yuvarlak  örme  makinelerinde   özellikle  jakar tertibatı  ile  ve  elektroniğin  adaptasyonuyla  sınırsız  desenlendirme  olanakları elde  edilmiştir. Yuvarlak  örme  makinelerinde  desenlendirmenin  yapılabilmesi  için  makinenin  bazı  fonksiyonlarına istenilen  şekilde  kumanda  edilmesi  gerekiyor.

Bu  makine  fonksiyonları  şunlardır:

  • a) Örme  iğnelerinin  hareketleri,
  • b) İpliklerin  hareketleri,
  • c) Doku   çekim  tertibatının  hareketleri.

Yuvarlak   örme    makinelerinde     desenlendirme    yöntemleri, piyasada kumanda  tertibatlarına, deseni  oluşturan  makine  fonksiyonuna  göre  veya   özel  isimlerle  tanımlanmaktadır. Buna  göre  bu  bölümde  yuvarlak örme  makinelerinde  desenlendirme   aşağıdaki  başlıklarda  incelenmiştir.

  •  İğne ve  kilit  (çelik-kafa)  dizimleriyle desenlendirme,
  •  İki   veya  ikiden  fazla  farklı  iplikle  yapılan   desenlendirme,
    • a)  Pelüş   desenlendirme,
    • b)  Vanize  desenlendirme,
  •  Enine  çizgili  desenlendirme, ringel  tekniği,
  •  Jakar  donatımları  ile  desenlendirme,
  •  Aktarmalı  (transfer)  desenlendirme.

İĞNE VE KİLİT DİZİMLERİYLE YAPILAN DESENLER

Yuvarlak  örme  makinelerinde  iğne  düzenlemeleri   ve   iğnelere  kumanda  eden  kilit  tertibatında   yapılan  düzenlemelerle  gerçekleştirilen  sınırlı şekilde  desenlendirmeye  olanak  tanıyan  desenlendirme  tekniğidir.

İğne ve  kilit  düzenlemeleriyle  iğnelerin  ilmek, askı  ve  atlama  hareketlerini   belli  bir  düzen içinde  yapmaları  sağlanarak  desenlendirme  gerçekleştirilir. Genellikle  tek  renkli  çalışmalarda  uygulanmakla  birlikte  çok  renkli  çalışmalarda  yapılabilir.

YUVARLAK ÖRMEDE KİLİT DÜZENLEMELERİ

Yuvarlak  örmede  kilitler  dört  tip olabilir. Bu  kilit  tipleri  şunlardır;

  1.  Basit  kilit, (yalnız  ilmek  yapar),
  2.  İlmek  ve  atlama  yapan  kilit,
  3.  İlmek  ve  askı  yapan  kilit,
  4.  Atlama, askı  ve  ilmek  yapan  üç   yollu  kilit.

YUVARLAK ÖRMEDE İĞNE DÜZENLEMELERİ

Yuvarlak  örme  makinelerinde  iğne  ve  kilit  düzenlemeleriyle   yapılan desenlendirmede   iğnelerin  özellikleri de  kilit  özelliklerine  uygun  olmalıdır.

İğnelerde  ilmek, askı  ve  atlama  yapılmasını  sağlayan  özellikler  şunlardır.

  • a)  İğne  boyları  farklı   olabilir,
  • b) İğne  ayak  boyları  farklı olabilir,
  • c) İğne   ayak  sayıları  farklı  olabilir.

Bu  teknik  ile  yapılan  desenlendirmeye   örnek  olarak, tek  ve   çift  plakalı  yuvarlak  ilmek  askı  kombinasyonu  ile   yapılan  tek  toplama  lakost  örgü   verilebilir. Bu  örgü  ile  kumaş  yüzeyinde  bal  peteğine  benzer  efekt elde edilir.

İKİ YA DA FAZLA RENK İPLİKLE YAPILAN DESENLER

Yuvarlak  örme  makinelerinde  elyaf cinsi, renk, büküm, kalınlık   v.b  gibi  özellikleri  farklı  olan  iki  veya  daha  fazla  sayıda  ipliğin  aynı  anda  birlikte  örülmesiyle  yapılan  desenlendirme  yöntemidir. Yuvarlak  örme  makinelerinde  en az iki  iplik  ile  yapılan  desenlendirme  teknikleri  aşağıdaki  başlıklarda  incelenmiştir.

  • a) Pelüş   desenlendirme,
  • b) Vanize  desenlendirme.

PELÜŞ DESENLENDİRME

Tek  plakalı  (RL)  ve  çift  plakalı (RR)  yuvarlak örme  makinelerinde  uygulanabilen  bir  desenlendirme  tekniğidir.

