Denim (Kot) Kumaşın Tanımı

Kot veya denim, pamuk ipliğinden dokunan veya çoğunluğu pamuktan oluşan, dimi örgüsüne sahip bir tür dokuma kumaştır. Örgüdeki çözgüsünün dışarıda olması dolayısıyla rengini kumaşın çözgüsünün renginden alır. Türk Dil Kurumu tarafından “giysi yapılan bir tür mavi, kaba pamuklu kumaş, blucin” olarak tanımlanmaktadır.

Denim Kumaş Tarihçesi

İlk olarak 19. yüzyılda Levi Strauss tarafından ağır iş elbisesi olarak dikilen Blue Jean’ lerin dünya çapında ilerleyişi 1950’ lerde beyaz perdeden Marlon Brando ve James Dean ile başladı. O zamandan bu yana stilist, iplikçi, dokumacı ve terbiyecilerin meydana getirdiği eşi bulunmaz çeşitlilikteki bir moda içinde gelişti.

1873 Levi Strauss Californiyalı madenciler için koyu kahverengi “Canvas” tan ilk Jean’i yaptı. 1890’ lar Levi Strauss ilk Jean’ leri “501 indigo” adı altında üretti. 1904 Kuzey Carolina, Greensboro’ da Blue Bell Co. Şirketinin kuruluşu. 1950’ler pazarda ilk fermuarlı jean’lerin görünüşü.
1954 Marlon Brando ve James Dean, Blue Jean kumaş için yeni bir imaj oluşturacak şekilde jean ile göründüler. 1960 Blue Jean zafere doğru ilerleyişine başladı. 1962 Burlington, ABD Sulzer Ruti mekikcikli dokuma makinelerinde ağır Blue Jean (14,75 onz/yd2) üretimini gerçekleştirdi.

Jean (Denim) Kumaşların Özellikleri

Jean giysi üretiminde kullanılan kumaşlar genellikle % 100 pamukludur. Son yıllarda % 65 poliester, % 35 pamuk karışımı gibi kumaşlar da denenmektedir. Denim kumaşının en belirgin özelliği, çözgü ipliklerinin indigo* boyalı, atkı ipliklerinin ise doğal renginde yani beyaz olmasıdır. Çeşitli ağırlıklarda yapılabilen jean kumaşlar genellikle 3/1 veya 2/1 çözgü dimisi örgüde mavi, lacivert, siyah vb. renklerde boyanmış çözgü ve beyaz atkı iplikleri ile dokunurlar.

Denim kumaşlarda olması gereken özellikler şunlardır:

1. a) Yıkamada boyut değişmesi çekme, atkı ve çözgü yönlerinde en çok %2 olmalıdır.
2. b) Kumaş enleri kenar dokusu hariç olarak ölçülmelidir.
3. c) Renk haslıkları ( yıkama ve su haslığı) en az 4, sürtünme haslığı en çok 3, bunun dışındakilerde 5 olmalıdır.

Denim (Kot) Giysiler

Jean (Denim) Kumaş Çeşitleri

Jean giysi üretiminde kullanılan en önemli kumaş çeşitleri şunlardır;

1. Mavi jean (blue jean): Jean giysilerde kullanılan kumaş çözgü ipliği mavi indigo boyalı, atkı ipliği ise boyanmamı mavi pamuklu kaba kumaştır.Bu kumaştan yapılan spor giysiler de blucin (blucin ) olarak isimlendirilir. Örneğin, blucin pantolon, blucin ceket, blucin mont, blucin etek vb.
2. Siyah jean kumaş: Siyah jean kumaş iki şekilde elde edilebilir. a) Çözgüsü siyah has boyalı, atkısı ise boyanmamış şekilde dokunan pamuklu kumaş olarak, b) Mavi jean kumaştan giysi üretildikten sonra siyah indigo ile parça boyama olarak. Siyah indigo ile parça boyanmış giysi taş yıkama işleminden sonra, siyah gri bir görüntü verir. Birçok yıkamadan sonra mavi gri olan siyah jean kumaş, orjinalde siyah boyanmış mavi denim anlamına gelir. Siyah jean kumaş belirli bir taş yıkamaya müsaittir.
3. Streç (elastik ) jean kumaş: İçinde elastan olan ve bu yüzden taş yıkamaya uygun olmayan kumaşlardır. Bu tip enine elastiki olmaları ve görünüş olarak vücuda tam oturmaları ile tanınır.
4. Zımparalanmış jean kumaş: Üzeri zımparalanmış, hafif tüylü yüzeye sahip yumuşak tuşeli moda jean (denim ) kumaşlardır
5. Ağartılmış jean kumaş: Klor ile işlem görmüş, çok açık, beyazlatılmış, solmuş görüntüsüne sahip jean kumaşıdır. Jean kumaşın ağartılması daha çok kumaş giysi haline getirildikten sonra yapılır.

İndigo; Hindistan’da yetişen indigofora bitkisinden elde edilmiş bir boyadır.” Yaşayan renk “olarak anılan indigo boyası günümüzde sentetik olarak üretilmekte ve blucinin zamanla ve yıkamayla renk değiştirip beyazlamasını sağlamaktadır.

Kumaşı kesime hazırlanmadan önce; kumaştan belli ölçülerde bir parça alınır. Bu parça dikilecek üründe uygulanması planlanan yıkama çeşidine tabi tutulur. Yıkamadan önceki ve yıkamadan sonraki ölçüler karşılaştırılır. Eğer yıkama, kuruma ve ütüleme sonrasında ölçülerde değişiklik olmuş ise yani çekme ya da salma olmuş ise bu fark kalıp ve pastal resmi hazırlanırken dikkate alınır. Jean kumaşlar fabrikadan açık top sarılı olarak gelir. Kumaş kontrol masalarından geçirilerek defosunun olup olmadığına bakılır. Daha sonra serim masalarına açık serim yapılır. İstenen katta kumaş serimi yapıldıktan sonra üzerine önceden hazırlanmış pastal resmi yerleştirilir. Kesim yapılır.

Jean pantolonda yardımcı malzemelerin kesimi; cep torbası, kemer telası ve istenirse kemer iç astarıdır. Cep torbaları çeşitli ceplik kumaşlardan veya astardan olabilir. Ancak en çok tercih edileni ise polyester karışımlı beyaz patiskadır. Kemer telası ise eğer bel kemeri kavisli ise şekline göre kesim yapılır. Kemer düz ise hazır halde bulunan kemer genişliğinde şerit telalar yine kemer genişliğinde şerit halindeki kumaşlara yapıştırılır. Kemer takma aparatlı makinelerle dikim yapılır. Yardımcı malzeme kesimi yapmadan önce hazırlanan kalıpların pastal resmi(kumaşa yerleşim planı) hazırlanır. Yerleşimde yine ekonomik bir yerleşim yapmak önemlidir. Kumaş özelliğine göre serim yapılır. Pantolon ana parçalarının kesiminde uygulanan işlemler burada da uygulanır.