İPLİKTE KALİTEYİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER
- İplik düzgünsüzlüğü (%U),
- Neps – İnce yer,
- Kalın yer,
- İplik inceliği ve numarası,
- Numara varyasyonu,
- Büküm,
- Büküm varyasyonu,
- Mukavemet ve uzama %si,
- Mukavemet varyasyonu,
- İplik tüylülüğü
İPLİK DÜZGÜNSÜZLÜĞÜ: Fiziksel tekstil laboratuvarında “Uster” aleti vasıtası ile ölçülür. Düzgünsüzlük değeri genellikle % U olarak gösterilir. Uster değerinin büyümesi düzgünsüzlüğün arttığını ifade eder. Düzgünsüzlük değerleri sınıflandırılarak istatistiki tablolar haline getirilmiştir. Örneğin: ipliğimizin ölçülen Uster değerinin;
(%U) % 10 sınırında olması » 100 fabrikadan ancak 10 tanesinin bu değeri tutturabildiğini, yani iyi derecede olduğunu,
(%U) % 50 sınırında olması » 100 fabrikadan ancak 50 tanesinin bu değeri tutturabildiğini, yani orta derecede olduğunu,
(%U) % 75 sınırında olması » 100 fabrikadan 75 tanesinin bu değeri tutturabildiği, yani kötü derecede olduğunu ifade eder.
İplik Düzgünsüzlüğünü etkileyen faktörler:
- İplik kesitindeki lif sayısında olan farklılaşmalar,
- Çekim sistemindeki “yüzen liflerin” miktarı,
- Lif uzunluğu,
- Lif inceliği,
- Çekim sisteminde uygulanan hatalı çekim,
- Mekanik arızalardan (kırık dişli, vurgulu çalışma) kaynaklanan hatalar.
NEPS: 1 mm’den küçük lif düğümleridir.
İNCE YER: İplik kesitindeki daralmadır.
KALIN YER: İplik kesitindeki genişlemedir. İnce yer, kalın yer ve neps sayısı “Uster” aleti vasıtasıyla tespit edilir ve 1000 metre iplikteki neps sayısı söylenir. Bu değerlerin de istatistiki olarak sınıflandırılması yapılmıştır. Ölçülerek bulunan ince, kalın ve neps değerleri istatistiki değerlerle mukayese edilerek değerlendirme yapılır.İPLİK NUMARASI: Belli uzunlukta sarılan iplikler numara terazisinde tartılarak ağırlıkları belirlenir. Formülde değerler yerine konularak iplik numarası belirlenir.
NUMARA VARYASYONU: İplik numaralarındaki dalgalanmalardır. İplik numarasındaki dalgalanma aynı zamanda düzgünsüzlük demektir.
İPLİK BÜKÜMÜ: İpliğe mukavemet kazandırmak için büküm verilir. Büküm sayısının tespitinde iplik mukavemetinin yeterliliği esas alınır. İpliğe Z veya S yönde büküm verilir. Bükümü etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir;
- Lif inceliği (ince lif daha fazla büküm kaldırır),
- Lif uzunluğu (uzun lif daha fazla büküm kaldırır),
- İpliğin triko veya dokumaya uygun olması (triko ipliği açık büküm=3.5 ve dokuma ipliği kapalı bükümlüdür).
- İplik inceliği (iplik inceldikçe büküm artar).
BÜKÜM VARYASYONU: İplik bükümündeki dalgalanmadır.
MUKAVEMETİ: İpliğin sağlamlığını ifade eder. Birimi Rkm’dir. Kopma uzunluğu demektir. Mukavemeti Etkileyen Faktörler:
- Lif olgunluğu ve mukavemeti,
- if uzunluğu,
- Lif inceliği (kesitteki lif sayısı),
- Büküm miktarı.
MUKAVEMET VARYASYONU: İplik mukavemetindeki dalgalanmalardır. Sebebi;
- İplik kesitindeki lif sayısında olan oynamalar (numara varyasyonu),
- Bükümdeki dalgalanmalar,
- Uzun/kısa ve ince/kalın liflerin, ipliğe homojen bir şekilde dağılmamasıdır.