Yuvarlak  örmede  uygulanan  pelüş  örgü  zemin  örgünün  bir  veya  her  iki  yüzünde  oluşan  ilmek  halkaları  (pelüş  askısı)  ile  karakterize  olur. Yani  pelüş  örgünün  oluşması  için  ilave  bir   iplik   kullanılması  şarttır. Bu  ilave  ipliğe  pelüş  ipliği  adı  verilir. Pelüş ipliği  ile  oluşturulan  ilmek  halkaları  bütün  yüzeyi  kaplayacak  şekilde  veya  örgü  üzerinde  kısım  kısım  da  uygulanabilmektedir. Jakarlı   pelüş  kumaşlar  ile  yüksek  hav  dayanıklılığı  ve  elestikiyet  sağlanabilmektedir.

PELÜŞ ÖRGÜSÜNÜN OLUŞUMU

Pelüş  ipliği  kancalı  iğneye, zemin  ipliğinin  biraz  üstünde  bir  mesafede   verilir. Kancalı  iğnelerin  aşağıya  doğru  hareketi   ve   özel  tutma  düşürme  platinlerinin  (pelüş   platini)  öne  doğru  hareketi  ile  platinin  boğazı  içinde  ilmek  oluşturulur. Hav  ilmeklerinin  uzunluğu  (pelüş  ilmeği) platinin  boyutları  ile  ilgilidir.

Çift plakalı  RR   makinelerinde  pelüş  örgü  ayaklı  pelüş  çivileri   tarafından  oluşturulur. Bu  çiviler  kapak  iğneleri  yerine, kapak  kasnağına  yerleştirilir.

Özel bir iplik  klavuzu, pelüş  ipliğini  pelüş  iğneleri  üzerine, zemin  ipliğini de  pelüş iğneleri altına  koyarak   silindir  iğnelerinin  ilmek   oluşturmasıyla  tekrar  iki RL  örgü  yapmasını  sağlar. Pelüş  ipliğinden  oluşan    pelüş   örgüsünün  platin  ilmekleri   pelüş  ilmeklerini  teşkil  eder  ve  ilmek  oluşumundan  sonra   pelüş  çivilerinin   geri  çekilmesiyle  serbest  kalırlar.

VANİZE DESENLENDİRME

Özellikleri  birbirinden  farklı  iki  iplikten  (renk, büküm, kalınlık, elyaf  cinsi)  birisi  kumaşın  ön   yüzünde, diğeri  ise  ters  yüzeyinde  görülecek   şekilde   iğnelere  beslenerek  örülmeleri  ile  vanize   yani  örtmeli  desenlendirme  yapılır.

Vanize  desenlendirmede  iplikler  belirli  gerilim  altında, iğnelere  özel mekiklerle  belirli  aralıkta, ayrı  ayrı  gönderilirler. Fiyonk  platinleri  de  buna  uygun  olarak  arka  arkaya  iki  ağızlı  yapılmışlardır. Bu  şekilde  her  iki  iplik  de  aynı  iğne  üzerinde  aynı   anda   fiyonk  haline  gelir.

İplikleri  desene  göre  döndürmek, böylece örtme  işlemiyle   değişik  motifler  yapmak  için  ipliği  döndüren   özel  platinler  kullanılabildiği  gibi  özel  iplik  kılavuzları   ile  de  dönüşüm  sağlanabilir.

Vanize   örgü de  renkli  efektler  elde  edilmesi  farklı  iplikler  ve  desen  tertibatı  ile  uygulanır. Burada  kancalı  iğneler  ve  örtme  ipliği  kılavuzları  koordine  edilmiştir. Bu  kılavuzlar  iğnelerle  birlikte  hareket   ederler  ve  her  biri  kendi  renkli  ipliğini  kancalı  iğneye  verecek   şekilde  jakar  tertibatı   ile  kumanda  edilirler.

RİNGEL TEKNİĞİ

Yuvarlak   örme  makinelerinde  özellikle  süprem   örme  kumaşlarda  renkli  iplikler  ve  mekanik  tekniklerle  veya  elektronik  programlama  yöntemleriyle   enine  çizgili desen  oluşturma    tekniğine      piyasada    ringel     tekniği     ad  verilmektedir. Ringel  tekniği  düz

yüzeyli  yuvarlak  örme  kumaşlarda  uygulanan  ve  değişik  renkteki  ya  da  değişik  cinsteki  ipliklerin  desene uygun  olarak  yatay  sırada  bir   veya  birkaç  sıra  arayla   değiştiği   enine  çizgiler  desenler elde  etme  yöntemidir.

Renkli, enine  çizgili  örme  kumaşların  üretimlerinde   her  bir  örme  sisteminde, beş  renge  kadar  iplik  taşıyabilen   ringel aparatı kullanılır.

İplik kılavuzlarının değişimi bir kumanda tertibatı tarafından desene göre açılıp kapatılarak yapılır.

