Elastan lifleri

Yüksek uzayabilirlik ile birlikte hızlı ve hemen hemen tamamen elastik geri dönüş özelliğine sahiptirler. Yüksek elastikiyete sahip olan elastan lifleri, kimyasal yapılarından dolayı, çekildiklerinde yırtılmadan %500-800 oranında uzayabilmekte ve çekme kuvveti ortadan katlığında tekrar ilk uzunluklarına dönmektedirler.

Elastan İpliklerin Özellikleri

Belirli kimyasal maddeler elastan iplikli kumaşlara uygulandığında kumaştaki elastan liflerine zarar verebilir. Doymamış yağlardan ve greslerden etkilenir. Renkleri solar ve parçalanır. Klor açığa çıkaran kimyasal maddeler de elastik iplikleri solduracak ve bozacaktır. Yüzme havuzu suyunda bulunan klor, mayolardaki elastik iplikleri yavaş yavaş zayıflatır ve bir süre sonra kopmalarına neden olur. Uzun süre ultraviyole ışınlarına maruz kalması da aynı etkiyi yaratır. Hava kirliliği ve iklim farklılıklarından dolayı da elastan liflerinde solmalar, sararmalar artmakta ve dayanıklılığı azalmaktadır.

Elastan İpliklerin Örme Yapısında Kullanılması

Elastik olmayan ipliklerden yapılan atkı örme kumaşların şekillerini muhafaza etme yetenekleri genellikle kötüdür. Elastan, kumaşa elastikiyet kazandırır ve bunun sonucu olarak kullanım ömürleri esnasında şekillerini muhafaza ederler. Atkılı örme kumaş üretiminde filament elastan veya kaplanmış elastan iplikler kullanılabilir. Kumaş üretimi sırasında makineye elastan, temel örgü ipliği ile beraber veya tek başına verilebilir. Yalın elastan özellikle hafif kumaşlarda, elbiselerde ve spor giyimde kullanılır. Kaplanmış elastanlar ise çoraplarda, örme mamüllerin kol ağzı, şerit, yaka gibi baz bölümlerinde, çeşitli hafif kumaşlarda ve iç giyimde kullanılır. Atkılı örme kumaşlarda enine veya boyuna elastikiyet elde etmek ve kumaşta meydana gelen uzama, gerilme ve deformasyon gibi etkiler sonrasında formunu koruma amacıyla elastan iplikler kullanılmaktadır.

Elastan içerikli iplikler

Elastan liflerin tek başına tekstilde kullanımları sınırlı olduğundan, değişik iplik ve elyaf türleri ile kombine edilerek kullanım alanı genişletilmiştir. Bu amaçla üretilen elastan içerikli kombine iplikler, ipliği oluşturan komponentlerin türüne ve üretimde kullanılan sistemlere göre değişken özelliklere sahiptirler.

Çıplak iplikler

Düzelerden çekilmiş monofilament ve multifilament, ipliklerin başka bir lifle kaplanmamış halidir. Bu tür iplikler hafiflik, şeffaflık ve esnekliğin önem taşıdığı tekstil ürünlerinde kullanılır. Bu tür iplikler diğerlerine kıyasla daha ucuzdur.

Kaplama iplikler

Çıplak olarak üretilen elastan iplikleri bu şekilde kullanılabilecekleri gibi, polyester, poliamid, akrilik gibi elastik olmayan farklı bir iplikle kaplanarak da kullanılabilmektedir. Kaplanmış elastomer likra ipliklerdir. Kaplama yapılırken likra önce sonuna kadar veya elastikiyetinin belli bir yüzdesine kadar gerilir, üzeri başka bir filamente tekstürize iplik veya kesik lif ipliği ile sarılır. Çıplak ipliğin kaplanmasındaki amaç, sürtünme dayanımını artırmak, malzemenin uzayabilirliğini kontrol etmek, elde edilen mamülün performansını artırmaktır

Puntalama ile kaplanmış iplikler

Elastan iplik ve elastan olmayan farklı bir iplik birlikte makineye beslenir. Burada hava akımıyla birbirlerine tutunmaları sağlanır ve puntalanmış iplik elde edilir.