Ringel aparatı, bir sistem içinde makine çalışır durumda iken iplik değiştirebilmektedir. Böylece makinedeki hareket düzenine göre bir çok renkli ilmek sıraları oluşur. İplik kılavuzları bir delikli bant veya benzeri bir tertibat ile mekanik veya elektrikli  aktarma sistemi üzerinden devreye sokulur veya devreden çıkarılırlar.

İplik kullanım öncesi tutulmak ve kullanım sonrası kesilmek zorunda olduğu için, burada birde tutma ve kesme tertibatı gerekmektedir. Nispeten ucuza imal edilen bir desenlendirmedir. Desen boyutu isteğe bağlıdır.

Enine renk, cizgi veya bantların yapımı için bir halkalama donanımıda kullanılır. Bu isteğe göre negatif değişimde iplik kılavuzları,  keserek kopartma ve yapıştırarak ekleme kısımlarından meydana gelmiştir.

JAKAR DONATIMLARI VE DESENLENDİRME

Yuvarlak örme makinelerinde en geniş desenlendirme olanağına sahip Desenlendirme donanımı jakar tertibatıdır. Jakar tertibatları ile hem iğneler tek tek kumanda edilir, hem de renkli iplikler sıralı olarak istenen şekilde seçilebilir.

Jakarlı makinelerde kapak iğneleri mutlaka uzun ve kısa iğneler olarak düzenli bir şekilde ayarlanır. Genellikle uzun-kısa olarak 1:1 düzen bulunur. Silindirde ise jakara göre

istenen iğne seçilir. Bu iğnelerin hepsi birden çalışır kabul edilir.

Jakarlı örmelerde, her sistem için desene bağlı olarak tek tek iğne seçimi söz konusudur. Bunun için gerekli olan desen tertibatları  belli bir takım iğneleri mekanık veya elektronik olarak yakalama veya örme pozisyonuna getirilebilecek durumda olması gerekmektedir. Bu görev;

  •  Desen platinleri,
  •  Desen çarkları (Diskleri veya dişlileri),
  •  Çivili desen tamburları,
  •  Programlanabilir desen dişlileri,
  •  Kumanda manyetikleri tarafından yerine getirilmektedir.

Bütün desen tertibatları silindir iğnelerine kumanda ederler. Kapak iğneleri ile de   kumaşın arka yüzü meydana getirilir.

Yukarıda sıralanan jakar tertibatları ile iğnelere üç şekilde kumanda edilmektedir.

  •  Direkt iğnelerin seçimi ,
  •  İndirekt olarak iğnlerin seçimi,
  •  Elektronik olarak iğnelerin seçimi,

AJUR AKTARMA

Yan yana veya  karşılıklı iğnelerin birbirleri üzerindeki ilmeklerin yarım, tam, dağıtma ve benzeri ilmek şeklinde aktarılması ile yapılır. Delikli, gözenekli  düzenli  desenler  elde  edilir. Yuvarlak  örme  makinelerinde  aktarmalı  desenlendirme  iki  şekilde  yapılır.

  1.  Bir iğne  üzerindeki  ilmeğin  yanındaki  iğneye  aktarılması,
  2.  Bir iğne  üzerindeki  ilmeğin karşısındaki  iğneye  aktarılması.

YANDAKİ İĞNEYE İLMEK AKTARMA

Her  iki  iğnede bir  ilmek  bacağı, bir  iğne  aktarma  teşkilatı  yardımıyla  komşu  iğneye  aktarılır. Birinci  iğne  üzerinde  kalan diğer  bacak, kullanılan  bire-bir  baskı  çark  yardımıyla  düşürülür. Böylece  birinci  iğnedeki  ilmek  tamamen  yandaki  iğneye  aktarılmış  olur.

KARŞIDAKİ İĞNEYE İLMEK AKTARMA

Aktarma  tertibatı olarak, silindir  iğnelerindeki  ilmekleri, kapak  iğnelerine  aktaran   desen  tertibatları  ve  özel  aktarma  iğneleri  kullanılmaktadır. Yuvarlak  örme  makinelerinde iğneler  sürekli  kavrama  halinde  olduğu  için  düz  örme  makinelerinde  ki   gibi  iğne  kanallarına  yana  doğru   kayma  hareketini  yapması  imkansızdır.

Hem silindir, hem de  kapak  yatağında  bulunabilen  aktarma  iğneleri  ile  kapak  iğnesi  ilmekleri  silindir  iğnelerinin  üzerindeki  ilmeklerin  kapak  iğneleri  üzerine  aktarılabilmektedir.

Delikli  görünüm  desene  göre  gerçekleşebilmesi  için  silindir  ilmekleri  jakar  desen  tertibatı ile  seçilerek  aktarılır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir